Përça e Sundo - Patriotizmi i rremë dhe lufta fetare
Në historinë e gjatë dhe të ndërlikuar të kombit shqiptar, pyetjet e identitetit, besimit dhe patriotizmit kanë qenë gjithnjë tema thelbësore, shpeshherë duke ndikuar në rrugëtimin politik, shoqëror dhe kulturor të popullit tonë. Shqipëria, një vend i vogël në zemër të Ballkanit, ka qenë historikisht një urë lidhëse midis Lindjes dhe Perëndimit, e ndarë midis besimeve dhe ndikimeve të ndryshme, duke krijuar një mozaik të pasur kulturor dhe shpirtëror. Megjithatë, në këtë mozaik ka pasur gjithashtu përçarje të thella, të cilat janë manipuluar për qëllime politike, shpeshherë në emër të një "patriotizmi" që është i gabuar dhe shkatërrimtar për identitetin e vërtetë shqiptar.
Fillimisht, duhet të theksojmë se identiteti kombëtar shqiptar është një konstrukt kompleks që ka evoluar me kalimin e shekujve. Shqiptarët, si popull autokton në Ballkan, kanë një histori të gjatë dhe të pasur që i ka kaluar kufijtë e sotëm shtetërorë dhe fetarë. Gjatë shekujve, ata kanë qenë pjesë e perandorive dhe shteteve të ndryshme, duke përfshirë Perandorinë Romake, Bizantin, Perandorinë Osmane dhe të tjerë, gjë që ka ndikuar në formimin e një identiteti multikulturor dhe multifetar. Në këtë kontekst, është e qartë se të qenit shqiptar nuk duhet të kufizohet në një përkatësi të vetme fetare apo kulturore. Shqiptarët kanë bashkëjetuar në paqe për shekuj me radhë, duke respektuar dhe ruajtur dallimet fetare si një pasuri të përbashkët, dhe jo si një arsye për përçarje.
Por, në dekadat e fundit, në emër të një patriotizmi të rremë, është parë një përpjekje për të ndarë shqiptarët bazuar në besimin e tyre fetar. Një shqiptar musliman quhet "turk" apo "arab", një ortodoks "grek" apo "serb", ndërsa një katolik quhet "italian". Këto emërtime janë jo vetëm të pasakta nga pikëpamja historike dhe etnike, por janë gjithashtu të dëmshme, pasi ato minojnë unitetin kombëtar dhe inkurajojnë përçarje të panevojshme. Shqiptaria nuk mund të përkufizohet nga besimi fetar, sepse shqiptarët janë një popull i shumëfishtë nga natyra e tyre. Ata nuk janë "turq", "grekë" apo "italianë" vetëm sepse i përkasin një feje të caktuar; ata janë, para së gjithash, shqiptarë.
Ky lloj përçarjeje fetare është e rrezikshme për një vend si Shqipëria, që ka vuajtur shumë gjatë historisë së saj nga ndërhyrjet e huaja dhe përpjekjet për të përçarë dhe sunduar popullin e saj. Në fakt, historia na mëson se fuqitë e huaja shpesh kanë shfrytëzuar dallimet fetare dhe etnike për të dobësuar unitetin e shqiptarëve dhe për të përfituar nga pasuritë dhe pozita strategjike e vendit tonë. Konfliktet fetare midis shqiptarëve kanë qenë gjithmonë në shërbim të interesave të jashtme, dhe jo të vetë shqiptarëve. Kështu, çdo përpjekje për të përçarë popullin shqiptar në emër të fesë është, në të vërtetë, një akt tradhtie ndaj kombit dhe patriotizmit të vërtetë.
Patriotizmi i vërtetë nuk mund të bazohet në urrejtje dhe përçarje. Të jesh patriot i vërtetë nënkupton të duash dhe të mbrosh atdheun dhe popullin tënd, pavarësisht nga besimi i tyre fetar apo dallimet kulturore. Patriotizmi i vërtetë është përkushtimi për të ndërtuar një shoqëri të drejtë dhe të barabartë, ku të gjithë qytetarët, pavarësisht nga besimi i tyre, mund të jetojnë në paqe dhe harmoni. Ai nënkupton mbrojtjen e vlerave kombëtare që kanë mbajtur gjallë shpirtin shqiptar për shekuj me radhë: unitetin, respektin për diversitetin dhe përkushtimin për të ardhmen e përbashkët.
Nga ana tjetër, ai që nxit përçarje fetare dhe urrejtje mes shqiptarëve nuk është patriot, por një tradhtar i vlerave kombëtare. Këta individë ose grupe, që shfrytëzojnë dallimet fetare për të nxitur konflikt dhe përçarje, janë në shërbim të atyre forcave që kërkojnë të dobësojnë Shqipërinë dhe shqiptarët, duke i mbajtur ata të ndarë dhe të përçarë. Historia na mëson se një komb i përçarë është një komb i dobët, i cili mund të manipulohet lehtësisht nga ata që kërkojnë të përfitojnë nga situata.
Në këtë kontekst, është e domosdoshme që shqiptarët të qëndrojnë të bashkuar dhe të refuzojnë çdo përpjekje për përçarje fetare. Shqipëria është shtëpia jonë e përbashkët, dhe ne duhet të punojmë së bashku për ta bërë atë një vend ku të gjithë mund të jetojnë në paqe dhe harmoni, pavarësisht nga dallimet tona fetare. Ky është patriotizmi i vërtetë, dhe është detyra jonë si shqiptarë të mbrojmë këtë vlerë.
Në fund të fundit, konflikti fetar midis shqiptarëve nuk është as në interesin e fetarëve të vërtetë dhe as në interesin e patriotëve të vërtetë. Përkundrazi, është një kurth i rrezikshëm që i shërben vetëm atyre që duan të na përçajnë dhe të na shfrytëzojnë. Vetëm injorantët dhe ata që nuk kuptojnë rëndësinë e unitetit kombëtar bien në këtë kurth. Prandaj, është e rëndësishme që të jemi të vetëdijshëm për këto rreziqe dhe të punojmë së bashku për të mbrojtur unitetin dhe të ardhmen e kombit tonë. Vetëm kështu mund të ndërtojmë një Shqipëri të fortë dhe të bashkuar, ku të gjithë shqiptarët, pavarësisht nga besimi i tyre, mund të jetojnë të lirë dhe të barabartë.
#ndalohetkopjimi
#lejohetshpërndarja
Pse dhe si është luajtur dhe po luhet me kufijtë, historinë dhe politikën shqiptare!
Pretendimet e grekëve dhe serbëve mbi tokat shqiptare dhe përpjekjet për të manipuluar historinë lidhen me një kontekst kompleks historik, politik, kulturor dhe psikologjik që ka ndikuar marrëdhëniet ndërmjet këtyre popujve në shekuj. Ky konflikt rrënjoset në krijimin e identiteteve kombëtare gjatë shekullit XIX dhe XX, në një kohë kur nacionalizmi po shndërrohej në një forcë të fuqishme për krijimin e shteteve kombëtare në Ballkan. Historia shqiptare ka qenë shpesh e margjinalizuar dhe keqinterpretuar në këtë proces, për të justifikuar zgjerimet territoriale dhe për të forcuar pretendimet e popujve fqinjë mbi territoret ku shqiptarët kanë jetuar tradicionalisht. Ky manipulim historik përfshin aspekte politike dhe kulturore që i shërbejnë interesave të vendeve respektive dhe krijon një narrativë që përpiqet të legjitimojë pretendimet e tyre, duke mohuar autoktoninë dhe kontributet e shqiptarëve në rajon.
Një nga arsyet kryesore për të cilën grekët dhe serbët pretendojnë tokat shqiptare është nevoja për të forcuar identitetin dhe legjitimitetin e tyre si shtete kombëtare të reja. Nacionalizmi i shekullit XIX mbështetej fuqimisht në konceptin e "tokave të shenjta", të cilat u konsideruan si bazë e identitetit kombëtar. Për grekët, kjo lidhje me territoret e sotme shqiptare lidhej me pretendime historike për Epirin e lashtë dhe praninë e disa komuniteteve ortodokse. Për serbët, pretendimet mbi Kosovën ishin thelbësore për mitologjinë kombëtare serbe, e cila lidhej me betejën e Kosovës të vitit 1389 dhe me trashëgiminë e kishave ortodokse serbe. Këto pretendime historike nuk ishin të bazuara vetëm në faktet historike, por edhe në një proces të qëllimshëm të rishkrimit dhe përvetësimit të ngjarjeve të së kaluarës, ku shqiptarët shpesh u portretizuan si "barbarë" apo të ardhur vonë në rajon.
Shqiptarët, përkundrazi, janë një nga popujt më të lashtë në Ballkan, me rrënjë që shkojnë deri në periudhën ilire. Megjithatë, mungesa e një shteti kombëtar të konsoliduar gjatë periudhave historike kur nacionalizmat fqinjë po merrnin formë ka bërë që historia dhe kultura shqiptare të mbeten në margjina. Perandoria Osmane, nën sundimin e së cilës shqiptarët qëndruan për disa shekuj, nuk e përkrahu zhvillimin e një ndërgjegjeje kombëtare shqiptare, duke e bërë më të lehtë për fqinjët të krijonin dhe përhapnin narrativa të njëanshme. Në këtë kuadër, historia shqiptare është manipuluar shpesh për të krijuar një perceptim të rremë se shqiptarët janë një popull i ardhur, pa lidhje të forta historike me tokat ku banojnë, ndërkohë që grekët dhe serbët janë përpjekur të projektojnë veten si pasardhës autoktonë të qytetërimeve të lashta.
Për më tepër, pushtimi i territoreve shqiptare dhe copëtimi i tyre në fillim të shekullit XX nga shtetet fqinje është një nga pasojat më të dhimbshme të kësaj narrative të manipuluar. Konferenca e Ambasadorëve në Londër më 1913 vendosi që një pjesë e madhe e tokave shqiptare të kalonin nën kontrollin e Greqisë, Serbisë dhe Malit të Zi, duke lënë një shtet shqiptar të vogël dhe të dobësuar. Kjo ndarje territoriale jo vetëm që përbënte një padrejtësi historike ndaj shqiptarëve, por u justifikua nga fuqitë e kohës dhe fqinjët me narrativën se shqiptarët ishin një popull i prapambetur dhe i padenjë për vetëqeverisje. Ky mit vazhdoi të thellohej gjatë shekullit XX, me përpjekje për asimilim kulturor dhe shtypje të shqiptarëve, veçanërisht në Kosovë dhe Çamëri. Për shembull, regjimet serbe bënë përpjekje sistematike për të ndryshuar demografinë e Kosovës, duke dëbuar shqiptarët dhe duke vendosur kolonë serbë.
Një aspekt psikologjik i këtij konflikti është mënyra se si grekët dhe serbët kanë krijuar një identitet kolektiv të bazuar në ndjenjën e viktimizimit historik dhe në dëshirën për të rimarrë "tokat e humbura". Ky lloj mendimi e ka bërë të vështirë për këta popuj të pranojnë ekzistencën e shqiptarëve si popull autokton dhe të barabartë. Për më tepër, shtetet fqinjë kanë përdorur manipulimin historik si një mjet për të legjitimuar politikat e tyre ekspansioniste, duke e paraqitur veten si viktima të padrejtësive historike, ndërsa shqiptarët janë paraqitur si agresorë. Ky shtrembërim i realitetit shërben për të justifikuar si grabitjen e territoreve, ashtu edhe përpjekjet për shtypjen e të drejtave të shqiptarëve në këto rajone.
Nga një këndvështrim filozofik, konflikti mbi autoktoninë dhe tokat është një shembull klasik i luftës për pushtet dhe identitet në një rajon me një histori të gjatë të konflikteve etnike dhe politike. Pyetja se kush i përket një vendi dhe kush ka të drejtën mbi tokën është një problem universal, që lidhet me mënyrën se si komunitetet ndërtojnë vetëdijen e tyre dhe justifikojnë pretendimet territoriale. Në rastin e shqiptarëve, përpjekjet për të delegjitimuar praninë e tyre në rajon tregojnë sesi historia mund të përdoret si një armë politike për të imponuar pushtet dhe për të ndryshuar perceptimet ndërkombëtare. Kjo tregon se historia nuk është thjesht një përshkrim i së kaluarës, por një instrument që mund të përdoret për të ndërtuar ose rrënuar identitete dhe për të justifikuar politika aktuale.
Pra, pretendimet e grekëve dhe serbëve mbi tokat shqiptare dhe manipulimi i historisë shqiptare janë rezultat i një kombinimi të faktorëve politikë, kulturorë dhe psikologjikë. Nacionalizmat e këtyre vendeve kanë përdorur historinë si një mjet për të legjitimuar zgjerimet territoriale dhe për të mohuar autoktoninë shqiptare. Këto përpjekje kanë pasur pasoja të rënda për shqiptarët, duke përfshirë humbjen e territoreve dhe shtypjen e identitetit të tyre kulturor. Në të njëjtën kohë, ky konflikt historik tregon sesi lufta për identitet dhe pushtet vazhdon të ndikojë marrëdhëniet ndërmjet popujve, duke dëshmuar se e kaluara mbetet një fushë e hapur për interpretime dhe manipulime të reja.
#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi
