Proza 3

Miq të Librit! 

Muaji i Tetorit ka trokitur përsëri në portën e jetës sonë, si një ëndërr e heshtur që zgjat për të zgjuar shpirtin dhe mendjen. Është koha kur ajri mbushet me fëshfërimat e gjetheve që bien ngadalë, si fjalë të pa thëna, të cilat presin të shkruhen në letër nga shpirtrat e ndjeshëm që ne i quajmë poetë. Ky muaj nuk është thjesht fillimi i një stine të re, por një reflektim i thellë mbi vlerën e fjalës, mbi bukurinë e mendimit që lëviz lirshëm, pa pranga, për të kapur esencën e botës dhe qenies njerëzore.

Tetori është muaji i tyre – i poetëve, që me durim dhe dashuri, thurin vargje nga plagët e heshtura, nga dashuritë e humbura, nga lumturitë e vogla dhe nga mendimet që s’kanë nevojë për zë të fortë, por për zemra të mëdha që t’i dëgjojnë. Një herë në vit, duket sikur bota ndalon dhe i drejton sytë tek ata, poetët që përndryshe mbeten në hijet e harresës, në pritje të një vlerësimi që shpesh është e rrallë dhe e pamerituar.

Sot, në këtë fillim të Tetorit, dua të shpreh falenderimet dhe urimet më të sinqerta për të gjithë ata që ndërtojnë botë me fjalë. Për poetët që kanë zgjedhur të jenë zëra të brendshëm të kohës sonë, që prekin të thellat e shpirtit njerëzor me fjalë të thjeshta, por të paprekura nga pluhuri i përditshmërisë. Ju uroj një muaj të mbushur me frymëzim të pafund, që gishtat tuaj të mos lodhen kurrë duke prekur letrën e bardhë, e as zemrat tuaja të mos ndalen së ndjerë.

Lexuesve, ju dërgoj një përqafim të ngrohtë në këtë muaj të veçantë, sepse pa ju, vargu do të ishte thjesht një zhurmë e humbur në erë. Ju, me shpirtin tuaj të hapur dhe zemrën e ndjeshme, jeni ata që i jepni kuptim fjalës së shkruar. Ju jeni ura mes poetit dhe botës, dhe për këtë ju meritoni falenderime pa fund.

Për të gjithë ju që shkruani, lexoni apo thjesht ndjeni bukurinë e fjalës, mos harroni: poezia nuk është një luks, ajo është nevoja më e thellë e shpirtit njerëzor. Në çdo varg, në çdo rresht, fshihet një pjesë e të vërtetës sonë, një grimcë e përjetësisë që vetëm fjalët mund ta kapin. Dhe edhe pse një herë në vit ju kthehet vëmendja, të gjithë duhet ta kuptojnë se kjo vëmendje është vetëm fillimi, jo fundi. Ju meritoni më shumë. Ju meritoni që poezia të mos jetë vetëm një kujtim i largët, por një frymëzim i përditshëm, një shoqëruese e heshtur e jetës së secilit prej nesh.

Le të jetë Tetori muaji kur poezia nuk ndalet, kur fjala gjen vend në çdo zemër dhe mendje. Le të jetë ky muaji i zërit tuaj, që nuk hesht kurrë, dhe që çdo ditë të jetë një ditë e re për vargun, për mendimin e thellë dhe për shpirtin e lirë të krijuesit. Urime për të gjithë poetët, shkrimtarët dhe lexuesit!

Në Tetor vjen fjala e artë,

Si dritë hëne në natë të qartë,

Poetët shkruajnë me shpirt të vrarë,

Në vargje skalitin çdo gëzim të ndarë.

Ju falenderoj për fjalën e ëmbël, tuaj,

Që prek me butësi çdo zemër të lënduar,

Urime ju, që ndriçoni me pishtar,

Me vargje që fluturojnë mbi re të bardhë.

Lexuesit, ju jeni rreze në agim,

Në çdo poezi ndjeni bekim,

Poezia jeton në shpirtrat tuaj,

Një urim për ju, që e çmoni çdo fjalë duke e lartësuar.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi 

Miq të Librit! 

Ju përshëndes me përzemërsi dhe falenderim të sinqertë për kohën që dhuroni gjatë leximit të rreshtave të mi. Ju falenderoj për durimin, përpjekjen, dhe ndjeshmërinë tuaj ndaj fjalëve që shpërndaj këtu. E di që në këtë epokë të shpejtësisë, në këtë botë ku gjithçka matet me sekonda, leximi i një shkrimi të gjatë mund të duket si një sfidë e pakuptimtë. Ndoshta disa nga ju kanë kaluar përbri këtyre postimeve pa u ndalur, disa të tjerë janë larguar ngadalë nga kjo faqe duke mos pasur më durim për fjalët e mia. Disa ndoshta kanë menduar se këto shkrime janë tepër të gjata për shijen e tyre, një ngadalësi e papërshtatshme në kohën e tyre të kufizuar.

E kuptoj dhe ndjej çdo mendim që keni ndarë, çdo sugjerim që më keni dhënë. Por gjithashtu, e di se ka edhe nga ata prej jush që mezi presin të lexojnë çdo rresht, ata që e shijojnë ngadalësinë e fjalëve si një çlodhje shpirtërore, si një pushim nga zhurma e botës përreth. Ju përgëzoj për durimin tuaj, për atë ndjenjë të thellë që e kupton se leximi, në thelb, është një përvojë e brendshme, një rrugëtim personal drejt vetvetes dhe drejt mendimeve që shpesh neglizhohen në kaosin e jetës së përditshme.

Të shkruash gjatë, të lexosh gjatë—kjo nuk është thjesht një veprim i zakonshëm. Është një dialog i qetë me veten, një hapësirë për reflektim, një mundësi për të parë botën me sy të rinj. E di që shumë prej jush preferojnë shkrime të shkurtra, mendime të përmbledhura që përshtaten me ritmin e furishëm të jetës moderne. Por le të mos harrojmë, të dashur miq, se dobitë më të mëdha nuk vijnë gjithmonë nga gjërat e shpejta dhe të lehta. Ndonjëherë, thellësia e një mendimi, bukuria e një fjale, dhe pesha e një reflektimi kërkojnë kohë dhe vëmendje.

Leximi i gjatë është si një udhëtim i brendshëm, një ndalesë ku secili nga ne përballet me mendimet dhe ndjenjat e veta. Nganjëherë, një fjalë e vetme mund të hapë dyer të reja në shpirt, të ngjallë pyetje që s’i kemi bërë kurrë, të frymëzojë ndryshime që vetëm heshtja e gjatë e një libri mund të sjellë. Dhe në këtë proces të leximit të gjatë, nuk jemi vetëm thjesht konsumatorë të fjalëve, por bëhemi pjesë e një përvoje të thellë, një bashkëbisedim me autorin dhe me veten tonë.

Keni ndalur ndonjëherë të mendoni për fuqinë që kanë fjalët? Sa herë që lexojmë, ne futemi në një botë tjetër, në një realitet paralel ku mendimet, ndjenjat, dhe përvojat tona bëhen një me ato që lexojmë. Kjo është ajo që më bën të vazhdoj të shkruaj gjatë, jo thjesht për të ndarë mendimet e mia, por për të krijuar një hapësirë ku çdo lexues të ndalojë për një çast dhe të reflektojë për jetën, për vetveten, për botën.

Do doja t'ju kërkoj ndjesë për çdo lodhje që ndoshta keni ndjerë gjatë leximit të këtyre postimeve të mia. Por gjithashtu, doja t'ju falenderoj për çdo moment që keni kaluar këtu, për çdo mendim që keni sjellë në këtë bashkëbisedim të heshtur mes meje dhe jush. Ndoshta këto fjalë duken të gjata, ndoshta duken të tepërta, por në to gjendet një qëllim i thellë: t'ju ftoj të ndaloni për një moment, të ngadalësoni ritmin, dhe të lejoni që fjalët të depërtojnë në thellësi të shpirtit tuaj.

Le ta kujtojmë të gjithë së bashku: dobitë e leximit nuk maten vetëm nga koha që kalojmë me një libër në dorë, por nga mënyra si ai libër, ajo fjalë, ndryshon mënyrën se si e shohim botën. Leximi është si një farë e mbjellë në shpirtin tonë, e cila një ditë, papritur, mund të çelë në një ide të re, në një perspektivë të re, në një zgjim të brendshëm që nuk e kishim imagjinuar.

Dhe për këtë, të dashur miq, ia vlen çdo minutë.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi 

Pishmanet tona 

Kur qetësia e heshtur të jetës, kur koha duket sikur ndalon dhe mendimet enden nëpër kujtime të largëta, ne shpesh përballemi me vetveten. Zemra ngrihet në një udhëkryq ku përballë ka të shkuarën, e përballë saj, pishmanin. Jo pishmanin për gabimet që kemi bërë, por për ato çaste që i lamë të rrëshqasin mes gishtave si rërë e imët, pa vepruar.

Sa herë kemi ndjerë dëshirën për të folur, por heshtja na mbajti robër? Sa ëndrra i kemi parë si të pamundura, jo sepse ato vërtet ishin të pamundura, por sepse ne nuk patëm guxim t’i ndjekim? Shpesh ne jemi burgosur në kafazet e frikës dhe pasigurisë, duke harruar se jeta është një mundësi e përkohshme, një dritë që shndrit veç për një çast dhe më pas zbehet.

Pendohemi për ato letra që nuk i shkruam kurrë, për dashuritë që i lejuam të largohen, për pasionet që i mbytëm nën peshën e përditshmërisë. Por në të vërtetë, a nuk janë pikërisht ato veprime të paprovuara, ato ëndrra të parealizuara, që na lënë me boshllëk të thellë? Sepse çdo hap i hedhur, qoftë edhe gabim, është një përvojë; çdo fjalë e thënë është një hap përpara, një lëvizje drejt së panjohurës që i jep jetës kuptim.

Koha, "armiku" i padukshëm, nuk pret për askënd. Çdo mundësi e humbur është një udhëtim që nuk do të bëhet kurrë më. Kështu, duhet të mësojmë të hedhim hapin, të përqafojmë rrezikun e të bërit gabime, sepse gabimet na mësojnë, ndërsa pendimi për atë që nuk bëmë, na ndjek si një hije që nuk largohet kurrë.

Jeta është një poezi e shkruar me veprime. Mos e lini penën të mbetet bosh në dorën tuaj. Në fund, ne nuk pendohemi për plagët që morëm gjatë rrugës, por për ato luftëra që nuk i luftuam kurrë.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi 

Sikur qielli të ketë marrë zjarr dhe horizonti të jetë përhumbur në flakët e një bote të panjohur, sikur retë e bardha të jenë shkrirë në dritën e djegur të një dielli që nuk ndriçon më, por vetëm konsumon, njeriu ndalet përballë vetvetes. Nën dritën e dobët të një pishtari që dridhet në dorën e tij, ai sheh vetëm hije. Hije që lëvizin në errësirë, hije që gjuajnë shikimet e tij, hije që duken të pafundme në rrugëtimet e jetës.

Në ato momente kur errësira duket se sundon gjithçka, njeriu nuk e kërkon më dritën jashtë vetes, por në thellësitë e shpirtit. Aty ku zjarret e botës së jashtme janë të padobishme, aty ku çdo flakë është një maskë e veshur mbi një maskë tjetër, njeriu përpiqet të gjejë fytyrën e vërtetë të ekzistencës. Po ç'është kjo fytyrë? A është ajo një pasqyrim i brendësisë së tij, apo është thjesht një hije tjetër që i fshihet çdo herë që mendon se e ka zbuluar?

Sikur rrugët të bëhen flakë dhe çdo hap të çojë në një tjetër zjarr që ndriçon vetëm për pak çaste, a do të ketë njeriu guximin të vazhdojë ecjen e tij? A do të ketë guximin të përballet me të gjitha maskat që takon, duke menduar se ndoshta ajo e fundit është vetë ai? Sikur çdo njeri që takon në këtë udhëtim të jetë një reflektim i tij, një version tjetër i jetës së tij, atëherë ku qëndron dallimi mes asaj që është reale dhe asaj që është iluzion?

Në këtë udhëtim filozofik dhe poetik, ku errësira dhe drita janë të pandara, ku njeriu dhe hija e tij janë të njëjtë, ai kupton se çdo pishtar që ndriçon rrugën është vetëm një iluzion tjetër, një shpresë e rreme se drita do ta shpëtojë. Sepse në fund, nuk është drita që e shpëton njeriun, por është guximi për të parë përtej dritës, përtej errësirës, përtej maskave dhe hijet që ndërthuren.

Njeriu, në këtë udhëtim të pafund, ku çdo njeri që takon duket sikur mban maskën e tij, e kupton se vetë maska është ajo që e bën të ndryshëm. Dhe ndoshta, në atë moment kur ai kupton se të gjitha maskat janë njësoj të përkohshme, të gjitha iluzionet janë njësoj të ndërlikuara, ai arrin të shohë veten. Por kjo vete që ai sheh, nuk është një fytyrë, nuk është një hije, nuk është një maskë. Është thjesht një prani e qetë, një qenie që nuk ka më nevojë për zjarre apo për errësira për të ekzistuar.

Dhe kështu, sikur qielli të ketë marrë zjarr dhe erresira të sundojë rrugëtimet, njeriu do të vazhdojë të ecë me pishtar në dorë, jo për të gjetur dritën jashtë, por për të ndriçuar atë që ka qenë gjithmonë aty brenda tij – një shpirt që nuk ka nevojë për maska, një shpirt që është gjithnjë në paqe me veten, pavarësisht flakëve apo hijet që e rrethojnë.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Cilësitë e Bujarit 

Bujaria e njeriut është si një rrjedhë e qetë uji që nuk kërkon asgjë në këmbim, por thjesht ndjek rrugën e saj natyrore, duke u përhapur kudo që prek. Ajo nuk është e zhurmshme, nuk kërkon vëmendje, por çdo veprim i saj është një shkëndijë drite që ndriçon terrin përreth. Një njeri bujar nuk mat dhuratat me vlerën materiale, por me dashurinë dhe qëllimin e pastër që fshihet pas çdo gjesti. Për të, dhënia është si frymëmarrja; diçka thelbësore dhe e natyrshme, një shprehje e shpirtit që jeton përtej vetvetes.

Njerëzit bujarë janë ata që shohin botën jo si një vend ku duhet të marrin, por si një arenë ku duhet të japin pa ndalje. Ata nuk japin sepse janë të pasur, por sepse e kuptojnë thellë se e vetmja gjë që mbetet është ajo që kemi dhënë. Veprimet e tyre nuk kërkojnë lavdi, por bëhen për hir të vetë veprimit, për hir të atij momenti kur një dorë shtrihet për të ndihmuar një tjetër, kur një zemër hapet për të ngrohur një tjetër.

Në qetësinë e natës, një njeri bujar mediton jo mbi atë që ka arritur për veten e tij, por mbi ato që mund të bëjë për të tjerët. Në heshtjen e mendimeve të tij, ai ndjen një detyrë të pashprehur, një detyrim ndaj botës që e rrethon, ndaj atyre që kanë nevojë për më shumë se ai vetë. Dhe nuk ka për të ndalur asnjëherë, sepse shpirti i tij është si një dritë që digjet për të tjerët, pa shuar kurrë zjarrin e vet.

Një njeri bujar është si një pemë e lashtë në një fushë të thatë: jep hijen e saj pa pyetur se kush e kërkon, jep frytet e saj pa kërkuar shpërblim, dhe qëndron e qetë ndërsa stuhitë e jetës kalojnë. Në të, ne shohim një të vërtetë të thellë: bujaria nuk është vetëm një akt i jashtëm, por një pasqyrim i një brendie të pasur, një brendie që është e lidhur me diçka më të madhe, me një tërësi ku çdo veprim bujar është një fije e ndritshme në tapetin e jetës njerëzore.

Të jesh bujar është të pranosh se pasuria më e madhe që mund të posedosh është vetë aftësia për të ndarë. Dhe kështu, njeriu bujar, me çdo akt të tij të vogël, bën që bota të ndriçojë pak më shumë, duke lënë pas një gjurmë që nuk do të fshihet kurrë nga pluhuri i kohës.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi 

Maskat bien, fytyrat zbulohen.

Në udhëtimin e pashmangshëm të jetës, vjen një çast kur shpirti gjendet i zhveshur para errësirës më të thellë, një errësirë që nuk vjen nga jashtë, por nga brenda. Është koha kur gjithçka që dikur dukej e qëndrueshme fillon të zhduket në mjegull, kur toka mbi të cilën qëndron të lëkundet, dhe ti, në brendësinë e asaj vorbulle, fillon të dallosh nuancat që më parë ishin të fshehura nën dritën verbuese të përditshmërisë.

Kjo është kohë e zbrazëtisë së frikshme, kur kupton se asgjë nuk është më ashtu siç e kishe menduar. Zemra rreh në mënyrë të pavullnetshme, e megjithatë, me çdo goditje, ndjen se je duke u larguar nga ajo çka dikur ishte qetësi. Është pikërisht atëherë, në ato momente më të errëta, kur gjithçka tjetër shkrihet, që shfaqen ngjyrat e vërteta të njerëzve rreth teje, ashtu siç shfaqen yjet vetëm kur qielli është i mbuluar nga nata më e zezë.

Në kohën më të keqe të jetës, kur gjithçka duket se po shpërbëhet, kupton se maskat bien lehtësisht. Ata që ishin pranë teje në kohët e mira, të rrethojnë me një heshtje të akullt, si të ishin gjethe të thata që lëkunden larg nga era e fatkeqësisë tënde. Ndërsa të tjerët, ata të paktë që nuk i kishe parë asnjëherë si të ndritshëm, ndizen papritmas si pishtarë të zjarrtë, që mbajnë dritën e një shprese të harruar. Aty ku dikur shihje vetëm mirësjellje sipërfaqësore, tani zbulon thellësinë e qëllimeve dhe ndjenjave të fshehura. Dhe aty ku dikur shihje miqësi të palëkundshme, tani sheh përthyerjen e një qelqi që thyhet pa zë.

Kjo është bukuria tragjike e jetës. Në kohën më të keqe, kur ndihesh i braktisur, je në të vërtetën e vetme të pastër: çdo lidhje, çdo marrëdhënie, çdo fjalë e thënë apo e heshtur, qëndron përballë teje e zhveshur nga iluzionet. Ngjyrat e vërteta shfaqen, ashtu si retë e dendura shpërndahen për të zbuluar horizontin e pafund të qiellit të kaltër. Dhe ti, si një shtegtar në shkretëtirë, kupton se pas çdo mirazhi të largët, pas çdo pike uji që të tradhton, ekziston një burim i vërtetë, i pastër, që pret vetëm ata që janë të gatshëm ta shohin.

Në këto momente, njeriu shpesh ndjen peshën e vetmisë, peshën e të qenit i larguar nga çdo gjë që dikur i kishte dhënë kuptim. Por kjo vetmi është, në të vërtetë, portali për një vetëdije më të lartë. Është si një dritë që përshkon thellësitë e një shpelle të errët, duke ndriçuar gurët e çmuar të vërtetësisë që ndodhen aty, por që më parë ishin të padukshëm.

Atëherë kupton se koha më e keqe në jetën tënde është gjithashtu koha më e vërtetë. Është koha kur maskat bien dhe fytyrat e vërteta të njerëzve shfaqen para teje, pa zbukurime, pa premtime të rreme. Dhe në atë çast, ti, i goditur nga pesha e humbjes, fillon të rilindësh, i lirë nga iluzionet dhe keqkuptimet. E vërteta, megjithëse e dhimbshme, është si një erë e freskët që të pastron nga prangat e një bote të ndërtuar mbi fasada të brishta.

Dhe atëherë, në heshtjen e atij çasti të pastër, kupton se ngjyrat e vërteta nuk janë vetëm të të tjerëve, por edhe të tuat.

#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi

Kohë fasadash

Kohë fasadash... me ngjyra hipokrizish...
Në këtë epokë të stuhishme ku të gjithë vrapojnë, jo drejt diçkaje, por larg vetvetes, çdo fytyrë mbart një maskë. Maskat e buzëqeshjeve të rreme, të ndriçuara nga dritat artificiale të një bote që ka humbur ndjeshmërinë.

Ne jemi udhëtarë të përjetshëm në rrugët e pafundme të kohës, por çdo hap që hedhim duket si një largim nga thelbi ynë. Shesim një pjesë të shpirtit për çdo fjalë të pathënë, për çdo të vërtetë të mbuluar me dheun e harresës.

Muret që ndërtojmë rreth vetes janë prej hipokrizish, çdo tullë e njomur me shtirje dhe frikë. Përpara të tjerëve, duam të dukemi të patëmetë, por brenda nesh mbeten plagët e hapura të ëndrrave të lëna pas dore, të dështimeve që kurrë s’i pranuam.

Jemi mësuar të shohim botën përmes lenteve të shtrembëruara, ku çdo ngjyrë që hedhim mbi veten është vetëm një iluzion i krijuar për të fshehur boshllëkun. Çdo fjalë e ëmbël është veç një gur që shtojmë mbi ndërtesën e brishtësisë sonë, ndërsa themelet çahen nga e vërteta që mezi po mbahet brenda.

Dikur, ndoshta, ishim të pastër. Dikur, ndoshta, fëmijët brenda nesh besonin në idealet e së mirës dhe së vërtetës. Por, me kalimin e kohës, këto ideale filluan të vyshken, të përzihen me pluhurin e realitetit të hidhur. Dhe ne u dorëzuam përballë lodhjes së pritjes së diçkaje më të thellë, më të ndershme.

Ajo që mbetet tani është vetëm një lëkurë e hollë e formuar nga fasadat. Në të përditshmen tonë, zbukurojmë të shëmtuarën, japim premtime boshe që shndërrohen në rrjeta gënjeshtrash. Dhe ndonjëherë, në errësirën e natës, kur ndjejmë frymën e vetmisë, kuptojmë se të gjitha këto ngjyra janë vetëm një përpjekje për të mbuluar të zezën që kemi brenda.

Por, a mund të gjejmë shpëtim? A ekziston një dritë që arrin të shpërthejë përtej këtyre mureve të larta, përtej hipokrizisë që na ka mbyllur në burgun e vetëshkaktuar? Apo jemi të destinuar të mbetemi të humbur, duke endur fasadat tona në pafundësi?

E vërteta, sado e ashpër të jetë, është e vetmja që mund të na shpëtojë. Nuk është në ngjyrat që pikturojmë mbi plagët, por në pranimin e tyre, në përballjen me dhimbjen që kemi larguar për kaq gjatë. Sepse vetëm kur të rrëzojmë këto fasada të larta, mund të zbulojmë çfarë fshihet pas tyre – një qenie që kërkon kuptim, që dëshiron të jetë e ndershme, sado e papërsosur të jetë.

Kohë fasadash... me ngjyra hipokrizish...
Ne të gjithë jemi artistë të pavetëdijshëm të një loje të vjetër, një loje që na ka mësuar të pikturojmë me shkathtësi buzëqeshje të ftohta dhe të mbështjellim brishtësinë tonë me veshje të shkëlqyera, që shfaqen madhështore por që janë bosh në thelb.

Sa shpesh kemi ndjerë një ftohtësi që vjen nga sytë e të tjerëve, që na përshkojnë si rreze akulli, duke u përpjekur të depërtojnë përtej sipërfaqes sonë të lyer me ngjyra të ndritshme? A nuk janë këto shikime një pasqyrë e shpirtit tonë, që reflektojnë të njëjtën zbrazëtirë, të njëjtën dëshirë për t’u fshehur pas një fasade që duket aq e përsosur për nga jashtë? E gjithë kjo është një lojë e vazhdueshme e marrëdhënieve njerëzore, ku të gjithë kërkojmë të mbrohemi nga dështimi i njohjes së vetvetes.

Çdo hap që hedhim në këtë botë ngjan me një vallëzim mbi akull të hollë. E vetmja gjë që na mban në këmbë është besimi se fasadat që kemi ndërtuar do të jenë të mjaftueshme për t’u qëndruar brenda një realiteti të ftohtë e të pamëshirshëm. Ne pretendojmë se jemi të fortë, por çdo hap që na tundet tregon se sa afër zhytjes jemi në errësirën tonë të brendshme.

Ka momente kur ne e kuptojmë, thellë brenda nesh, që ngjyrat e hipokrizive që mbajmë janë të padobishme. Në orët e vetmisë, kur maskat bien, na përshkon një fije drite, një e vërtetë që kërkon të dalë në sipërfaqe, por që ne e shtypim me të gjithë fuqinë tonë. Sepse, për të pranuar këtë të vërtetë, do të thotë të shohim brenda dhe të përballemi me errësirën, me gabimet, me ndjenjat e fajit dhe pendesës që kemi fshehur nën veshjet tona të përditshme.

Sa shpesh ndiejmë lodhje nga loja që luajmë? Ndonjëherë, ndoshta, duke u kthyer në shtëpi pas një dite të gjatë mbushur me ndërtimin e fasadave, e ndiejmë atë lodhje që na shkon deri në kocka. Nuk është lodhja e trupit, por lodhja e shpirtit që është ngritur dhe ka rënë me hipokrizitë e përditshme. Të gjithë e njohim këtë ndjenjë, por kemi frikë ta themi me zë të lartë. Kemi frikë se në momentin që do ta pranojmë, muret që kemi ndërtuar me kaq kujdes do të shemben para syve tanë.

Dhe çfarë do të mbetet kur këto mure të shemben? Kjo është frika jonë më e madhe. E nëse shkatërrojmë fasadat tona, çfarë do të mbetet pas tyre? A ka diçka të bukur dhe të pastër që pret të zbulohet, apo vetëm një boshllëk i pafund që do të na përpijë pa mëshirë? Kjo është pyetja që nuk guxojmë t’i japim zë. Kjo është e vërteta që na mban të lidhur pas fasadave tona, që na shtyn të hedhim çdo ditë nga një shtresë të re, vetëm për të mos parë çfarë fshihet poshtë.

Nëse do të kishim guximin të ndalonim për një moment, të heqim maskën dhe të qëndrojmë të zhveshur përballë botës, do të ndjenim çlirimin më të madh të jetës sonë. Por, ky akt kërkon një guxim të tillë që shumica prej nesh kurrë nuk e gjejnë. Kërkon ta lëmë mënjanë frikën nga gjykimi, të pranojmë se ndoshta jemi të papërsosur, ndoshta jemi të thyer, por brenda asaj thyerjeje fshihet një bukuri që nuk mund të përshkruhet me fjalë.

Të përballesh me errësirën brenda vetes është sikur të përballesh me pasqyrën e shpirtit, një pasqyrë që reflekton çdo copëz dhimbje, çdo dështim, çdo ëndërr të shkatërruar. Por në atë moment, kupton se nuk je vetëm. Çdo qenie njerëzore përreth teje është duke bërë të njëjtën luftë, duke u përpjekur të mos humbasë mes fasadave që e rrethojnë. Dhe në këtë zbulim, gjen një lidhje më të thellë, një lidhje që nuk mund të ndërtohet mbi maska, por mbi të vërteta të papërpunuara.

Ajo që na duhet nuk janë më shumë ngjyra hipokrizish, por më shumë errësirë që pranohet dhe të ndriçohet me sinqeritet. Sepse errësira brenda nesh nuk është armiku ynë, por është pjesë e vetvetes që kërkon të jetë e njohur dhe e pranuar. Vetëm kur të pranojmë gjithçka që jemi – të mirën dhe të keqen – do të jemi në gjendje të ecim përpara, jo më të mbështjella me fasada, por të lirë, të pastër dhe të ndershëm.

Ndërsa koha vazhdon të kalojë, fasadat tona do të fillojnë të zbehen. Ngjyrat e hipokrizive që kemi pikturuar me aq kujdes do të fillojnë të fshihen nga shirat e realitetit. Dhe në atë moment, do të mbetemi vetëm ne, qenie të zhveshura nga shtirjet, të pambrojtura, por më të fuqishme se kurrë, sepse e vërteta e shpirtit nuk ka nevojë për fasada. Ajo qëndron e palëkundur, duke pritur që të pranojmë veten tonë ashtu siç jemi.

Dhe kështu, koha kalon... një kohë fasadash... me ngjyra hipokrizish... Por, ndoshta, në mes të gjithë kësaj shtirje, ekziston një dritare e vogël shprese. Ndoshta, një ditë, të gjithë do të lodhemi nga këto ngjyra të rreme dhe do të zgjedhim të jemi të zhveshur, të vërtetë, pa frikë nga shikimi i tjetrit, pa frikë nga gjykimi. Sepse, në fund të fundit, nuk ka gjë më të bukur se shpirti i zhveshur, që pranon të jetë i brishtë dhe i lirë nga fasadat.

#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi

Kudo që të shkosh në këtë botë të gjerë, mos harro të marrësh me vete dy nga udhëheqësit më të çmuar që ke: trurin dhe zemrën. E di, ata janë si dy këngëtarë të heshtur brenda teje, secili me melodi të ndryshme, por që, kur bashkohen, krijojnë simfoninë e jetës tënde. Truri të jep drejtimin, të udhëzon nëpër shtigjet e errëta të së panjohurës, ndërsa zemra të kujton të ecësh me kujdes, të jesh i butë dhe i ndjeshëm ndaj çdo hapi që bën.

Ka momente kur mund të ndihesh i hutuar, i rrethuar nga mjegulla e dyshimeve dhe paqartësive. Atëherë, truri yt do të flasë i pari, do të kërkojë rrugëzgjidhje logjike, të qarta, konkrete. Por zemra... Ah, zemra nuk është aq e zhurmshme. Ajo flet me një zë të ulët, të thellë, që kërkon qetësi për t’u dëgjuar. Kur të dyja zërat bashkohen, ti e kupton se jeta nuk është thjesht një udhëtim nga pika A në pikën B, por një proces i gjatë, një eksplorim i ndjenjave, mendimeve, dhe përjetimeve.

Kujtohu, truri yt të drejton, por zemra të tregon si të shkosh aty. Ajo është drita jote në terr, ajo që të ndihmon të mbash balancën kur tundohesh të devijosh. Nëse dëgjon vetëm njërin prej tyre, do të ndihesh i çorientuar. Nëse ndjek vetëm trurin, mund të arrish cakun që ke menduar, por pa e shijuar udhëtimin. Nëse ndjek vetëm zemrën, mund të humbasësh në labirintet e emocioneve pa një busull që të të drejtojë.

Bëhu si një peshore e harmonizuar, ku në njërën anë qëndron logjika dhe në tjetrën ndjeshmëria. Sepse vetëm kështu, mund të lëvizësh përpara me besim, duke ditur jo vetëm se ku po shkon, por edhe pse. Dhe ndoshta më e rëndësishmja, si të arrish aty me dinjitet, dashuri dhe kuptim.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi 

Jetojmë në një botë...

Ne jetojmë në një botë të ndarë mes pamjes dhe realitetit, një botë ku secili prej nesh mëson herët se si të mbajë një maskë, që të duket i përshtatshëm në sytë e të tjerëve. Nëse thua përgjigjen e gabuar, nuk është thjesht një moment i përkohshëm. Është një plagë e vogël në shpirt, një kujtim që të ndjek gjatë gjithë ditës, ndoshta edhe më gjatë. Nuk është vetëm qeshja e të tjerëve, por mënyra se si ti fillon ta shohësh veten përmes syve të tyre, dhe gradualisht, përqesh edhe veten tënde. E ndoshta kjo është pjesa më e dhimbshme.

Ne jetojmë në një botë ku edhe më i vogli devijim nga norma, si mënyra se si vishesh, mund të të bëjë të ndihesh i huaj në vendin tënd. Çdo zgjedhje personale bëhet një skenë për gjykimin e të tjerëve. Je tepër i ndritshëm? Apo tepër i errët? Shumë i guximshëm? Apo tepër i thjeshtë? Dhe në këtë atmosferë, ne shpesh harrojmë se kush jemi në të vërtetë, ndërkohë që përpiqemi të jemi ai/ajo që të tjerët presin nga ne. Jetojmë një jetë ku realiteti i brendshëm zbehet nga nevoja për të mbajtur një fasadë.

Në këtë botë, nëse notat e tua nuk përputhen me atë që shoqëria konsideron të "mirë", automatikisht etiketa e "budallait" ngjitet në shpirtin tënd. Notat që nuk tregojnë dhimbjet e netëve të gjata pa gjumë. Notat që nuk tregojnë shqetësimet e tua të brendshme, frikën tënde se mos nuk je mjaftueshëm i mirë. Një botë ku suksesi matet me arritjet materiale dhe shifrat mbi letër, ndërsa dështimi matet me çdo shprehje të pasigurisë. Sikur lufta e brendshme për të mbijetuar në këtë sistem të ngurtë nuk ka vlerë.

Dhe pastaj vjen gjykimi mbi trupin. Nëse je i hollë, do të dëgjosh fjalët “duhet të hash më shumë”. Nëse ke shtuar peshë, të thonë "duhet të humbësh". Trupi yt shndërrohet në një trofe për të tjerët që ta komentojnë. Një gjë që nuk është më e jotja, por një pronë e përbashkët e syve gjykues që të rrethojnë. Dhe në mes të kësaj zhurme të pandalshme, ti humb zërin tënd. Ti harron të duash veten, të pranosh veten ashtu siç je, sepse bota të ka bindur se nuk je asnjëherë mjaftueshëm.

Jetojmë në një botë ku njerëzit nuk shohin më përtej sipërfaqes. Çdo njeri që kalon pranë nesh është një mister i mbështjellur në një histori që askush nuk e merr mundimin ta lexojë. Një botë ku nuk dimë se çfarë dhimbjesh dhe luftërash po përjetojnë të tjerët. Nuk i shohim sytë e lodhur të një shoku që buzëqesh për t'u përshtatur, nuk i ndiejmë vuajtjet që mbajnë brenda ata që e kalojnë ditën duke qeshur por natën përballen me errësirën e tyre personale. Dhe ne vazhdojmë, të paditur, të jetojmë në injorancën tonë të qetë.

Nëse nuk di çfarë dëshiron të bësh me jetën tënde, të thonë se je i humbur. Të thonë se nuk do të kesh një jetë, sikur të jesh i destinuar për boshllëk nëse nuk ke një plan të përsosur. E kush është ai që nuk ka qenë në një moment të jetës pa përgjigje, i hutuar, duke kërkuar kuptimin e vetvetes? Por në këtë botë, hutimi nuk pranohet. Nuk ka vend për pyetje, vetëm për përgjigje të shpejta dhe të sakta. Dhe nëse nuk e ke atë përgjigje, atëherë je jashtë loje.

Kjo botë e bën edhe më të rëndë çdo vendim të thjeshtë. Nëse zgjedh një celular të thjeshtë sepse nuk ke nevojë për diçka më të sofistikuar, të etiketojnë si të varfër. Si dikush që nuk arrin të jetojë sipas standardeve moderne të konsumizmit. Nuk është më një zgjedhje personale; është një shenjë e statusit tënd në hierarkinë sociale. Dhe kjo bie rëndë mbi shpirtin, duke të bërë të ndihesh sikur çdo zgjedhje që bën është një pasqyrim i vlerës tënde si individ.

Dhe pastaj, marrëdhëniet tona intime bëhen një tjetër fushë për gjykim të përhershëm. Nëse ke dalë me disa njerëz, je etiketuar si një person i pamoralshëm. Nëse nuk ke puthur askënd, të thonë se je tepër mendjemadh ose i ftohtë. Nuk ka vend për ndjeshmëri, për procesin e ngadaltë të zbulimit të vetvetes dhe të tjerëve. Gjithçka është shpejt, gjithçka është sipërfaqësore. Një botë që harron se marrëdhëniet janë më shumë se numrat dhe etiketat. Një botë që harron se dashuria dhe afërsia janë akte të shenjta, jo thjesht një lojë që luhet për të fituar apo për të humbur.

Nëse nuk je pjesë e "turmës", atëherë je një humbës. Një botë që nuk pranon diversitetin, por kërkon uniformitetin. Ku të qenit ndryshe nuk është festuar, por është dënim. Ku të qenit ti vetë, me të gjitha çuditë, gabimet dhe ëndrrat e tua unike, është një akt i guximshëm. Dhe kështu, ne i mbajmë këto pjesë të vetvetes të fshehura, të mbuluara nga frika e refuzimit. Frika se nëse shfaqim të vërtetën tonë, nuk do të pranohemi kurrë.

Jetojmë në një botë ku pritjet e të tjerëve rëndojnë si një mal mbi supet tona. Ku çdo ditë jemi të detyruar të jemi dikush tjetër, të përmbushim dëshirat dhe standardet që nuk janë tonat. Dhe një fjalë, një fjalë e thënë në një moment të keq, mund të bëhet shkak që dikush të humbasë gjithçka. Një botë ku të qenit vetvetja është ndoshta më i vështiri akt i guximit, dhe çdo herë që përpiqesh ta bësh këtë, të gjykon një masë njerëzish që nuk kuptojnë, nuk duan të kuptojnë, dhe ndoshta kurrë nuk do të kuptojnë.

Dhe ja ku jemi, përballë këtij realiteti, një botë që nuk e pranon autenticitetin. Ku të qenit vetvetja nuk është thjesht i papranueshëm, por një rebelim kundër gjithçkaje që kjo botë na mëson. Sepse ne nuk jemi ata që duhet të ndryshojnë. Ndoshta është bota ajo që ka nevojë për një ndërrim, një zhvendosje të mendimeve dhe perceptimeve. Ndoshta, të qenit ndryshe është çelësi i shpëtimit tonë, çelësi i përmirësimit të kësaj bote të ftohtë dhe të ashpër. Sepse thellë brenda, ne të gjithë e dimë: vetëm përmes të qenit të vërtetë mund të fillojmë të ndërtojmë një botë më të drejtë, më të butë, më njerëzore.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi 

Dashuroni shpirtin

Mjerë ai që ka dashur vetëm formën, trupin dhe pamjen, sepse ato janë si një statujë prej balte që erërat e kohës e gërryejnë pa mëshirë. Sa i shkurtër është ky udhëtim për ata që përpiqen të kapen pas asaj që syri mund të shohë dhe dora mund të prekë. Pse ngulmojmë në bukurinë që humbet, në freskinë që tretet, në ngjyrat që veniten si një agim i përflakur, i cili shumë shpejt mbulohet nga errësira e natës? Njeriu që jeton për lëkurën, për muskujt, për flokët, jeton për një dritë të zbehtë, për një iluzion që koha e zhduk si flluskën e ajrit që plas nën diellin e zjarrtë.

Por ata që dashurojnë shpirtin, oh, ata gjejnë një përjetësi që as vdekja nuk mund ta prekë. Sepse shpirti është i përtejshëm, është ai që rri në pritje në errësirë kur trupi është zhdukur, ai që fluturon në një dritë të padukshme për sytë e botës, duke u riformuar e rilindur në hapësira të reja të ekzistencës. Kjo është ajo dashuri që nuk shuhet, që nuk i nënshtrohet ligjeve të kohës dhe hapësirës.

Dhe sa pak e kuptojnë njerëzit këtë të vërtetë të thjeshtë. Shkojmë pas bukurisë së jashtme, pas lavdisë që bie nga lavdi të ndërtuara mbi dheun që rrëshqet poshtë këmbëve tona. Sa shumë prej nesh kanë harruar se lumturia, ajo lumturia e vërtetë, nuk vjen nga ajo që mund të preket. Nuk vjen nga gjërat që mund t’i zotërojmë, por nga ajo që rrezaton nga brenda. Nga ajo që mbetet kur të gjitha gjërat janë hequr. Sepse ajo që shpirti kap është e pafund, ajo që shpirti ndjen nuk njeh kufij. Ai që dashuron shpirtin, ai dashuron një bukuri që nuk ndryshket, një harmoni që nuk tronditet nga stuhitë e jetës.

A e ndjeni atë heshtje që bie, atë qetësi të thellë që vjen kur kupton se gjithçka tjetër është kalimtare? Ajo është thirrja e shpirtit, një thirrje e qetë që nuk bërtet, por që pret me durim që ne t’i përgjigjemi. Dhe kur i përgjigjemi, kur hedhim mënjanë ankthet e botës materiale, zbulojmë se kemi qenë gjithmonë në kërkim të diçkaje që ka qenë gjithmonë me ne, që kurrë nuk na ka braktisur.

Oh, sa e madhe është kjo dashuri që nuk kërkon asgjë, që nuk ndjen nevojën të zotërojë, që nuk ka frikë nga humbja. Kjo është dashuria e shpirtit, dashuria që e përshkon çdo qenie me një ngrohtësi që s’ka të krahasuar. Dhe a nuk është kjo dashuria që vërtet dëshirojmë? A nuk është kjo ajo që, në thellësinë e shpirtit tonë, e kërkojmë çdo ditë? Ne duam të gjejmë atë që nuk mund të shkatërrohet, atë që mbetet kur të gjitha gjërat kalojnë, atë që shndrit edhe në errësirën më të thellë.

Kështu pra, mos dashuroni vetëm formën, sepse vdekja e merr pa u ndjerë, si një hije që rrëmben dritën. Mos u kapni pas asaj që është e përkohshme, sepse kur ajo zhduket, çfarë do t’ju mbetet? Dashuroni shpirtin, dashuroni thellësinë që rrezaton nga brenda, sepse vetëm atë do ta gjeni sërish. Edhe kur trupat janë ftohur, kur zërat janë heshtur, kur të gjitha që kanë ekzistuar si formë janë shpërbërë, shpirtrat që janë dashur do të bashkohen. Ata do të jenë të pashkëputur, të pandarë, si dy flakë që gjejnë ngushëllim në përjetësinë e një drite që nuk shuhet.

Në fund, çfarë është jeta përveç një udhëtimi të shkurtër drejt të përjetshmes? Sa shumë e humbim kuptimin duke u kapur pas iluzioneve të kalueshme. Nëse do të mundnim ta kuptonim këtë, do të dashuronim më thellë, do të jetonim më të lirë, dhe mbi të gjitha, do të rigjenim veten në përqafimin e përjetshëm të asaj dashurie që asgjë nuk mund ta marrë.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Në udhët e jetës

Në udhëtimin tonë drejt një jete më të mirë, shpesh e ndjejmë veten të humbur në një labirint të pafund, ku çdo kthesë ngjason me një premtim të ri, por në të njëjtën kohë me një pasiguri të fshehur. Rrugët që zgjedhim, shpesh janë të mbuluara me mjegull, dhe nën këmbët tona ndihet pluhuri i atyre që kanë kaluar para nesh, të cilët kanë ndjekur ëndrrat e tyre të pambaruara. Por çfarë është kjo jetë më e mirë që kërkojmë? A është një destinacion i qartë, apo një rrugëtim i përhershëm që nuk ka fund? A është një mal që duhet ngjitur, apo një det që duhet kaluar?

Udhëtimi nuk është kurrë i lehtë. Ka momente kur shpirti ynë dëshiron të dorëzohet, kur rraskapitja fizike dhe mendore bëhet aq e madhe sa çdo hap tjetër ndihet si një barrë e rëndë. Në këto çaste, njeriu pyet veten: "Pse vazhdoj të eci? Pse nuk kthehem pas, në atë vend të njohur ku mund të rri në rehatinë e zakonshme?" Por përgjigjja qëndron në vetë natyrën e udhëtimit. Nuk është vetëm për të mbërritur diku, por për të zbuluar veten tonë në atë proces. Në çdo hap, ne mësojmë diçka të re për botën dhe për veten tonë. Çdo pengesë na sfidon të rritemi, të forcohemi, të mendojmë më thellë dhe të ndjejmë më thellë.

Në kërkimin tonë për një jetë më të mirë, ndonjëherë harrojmë se çdo moment i këtij udhëtimi ka vlerën e vet. Ne përqendrohemi aq shumë në destinacionin përfundimtar, sa humbasim bukurinë e vogël të rrugës. Një lulëzim i vetmuar në shkretëtirë, një fllad i butë që prek fytyrën, tingulli i valëve që përplasen mbi breg – këto janë gjëra që shpesh kalojnë pa u vënë re, por në to qëndron gjithë thelbi i ekzistencës. Ndoshta, në përpjekjen për të gjetur një jetë më të mirë, duhet të ndalemi dhe të reflektojmë mbi atë që kemi tashmë. Ndoshta, jeta më e mirë nuk është një ëndërr e largët, por një realitet që pret të zbulohet në brendësinë tonë.

Kërkimi për një jetë më të mirë është, në të vërtetë, një kërkim për kuptim. Është një dëshirë e thellë për të gjetur atë harmoni të brendshme, atë paqe shpirtërore që na mungon. Shpesh, ne e lidhim këtë paqe me suksesin material, me një shtëpi më të madhe, me një punë më të mirë, me më shumë njohje apo fuqi. Por urtësia e udhëtarëve të lashtë na mëson se këto janë vetëm iluzione. Paqja e vërtetë vjen nga brenda, nga një lidhje e thellë me veten dhe me universin që na rrethon.

Në çdo udhëtim, ka çaste kur humbasim rrugën. Mund të ndodhemi në mes të errësirës, të ndiejmë se gjithçka që kemi arritur është e pakuptimtë. Por është pikërisht në këto momente që urtësia e udhëtarëve të vjetër ndriçon më fort. Ata na kujtojnë se çdo rrugë e gabuar është pjesë e udhëtimit të madh. Çdo humbje është një mundësi për të gjetur diçka më të thellë. Sepse, ndonjëherë, duhet të humbim vetveten për ta gjetur përsëri, të rindërtuar dhe më të fortë.

Në fund, kërkimi për një jetë më të mirë është një udhëtim brenda nesh. Është një akt guximi, sepse kërkon që të përballemi me frikërat tona më të mëdha, me pasiguritë dhe dyshimet që kemi për veten dhe për botën. Por është gjithashtu një udhëtim shprese. Sepse në çdo hap, edhe kur terri na rrethon, ne e dimë se diku atje, diku brenda nesh, ndodhet ajo dritë e butë që na udhëheq drejt një jete më të mirë – jo si një destinacion i largët, por si një përjetim i përhershëm i së tashmes.

Dhe ndoshta, në fund të këtij udhëtimi, nuk do të arrijmë të kuptojmë të gjitha sekretet e jetës. Ndoshta, disa pyetje do të mbeten pa përgjigje. Por mësimi më i madh që do të marrim është se udhëtimi është vetë jeta. Dhe nëse mund ta pranojmë këtë, nëse mund ta përqafojmë çdo moment me gjithë të papriturat dhe sfidat e tij, atëherë kemi gjetur atë që kërkonim. Jo një jetë më të mirë në kuptimin e jashtëm, por një jetë të përmbushur, të pasur me kuptim, dashuri dhe pranimin e të gjitha nuancave të saj të panjohura.

#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi

Në terrin e heshtur të shpirtit, në atë vend të fshehtë ku askush nuk guxon të shkelë, qëndroj unë—jo ai që keni parë, jo ai që keni përfytyruar, por ai që jam. Nuk jam ajo krijesë e ndërtuar nga iluzionet tuaja, nga dëshirat dhe paragjykimet që i keni veshur realitetit tim. Nuk jam maska që keni hedhur mbi fytyrën time, me ngjyrat e preferuara të mendjeve tuaja të trazuara, me format që ju vinin për mbarë për t’i mbushur boshllëqet e mendimeve tuaja të thyera.

Më gjykuat si deshët, siç i përshtatet imagjinatës së ngushtë të botës suaj. Hodhët mbi mua atë petk gjykimesh, duke më shtrënguar në një formë që kurrë nuk më përket. Çdo mendim që keni patur për mua ishte një reflektim i shpirtit tuaj, i frikës tuaj, i ndarjeve tuaja të brendshme. Ju nuk më shihnit siç isha, por siç ju deshët. Dhe çfarë është më tragjike se kjo? Të jesh një enigmë e pashprehur në sytë e atyre që mendojnë se dinë?

Por tani, unë qëndroj në qendër të vëzhgimit tim. Tani është radha ime. Dhe unë nuk e përdor vështrimin tim siç e bëtë ju—nuk ju gjykoj si dua, ashtu siç krijuat figura të çuditshme brenda realitetit tim. Unë ju shoh në të vërtetën tuaj, me të gjitha dobësitë dhe forcën që bartni. Nuk ju pikturoj me nuancat e dëshirave të mia, nuk ju ndërtoj në hijet e imagjinatave të mia të egra. Ju gjykoj siç jeni, me të gjitha të metat që ju keni fshehur pas fasadave të shkëlqimit.

Është ironi, apo ndoshta një padrejtësi kozmike, se kur më shehni, më shihni si një pasqyrë të deformuar të vetvetes tuaj. Çdo gjykim që hodhët mbi mua është veç një vetëgjykim i padukshëm. Në çdo kritikë që më dhatë, ishte dhimbja e shpirtit tuaj që reflektohej. Dhe tani që unë ju shoh, nuk ju shoh me një zemër të mbushur me urrejtje apo mllef, por me një ndjenjë të heshtur dhe të thellë të të kuptuarit. Sepse vetëm kur e shohim tjetrin ashtu siç është, ne kemi fuqinë të shohim veten ashtu siç duhet të jemi.

Ju gjykoj me sytë e hapur të realitetit, jo me pasionet e shpirtit tim të vrarë, jo me zjarrin e një egoje që kërkon hakmarrje. Ju gjykoj në heshtje, në thellësinë e natës ku njeriu është vetëm përballë vetes, dhe në atë pasqyrë të errët, çdo njeri është i zhveshur nga maskat dhe petkat e krijuara nga bota. Në atë qetësi, e shoh të vërtetën e shpirtit tuaj. Dhe ajo e vërtetë nuk është as fisnike, as e ulët, por thjesht është—e zhveshur, e pastër, e pamëshirshme në ekzistencën e saj.

Ju gjykoj jo si dua, sepse dëshira është një burim i deformimit. Ju gjykoj si jeni, sepse në atë akt të thjeshtë, gjendet një fuqi që i tejkalon të gjitha iluzionet e krijuara nga dëshirat njerëzore. Në atë shikim të pastër, gjendet paqja e vërtetë—ajo që lind nga pranimi i asaj që është dhe jo nga ëndrrat e asaj që mund të ishte.

Dhe kështu, në këtë cikël të pafund gjykimesh dhe paragjykimesh, e kuptoj se në fund, nuk është se kush gjykon kë, por se sa jemi të aftë ta shohim të vërtetën përtej iluzioneve. Sepse në fund, nuk është njeriu ai që krijon realitetin, por realiteti ai që e zhvesh njeriun nga çdo iluzion.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Askush nuk flet më shumë se ai që hesht nga dhimbja. Ai mban brenda një oqean emocionesh të papërshkrueshme, një stuhi që grindet me vetveten në thellësitë e shpirtit. Heshtja e tij është një gjuhë që bota nuk e kupton, një klithmë e pafjalë që vjen nga errësira e ekzistencës. Në këtë heshtje, çdo frymëmarrje është një fjalë e pathënë, çdo rrahje zemre një rrëfim që mbetet e mbyllur. Çfarë do të thotë të flasësh, kur fjalët nuk mund të përshkruajnë peshën e një shpirti të lënduar? Heshtja bëhet streha e fundit, një mur i lartë i ndërtuar prej kujtimesh të thyera dhe ëndrrave të humbura.

Askush nuk hesht më shumë se ai që përfshihet me turmën për të fshehur dhimbjen. Brenda zhurmës së botës, ai kërkon të fshihet, të shkrihet me të tjerët në një mënyrë që askush të mos shohë plagët e tij të padukshme. Në një shoqëri që flet pa pushim, ai zgjedh të mbajë brenda të vërtetat e tij, duke ndjekur rregullat e një loje ku humbja e vetes është çmimi për paqen e përkohshme. Në këtë mënyrë, ai ndoshta gjen një qetësi të rreme, një qetësi ku dhimbja nuk mund të shfaqet me qartësi, por gjithmonë mbetet aty, një hije që e ndjek kudo. Dhe ashtu, ai hesht.

Por, a mundet një shpirt të qëndrojë përgjithmonë i mbyllur në këtë qeli të padukshme? A ka një çast kur heshtja e mbushur me dhimbje bëhet e padurueshme, kur shpirti kërkon të shpërthejë, të lirohet nga zgjedha e turmës? Ndoshta, kur erërat e jetës pushojnë së fryri, kur dita kthehet në natë, vetëm atëherë, njeriu do të ketë guximin të përballet me veten e tij dhe me plagët e heshtura që e kanë mbajtur rob. Sepse vetëm kur heshtja bëhet e padurueshme, fjalët marrin kuptim.

Dhimbja është mësuesi më i ashpër, por gjithashtu më i urti. Në fund, ajo na mëson se heshtja nuk është një fund, por një rrugë drejt vetëdijes më të thellë. Vetëm përmes asaj heshtjeje që mbart të gjitha plagët tona, ne mësojmë se si të dëgjojmë fjalët që nuk janë thënë kurrë dhe të kuptojmë ndjenjat që nuk janë ndjerë plotësisht. Ndoshta vetëm atëherë, në momentin më të errët të heshtjes, mund të gjejmë dritën e vërtetë të shpirtit tonë.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi 

Çdo mendim është si një gur që plotëson një mozaik.

Aty ku çdo mendim është një pikë uji në oqeanin e pafund të ideve, disa shpirtra ngulmojnë të shohin vetëm bregun e tyre të ngushtë. Ata ngrihen si mure përballë çdo vale që vjen drejt tyre, duke u frikësuar se mos këto valë e ndryshojnë formën e tyre. Kjo frikë është e vjetër sa vetë njeriu, sepse kërkimi i të vërtetës është një udhëtim që kërkon guximin për të pranuar se nuk dimë gjithçka. Ata që refuzojnë çdo mendim përveç atij që u jep rehati, janë si lule të mbjella në një tenxhere të vogël: të mbrojtura nga erërat, por të privuara nga madhështia e fushave të pafundme.

A nuk është jeta një mozaik ku çdo gur, pavarësisht formës apo ngjyrës, ka vendin e vet? Mendimet dhe idetë janë të ngjashme. Secila prej tyre sjell një ngjyrë të re, një nuancë të panjohur më parë. Të jetosh duke refuzuar çdo gur që nuk i ngjan atij që mban në dorë, është të mbetesh i burgosur në një dhomë pa dritare. Por dritarja, ajo hapësirë që të fton të shohësh përtej, të sfidon të shtrish dorën drejt diçkaje më të madhe se vetja. Nuk ka frikë më të madhe se sa ajo e njeriut që beson se di gjithçka. Por, nuk ka gjë më të bukur se çlirimi nga ky burg, kur pranon se deti është më i gjerë dhe qielli më i thellë nga ç'mund ta kapë syri yt.

Kur mendimi yt është i kufizuar vetëm nga bindjet e tua, ti je si një zog që fluturon në kafaz. Ti ndien krahët e tu të fortë, por fluturimi yt nuk ka qëllim, nuk të çon drejt hapësirave të lirisë. E vërteta nuk është një pronë që mund ta zotërosh; është një horizont që gjithmonë zgjerohet sa më shumë që i afrohemi. Nuk është dobësi të pranosh mendime që sfidojnë botëkuptimin tënd, por forcë. Kjo është mënyra si rritemi, si shohim përtej kufizimeve tona të krijuara nga frika dhe nga imagjinata jonë e ngurtësuar.

Nëse mbetesh vetëm brenda asaj që tashmë beson, a nuk e shndërron mendjen tënde në një moçal të palëvizshëm? Në një vend ku asgjë e re nuk mund të lulëzojë, ku çdo gjë që hyn, mbetet e burgosur në rregullat që ke vendosur vetë. Mos u frikëso nga erërat e reja që sjellin ide të ndryshme; mos u fsheh pas mureve të bindjeve të kalcifikuara. Sepse, vetëm ata që guxojnë të dalin përtej sigurisë së tyre, arrijnë të njohin madhështinë e mendimit të lirë.

#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi

Nëse bën si dikush tjetër, po si ti, kush do të bëjë?

Sa e vështirë është të shohësh njerëzit që, pa e kuptuar, janë zhdukur në hijen e të tjerëve. E njëjta hijë që ata vetë e kanë zgjedhur ta ndjekin, me shpresën se do gjejnë veten në të. Por çfarë ironie! Sa më shumë të kërkosh të bëhesh dikush tjetër, aq më larg shkon nga vetja jote e vërtetë. E ndoshta, në një moment të dhimbshëm reflektimi, do ta kuptosh se ke humbur gjithçka që të bënte unik, që të dallonte në këtë botë të mbushur me njerëz që ecin si fantazma të njëri-tjetrit.

Ne jetojmë në një epokë ku identiteti shitet dhe blihet si një mall i zakonshëm. Politikanë, muzikantë, futbollistë, figura të famshme na bombardojnë me imazhe të një jete që duket e plotë, e suksesshme, e lumtur. Dhe ne, të verbër nga iluzioni, fillojmë t'i imitojmë. Në fillim, vetëm për lojë, pastaj për t'u ndier pjesë e një bote që duket e parezistueshme. Por a e kupton vallë, sa humbje e madhe është kjo? Të humbasësh veten, të braktisësh atë që je për t’u shndërruar në një pasqyrë të zbrazët.

Nëse bën si dikush tjetër, po si ti, kush do të bëjë? Kjo pyetje, aq e thjeshtë, aq thelbësore, shpesh mbetet e pazbuluar. Shpesh e injorojmë, duke harruar se çdo njeri mban një univers brenda vetes, një botë të pafundme mendimesh, ëndrrash, ndjenjash, dhe energjish që kërkojnë të shpërthejnë, të formojnë diçka të re, diçka autentike. Por, si do të dalin në dritë këto gjëra të brendshme, nëse ti ke vendosur të mbyllësh derën për to dhe ta kthesh shikimin drejt hijes së një tjetri?

Duke imituar, humb çdo gjurmë të asaj që të bën ty të veçantë. Çdo hap që hedh në këtë rrugë, është një hap më shumë drejt një boshllëku të thellë brenda teje, një boshllëk që asnjë pasuri, famë, apo lavdi nuk mund ta mbushë. Sepse, në fund të fundit, e gjithë kjo është vetëm një maskë, një fasadë e brishtë që rrëzohet në momentin që bota të kthen shpinën. Dhe atëherë, kur mbetesh vetëm, a nuk do të jetë e trishtë të kuptosh se as ti nuk e di më kush je?

Vetvetja është dhurata më e madhe që mund t'i japësh kësaj bote. Është kontributi yt unikal për universin. Në vend që të përpiqesh të bëhesh si dikush tjetër, përse nuk ndalon për një çast dhe të pyesësh veten: "Kush jam unë?" Kjo është pyetja që të çon drejt rrënjëve të tua, drejt asaj thellësie të brendshme ku ndodhen të gjitha përgjigjet që kërkon. Nuk është një udhë e lehtë, por është e vetmja udhë që të çon drejt lirisë së vërtetë.

Liria nuk qëndron në imitimin e të tjerëve. Liria qëndron në pranimin e plotë të vetvetes, në aftësinë për të qëndruar i palëkundur përballë ndikimeve të jashtme dhe për të thënë: "Unë jam ky që jam. Dhe kjo mjafton." Sepse nuk është detyrë e jona të kënaqim pritshmëritë e të tjerëve. Detyra jonë e vetme është të jetojmë të vërtetën tonë, të ndjekim rrugën që zemra na tregon, pavarësisht se sa e vështirë apo e papranueshme mund të duket për të tjerët.

Mos harro, bota ka nevojë për ty, jo për një kopje të përmirësuar të dikujt tjetër. Ka nevojë për mendimet e tua, për mënyrën tënde unike të të shikuarit të gjërave, për kreativitetin që vetëm ti mund të ofrosh. Nëse vendos të braktisësh veten për të ndjekur dikë tjetër, bota humbet diçka të çmuar. Dhe ti humb gjithçka.

Në këtë rrugëtim të quajtur jetë, është shumë e lehtë të devijosh nga rruga e vërtetë. Të shpërqendrojnë, të joshin me iluzione, me premtime boshe për lumturi dhe sukses. Por kujto, lumturia e vërtetë vjen vetëm kur je i sinqertë me veten. Vetëm kur jeton sipas parimeve dhe vlerave të tua të brendshme, mund të ndjesh paqen dhe përmbushjen e vërtetë.

Pra, mos humb kohën duke imituar. Mos e humb jetën duke u përpjekur të bëhesh dikush që nuk je. Kërko thellë brenda vetes, gjej atë që të bën të ndihesh gjallë, atë që të mbush me pasion dhe energji, dhe ndiqe me gjithë zemër. Vetëm atëherë do ta kuptosh se e gjithë bota që ke kërkuar jashtë, ka qenë brenda teje gjatë gjithë kohës. Dhe atëherë, do të kesh gjetur jo vetëm vetveten, por edhe kuptimin e vërtetë të jetës.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Më kujto

Dhe kur një ditë të kem ikur nga kjo botë, atëherë, në heshtjen e një mëngjesi të largët, ndoshta në një agim që askush nuk e vë re, do të jesh vetëm me kujtimet tona. Do të mbetesh duke u përballur me boshllëkun që kam lënë pas, një boshllëk që, për ironi të fatit, nuk është asgjë tjetër veçse hapësira midis dy frymëmarrjeve, midis dy ndjenjave, midis atij që isha dhe atij që nuk do të jem më.

Mos u trishto kur më kujton, as kur i kalon gishtat mbi plagët e tua të padukshme, ato plagë që çdo dashuri lë pas në heshtje. Kujtomë si një ëndërr të largët, si një melodi të lashtë, por gjithmonë të ëmbël. Kujtomë si dritën e diellit të një pasditeje pranverore, kur gjithçka dukej e mundur dhe koha ishte në anën tonë. Kujto ditët kur bota na përkulej para këmbëve tona, kur rrugët ishin të ngushta por zemrat tona të hapura, kur hapat tanë ishin një simfoni e paprekur nga trishtimi.

Por, mbi të gjitha, kujtomë me buzëqeshje. Mos lejo që kujtimi im të mbulohet nga hije. Mos më mbaj në kujtime të mjegullta, të përziera me dhimbjen e mungesës. Mbamë në mend siç isha kur ishim bashkë, kur duart tona preknin jetën me gjithë përkushtimin e saj. Mos e lejo dhimbjen të errësojë gëzimin e çdo çasti që ndamë, sepse këto çaste janë të pavdekshme.

Ndonjëherë, në të ardhmen e largët, kur trupi yt të ketë harruar prekjen, kur zemra të jetë ngopur me kujtime të tjera, ndoshta do të ndjesh një puhizë të lehtë që të përkëdhel faqet. Ndoshta, në atë moment, do të jesh e sigurt se është shpirti im që vjen të të kujtojë se asgjë nuk humbet vërtet. Çdo dashuri e kaluar jeton në një univers paralel, aty ku kohë nuk ekziston, aty ku të gjitha frymëmarrjet janë të sinkronizuara në një ndjenjë të përhershme.

Kujto ato ditë kur ishim të lumtur, kur çdo fjalë e thënë kishte peshën e një betimi të përjetshëm. Dashuria jonë u rrit nëpër ato momente, duke u ngjitur si një pemë e lashtë, rrënjët e së cilës depërtuan thellë në tokën e shpirtit tim. E, edhe pse koha u tregua e pamëshirshme, duke na larguar njëri nga tjetri, rrënjët mbeten. Ato janë atje, të pandjeshme, të heshtura, por gjithmonë të pranishme.

Kur të më kujtosh, mos e bëj për të vajtuar, mos e bëj për të mallkuar fatin që na ndau. Më kujto për atë që isha, për atë që ishim bashkë. Kujto sesi ndanim heshtjen dhe qeshnim në mes të asaj heshtjeje, si fëmijë që luajnë në dritën e hënës, duke mos ditur asgjë për fundin që na pret. Kujto çdo moment gëzimi, çdo bisedë të gjatë, çdo premtim që e ndamë duke shpresuar se do të ishte i përjetshëm.

Mos më harro, jo për atë që ndoshta nuk arrita të bëhem, por për atë që isha kur ishim bashkë. Kështu dua të mbetem në kujtesën tënde, si një ndjenjë që kurrë nuk u shua plotësisht, si një dritë e vogël që vazhdon të shkëlqejë, edhe kur nata është më e errët.

Dhe kur ti të ecësh përsëri nëpër ato rrugë që dikur i ndamë, kur të përballesh me errësirën që e di që do të vijë, dije se dashuria jonë ka lënë gjurmë, të thella dhe të padukshme, por të përjetshme. Gjurmët tona do të mbeten në rrugët e kujtimeve të tua, si një rrugë e pashlyeshme drejt përjetësisë.

#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi

Mos u mërzit me dikë që ndryshon befasisht; ndoshta ka hequr dorë nga aktrimi dhe i është kthyer karakterit të tij të vërtetë. Ndoshta, ndryshimi nuk është më i panatyrshëm sesa maska që mbante gjithë këto vite, një maskë e gdhendur me delikatesë për të kënaqur pritshmëritë e botës. A është, vallë, ndryshimi kaq i papritur, apo ishe ti që ishe verbuar nga pamja e tij e parë, ajo që të tregonin sytë e jashtëm dhe jo shpirti i tij i thellë?

Ne jemi të rrethuar nga forma dhe substanca, nga një balancë e brishtë midis asaj që jemi dhe asaj që dëshirojmë të tregojmë. Njeriu shpesh bëhet artist i identitetit të tij, duke i pikturuar vetes një imazh që t'u përshtatet të tjerëve. Ndoshta ai që ndryshon nuk e bëri asnjëherë këtë për veten e tij, por për ty, për shoqërinë, për të shmangur peshën e barrës së gjykimit. Por maskat, si gjithçka tjetër në jetë, lodhen dhe përkeqësohen, dhe ai që dikur luante një rol të përsosur, tani lodhet nga aktrimi, ngopet me fjalët e kota, me veprimet e matura e të llogaritura.

Shpeshherë, njeriu i kthyer në vetveten e tij të pastër është më i çuditshëm, më i ashpër, më i ftohtë sesa ai që njihje. Sepse ndoshta as vetë ai nuk e dinte se çfarë fshihej nën atë maskë. Ai ndryshon, po, por mos vallë është më tepër një rikthim sesa një ndryshim? Një kthim në esencën e tij, në burimin që rrjedh nga thellësitë e shpirtit? Dhe ne, të hutuar dhe të lënduar nga ky ndryshim, harrojmë se shpirtrat njerëzorë janë oqeane të pafundme, me valë që ngrihen dhe bien, me thellësi të panjohura dhe qenie të mistershme që s’duken në sipërfaqe.

Kur shikon dikë që ndryshon, pyet veten: mos vallë jam unë ai që ndryshoi, ai që nuk e kuptoi thelbin e tij? Sepse ndryshimi, i vërtetë ose i rremë, është thjesht një reflektim i valëve të brendshme të shpirtit të njeriut, të një shpirtit që ndoshta ka hequr dorë nga të përkëdhelurit e botës së jashtme dhe është kthyer drejt thirrjes së brendshme. Një thirrje që mund të jetë e ashpër, e ftohtë, por njëkohësisht autentike, e pandryshuar, e pastër.

Dhe ndoshta, në fund, ky ndryshim është një çlirim. Sepse, në një farë mënyre, të gjithë jemi robër të pritshmërive, robër të imazheve që krijojmë për veten dhe për të tjerët. Çdo maskë që veshim na vret ngadalë, na mbyt shpirtin, e bën të rëndë frymëmarrjen tonë të brendshme. Dhe kur njeriu, më në fund, e heq maskën, për aq i egër dhe i çuditshëm sa duket, është më i gjallë, më i vërtetë.

Prandaj, mos u mërzit me dikë që ndryshon befasisht; ndoshta ai ndryshim është rruga e tij për të gjetur lirinë, për të përjetuar paqen e brendshme. Dhe ndoshta, është një ftesë për ty që të shohësh përtej pamjeve të sipërfaqshme, për të kuptuar se çfarë do të thotë të jetosh vërtet.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Roli i prindërve 

Roli i prindit është si një det i pafund, një oqean ndjenjash, përgjegjësish dhe përkushtimi, që nuk e njeh kohën, nuk e njeh moshën, nuk e njeh kufirin e gjakut apo lidhjen biologjike. Një prind nuk është thjesht ai që sjell një fëmijë në jetë; ai është më shumë se një lidhje fizike. Një prind është ai që ecën përkrah fëmijës në çdo hap të jetës, qoftë kur ai është një foshnjë e pambrojtur, një fëmijë kureshtar, apo një i rritur që kërkon ende udhëzime nëpër udhëtimet e ndërlikuara të jetës.

Të bëhesh prind nuk është një akt biologjik, por një akt shpirtëror, një përkushtim i përjetshëm ndaj dikujt që ka nevojë për dashuri, për udhëzime, për një dorë të ngrohtë që e drejton në kohëra të errëta. Prind është ai që sheh në sytë e fëmijës potencialin e jetës dhe i jep krahë për të fluturuar, që i mban duart kur bota rrënohet rreth tij, dhe që ofron fjalë urtësie, edhe kur vetë nuk i ka të gjitha përgjigjet.

Të edukosh një fëmijë është të mbash në duart e tua një lule të brishtë, një qiri që djeg ngadalë, por me një dritë që ndriçon universin. Përgjegjësia që mban një prind është më e madhe se çdokush mund ta përfytyrojë; ajo shkon përtej ditëve të lodhshme, përtej netëve pa gjumë, përtej sfidave të përditshme. Është përgjegjësia për të kultivuar një shpirt të lirë, për të frymëzuar një zemër që të rrahë me pasion, për të ndërtuar një mendje që të sfidojë botën dhe të ndryshojë rrjedhën e saj.

Por a nuk ndodh që ndonjëherë ky rol të mos luhet nga ata që janë prindër biologjikë? A nuk ka raste kur një zemër e huaj, një njeri i jashtëm, merr përsipër të përmbushë atë boshllëk që ndoshta prindi biologjik nuk e arrin të mbushë? Dashuria e vërtetë nuk njeh as kufi as emër. Ajo vjen në forma të ndryshme dhe ngjyrime të ndryshme. Një kujdestar, një mik, një mësues, një njeri që nuk ka lidhje me gjakun, por që e do fëmijën me një pastërti që i kalon të gjitha lidhjet biologjike, është prindi në kuptimin më të thellë të fjalës.

Prindi nuk është thjesht një titull që na e jep natyra apo shoqëria. Prindi është ai që e kupton thellësisht rolin që luan në jetën e një qenieje të pafajshme, që nuk pret asgjë në këmbim, por ofron gjithçka që ka. Janë ata njerëz që qëndrojnë përballë stuhive për të mbrojtur atë dritë që fëmija përfaqëson. Ata janë ata që, edhe kur dështojnë, mësojnë nga gabimet e tyre dhe e drejtojnë veten drejt një rrugëtimi të ri, vetëm për hir të fëmijës.

Të duash një fëmijë është të kuptosh se dashuria nuk është thjesht një ndjenjë, por një veprim. Është të ndihesh i përmbushur nga lumturia e tij dhe i përulur nga përgjegjësia që ai sjell me vete. Dhe kur dikush që nuk është prind biologjik e luan këtë rol me më shumë përkushtim, me më shumë sakrificë, ai person nuk është më thjesht një kalimtar në jetën e fëmijës. Ai bëhet thelbi i dashurisë prindërore, një person që jep veten, që krijon një trashëgimi dashurie dhe kujdesi që zgjat përtej jetës.

Në fund të fundit, fëmija është qendra e këtij universi të ndërlikuar. Ai është ai që na mëson më shumë sesa ne mund ta mësojmë atë. Përmes pafajësisë së tij, përmes dëshirës për të zbuluar botën, fëmija na kujton ne të rriturve se çfarë do të thotë të duash pa kushte, të japësh pa masë, të përjetosh çdo ditë si një dhuratë.

Pra, prindi i vërtetë është ai që e sheh këtë dhuratë në çdo hap të rrugës, pavarësisht nga koha që kalon apo pengesat që has. Dhe kur ky rol luhet me dashuri nga një shpirt i pastër, pavarësisht nëse është biologjikisht prind apo jo, atëherë kemi arritur të kuptojmë se çfarë është dashuria në kuptimin e saj më të thellë. Prindëria është, në fund të fundit, një art, një rrugëtim i përjetshëm i zemrës dhe shpirtit që nuk njeh kufij, që nuk përkufizohet nga asgjë tjetër veçse nga dashuria.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Kur historinë e shkruajnë pushtuesit 

Ata erdhën, ata pushtuan, ata shkruajtën. Në heshtjen e natës, zërat e së kaluarës përplasen me tingujt e së tashmes, sikur vetë koha të kërkojë drejtësi. Një drejtësi që kurrë nuk u dha, një drejtësi që gjithmonë humbet në faqet e librave të shkruara nga duar të huaja. Dhe në këto faqe, ne, njerëzit e tokës së lashtë, shndërrohemi në hije, në figura të shëmtuara që justifikojnë dhunën, shtypjen dhe harrimin.

Ata erdhën si erëra të egra, përmbysën gjithçka që gjetën, dhe mbollën farat e frikës në zemrat tona. Por çfarë është më e rëndë, ajo frikë, apo gënjeshtrat që ata shkruajtën? Gënjeshtrat që mbeten, që kalojnë brez pas brezi, duke e zhveshur të vërtetën si lëkurën e një peme të vjetër. Dhe si mund të presim që ata që na pushtuan, që na trajtuan si objekte për pushtim, të shkruajnë për ne me ndershmëri?

Historitë e shkruara nga pushtuesit janë gjithmonë të njëanshme. Ata thurën rrëfimet që i bënin ata heronj dhe ne të ligjtë, ne të dobëtit, ne që shiheshim prej tyre jo njerëzorë. Ata na kthyen në armiq të cilët duhej të shtypeshin, duhej të shuheshin për të sjellë një rend të ri, një rend që, sipas tyre, ishte më i drejtë. Por a është e drejta e tyre edhe e jona? A mund të jetë e vërteta e tyre e vërteta jonë?

Nën hijen e pushtimit, edhe gurët flasin ndryshe. E kaluara jonë, madhështia e qytetërimeve tona, kthehet në pluhur dhe mjegull. Ata që dikur ndërtuan pallate të mrekullueshme dhe tempuj të mëdhenj, që shkruan poezi dhe filozofi që kapërcenin kufijtë e mendjes njerëzore, tani portretizohen si barbarë. Ata që dikur jetuan në harmoni me natyrën dhe njëri-tjetrin, tani përshkruhen si të pacivilizuar. E çfarë është kjo tjetër veçse një maskë, një maskë që i fsheh fytyrat tona të vërteta për të mbuluar padrejtësinë?

Por e vërteta nuk mund të fshihet gjithmonë. Një ditë, zërat e atyre që vuajtën, që humbën gjithçka, do të ngriten sërish. Dhe kur kjo të ndodhë, kur rrëfimet tona të dalin nga hijet, të shkruara me gjakun dhe lotët e të parëve tanë, do të jemi ne ata që do të shkruajmë. Do të jemi ne ata që do të tregojmë historinë tonë, një histori e cila nuk kërkon të justifikojë asgjë, por vetëm të flasë me të vërtetën. Një histori që do të shfaqë plagët tona, por edhe qëndresën tonë. Sepse qëndresa është pjesë e qenies sonë, një flakë që nuk shuhet kurrë, pavarësisht se sa fort fryjnë erërat e pushtuesve.

Ata erdhën, ata pushtuan, ata shkruajtën... por ne mbijetuam. Dhe në këtë mbijetesë ka një lloj triumfi që nuk mund ta fshijnë dot as gënjeshtrat, as faqet e historisë të shkruara nga duar të padrejta.

Ata erdhën, ata pushtuan, ata shkruajtën… por ne mbijetuam. Dhe nga ky mbijetim buron një histori që nuk mund të zhbëhet, një histori e cila, pavarësisht ndryshimeve të imponuara, mbart ende të vërtetën e tokës dhe njerëzve të saj. Këto janë histori të shumë vendeve, të shumë popujve, që si ne, kanë parë fytyrat e pushtuesve të ndryshëm. Por ndër këto vende, Shqipëria qëndron si një dëshmi e gjallë e një force të rrallë që as shekujt nuk mundën ta përkulnin plotësisht.

Shqipëria, ky vend i vogël në zemër të Ballkanit, ka parë kaq shumë erëra të egra që kanë ardhur dhe shkuar. Që nga Romakët e lashtë, Bizantinët që imponuan fetë dhe kulturën e tyre, deri te Osmanët që sunduan për pesë shekuj, çdo pushtim ka lënë gjurmën e tij, duke përpjekur të ndryshojë jo vetëm kufijtë, por edhe zemrat dhe mendjet e njerëzve të saj. Dhe më e dhimbshmja është se historia e saj, fytyra e saj e vërtetë, u errësua dhe u deformua nga ata që u përpoqën ta përshtatnin sipas interesave të tyre.

Ata pushtuan, dhe për të justifikuar sundimin e tyre, ata shkruan për ne si të egër, si njerëz pa kulturë, pa histori. Ata përvetësuan atë që ishte e jona, dhe e kthyen kundër nesh. Kur perandoritë e mëdha kaluan nëpër këtë truall, ata morën gjithçka që mundën të merrnin – nga thesaret e kulturës sonë deri te shpirtërat tanë krenarë. Romakët na trajtuan si një popull për të shfrytëzuar, dhe ndërsa lanë gjurmët e tyre në rrugët dhe amfiteatrot, ata u përpoqën të zhduknin frymën e lirë të ilirëve, të stërgjyshërve tanë.

Me kalimin e kohës, kur Osmanët na shndërruan në pjesë të një perandorie që na përjashtoi nga vendimmarrja për fatet tona, ata nuk ndaluan vetëm te armët dhe ligjet. Ata na ndryshuan mënyrën e jetesës, dhe të gjitha shtresat e kulturës sonë. Grekët, ata u përpoqën të zhbëjnë vetë identitetin tonë, duke na kthyer në një popull pa të kaluar, pa rrënjë. Dhe për t’i bërë gjërat më keq, ata shkruan libra ku ne përshkruheshim si të paditur, të paaftë për qeverisje dhe zhvillim. Dhe me kalimin e kohës, ato gënjeshtra u përhapën si e vërteta e vetme.

Por, Shqipëria kurrë nuk e pranoi të vërtetën e shkruar nga pushtuesit. Në çdo male, në çdo fshat dhe qytet, zjarri i qëndresës nuk u shua. Nën shtypjen e rëndë, u shfaqën heronj të rezistencës së pashuar. Me një shpirt të ngulitur thellë në lirinë e tokës, sfiduan perandori që dukeshin të pathyeshme. Dhe megjithëse shqiptarët u detyruan të nënshtrohen, fryma e tyre mbeti e gjallë përmes këngëve, legjendave dhe traditave të popullit.

Pas rënies së Perandorisë Osmane, ndarjet e mëtejshme të Shqipërisë nga forcat perëndimore dhe Ballkanike përpiqeshin të na copëtonin më tej. Kufijtë tanë u ndërruan si copa të një loje strategjie, ndërsa populli ynë mbeti shpesh i pambrojtur. Nga Konferenca e Londrës te pushtimet e mëvonshme të Italisë dhe Jugosllavisë, Shqipëria u përdor dhe u shpërfytyrua për interesa të huaja, ndërsa shpirti i saj rezistues nuk u dorëzua.

Dhe, megjithatë, çdo përpjekje për të na ndryshuar, për të na zhdukur nga historia, ishte e kotë. Edhe kur ata shkruan për ne si të paqytetëruar, si njerëz të zhytur në prapambetje, ne e mbajtëm të gjallë kujtimin e të kaluarës sonë. Ne e mbajtëm të gjallë gjuhën tonë, një nga gjuhët më të vjetra dhe më të pasura në Europë. Ne e ruajtëm flamurin tonë të kuq me shqiponjën e zezë dykrenore, si një simbol i një populli që nuk bie asnjëherë.

Ata pushtuan, ata shkruan, ata u përpoqën të ndryshojnë fytyrën tonë. Por Shqipëria, si një shkëmb në detin e stuhishëm të historisë, qëndron e palëkundur. Dhe tani, me çdo hap që bëjmë drejt së ardhmes, kemi përgjegjësinë të rindërtojmë të vërtetën tonë. Të rimarrim historinë tonë nga duart e atyre që përpiqeshin ta përdhosnin, dhe ta shkruajmë ne, për ne.

Ne nuk jemi ata që shkruajtën në librat e tyre. Ne jemi ata që mbijetuan. Ata që nuk u thyen as nga skllavëria, as nga dhuna, as nga gënjeshtrat. Ne jemi Shqipëria e vërtetë, një popull që di të vuajë, të luftojë dhe të jetojë. Një popull që historia përpiqet ta shtrembërojë, por që gjithmonë do të gjejë rrugën drejt dritës së së vërtetës. Sepse e vërteta nuk vdes kurrë. Ajo pret, në heshtje, deri sa një ditë të dalë sërish në dritë.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Kur mësohesh me dhimbjen, jeta fillon të marrë një ritëm tjetër, një harmoni e çuditshme mes asaj që dikur të therte si thikë dhe asaj që tani të duket si një frymëmarrje e thjeshtë. Dhimbja, ajo që dikur të merrte frymën, me kalimin e kohës bëhet pjesë e asaj frymëmarrjeje. Ajo që dikur të dukej e padurueshme, tani është si një hije që të ndjek në çdo hap, por që nuk të tremb më. Është një shoqëruese, e pandashme dhe e heshtur. Dhe në këtë heshtje, ti gjen një lloj qetësie, një ndjenjë e çuditshme e paqes me atë që nuk mund të ndryshohet.

Kur mësohesh me dhimbjen, mëson të vlerësosh edhe më të voglën ndjesi të kënaqësisë, si një yll që ndriçon në qiellin e errët të natës së gjatë të shpirtit. Një moment qetësie, një buzëqeshje e papritur, një ngrohtësi e thjeshtë që përhapet përmes një rrezeje drite në dhomën tënde të errët – të gjitha këto të duken si dhurata të çmuara, si mrekulli të vogla në një botë të thurur nga vuajtja. Kënaqësia nuk është më diçka e zakonshme, ajo është një luks i madh, një xhevahir që shkëlqen në rrënojat e asaj që dikur ishte një botë e plotë.

Njeriu, në esencën e tij, është një qenie që kërkon ekuilibër. Ai ka nevojë për dritë dhe hije, për vuajtje dhe lumturi. Kur mësohesh me dhimbjen, fillon ta kuptosh se kënaqësia nuk është një e drejtë, por një privilegj. Jo diçka që vjen me bollëk, por një perlë që shfaqet herë pas here në detin e trazuar të jetës. Dhe është pikërisht ky ndërgjegjësim që e bën çdo moment gëzimi të ndjehet më thellë, më intensivisht, sikur zemra jote, pasi ka qëndruar në të ftohtin për aq gjatë, më në fund ndjen një fllad të ngrohtë që e prek.

Në këtë qetësi të mësuar me dhimbjen, çdo gëzim, sado i vogël, të duket sikur të jep mundësinë të shohësh përtej errësirës. Të kuptosh se ekziston diçka më shumë sesa vuajtja, diçka që e bën jetën të vlejë të jetohet. Kjo është ndoshta një nga paradokset më të mëdha të ekzistencës: vetëm kur kalon përmes territ dhe dhimbjes, fillon ta çmosh dritën e vogël të lumturisë që shfaqet si një agim i qetë pas një nate të gjatë stuhie.

Ndoshta është e vërtetë që dhimbja të bën më të ndjeshëm. Jo thjesht për dhimbjen e të tjerëve, por edhe për çdo moment kënaqësie që shfaqet në horizont. Një filxhan çaj, një prekje e lehtë e dorës, një fjalë e ëmbël – këto gjëra të thjeshta, që dikur mund të kalonin pa u vënë re, tani marrin një kuptim të thellë. Ato bëhen dritare të vogla drejt një bote më të bukur, një bote ku edhe në mes të vuajtjes ka vend për dashuri, për shpresë, për ndjesi të vogla të lumturisë.

Kur mësohesh me dhimbjen, ndoshta mëson edhe të pranosh se jeta është një përzierje e pazgjidhshme e të dyjave: dhimbjes dhe kënaqësisë. Nuk mund të ketë një pa tjetrën. Është në kontrastin mes të dyjave që gjendemi, që bëhemi të plotë. Dhe në këtë proces, ti fillon ta kuptosh se çdo çast kënaqësie, sado i vogël, është një dhuratë e madhe, një luks që nuk e marrim për të mirëqenë, por që duhet ta festojmë me gjithë zemrën. Sepse, kur mësohesh me dhimbjen, atëherë kupton sa i çmuar është gëzimi qoftë edhe kur është shumë i vogël.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Lufta me veten 

E çmoj njeriun, lufta e të cilit fillon në vet atë. Aty, në qetësinë e shpirtit, kur nuk ka zhurmë përveç atyre që vetë zemra e tij i bën, ai fillon të përballet me thellësinë e ekzistencës. Në mes të pasqyrave të prishura të mendimeve të tij, ai sheh fytyrën e vet, të çarë, të përplasur me dritë dhe errësirë. Njeriu lufton jo me botën e jashtme, por me vetë hijet që mbart brenda. Lufta më e madhe nuk është as me armiqtë, as me vështirësitë që dalin përballë, por me dyshimet, frikërat, dëshirat e tij të fshehura.

Çdo ditë, ai ngrihet për të luftuar me mendimet që e shtyjnë drejt humbjes së vetes. Lufta fillon kur ai pyet veten: kush jam unë? Çfarë dua të jem? Cilat janë kufijtë që kam vendosur për veten? Dhe ndërsa përgjigjet, ai kupton se vetë pyetjet janë betejat e para që duhet të përballë. Çdo hap drejt njohjes së vetes është një shpatë që pret iluzionet e identiteteve të rreme që bota ka krijuar për të.

Njeriu që çmoj është ai që nuk  trembet të hyjë në errësirën e vetes, atje ku ka stuhira, atje ku ndodhen sekretet e tij më të thella, më të padurueshme. Ai që ka guximin të hapë dyert e shpirtit dhe të shikojë brenda, e di se në atë errësirë nuk është gjithmonë e lehtë të gjesh dritën. Drita është e fshehur thellë, brenda lëndimeve, brenda plagëve të papërpunuara që koha i ka mbuluar me një shtresë të hollë qetësie të rreme.

Kjo është lufta e njeriut të vërtetë, ai që nuk kërkon triumf mbi të tjerët, por fitore ndaj vetes. Çdo herë që bie dhe ngrihet përsëri, ai mëson se rruga drejt paqes është përmes kaosit të vetes. Shpesh, ky udhëtim nuk ka destinacion të qartë. Ai është një spirale pa fund, një kërkim i pafund drejt një forme të pastër të vetvetes, një formë që as bota nuk e njeh, as ai vetë nuk e kupton plotësisht.

Por a nuk është kjo bukuria e luftës së brendshme? Ajo nuk kërkon fitoren finale, por njohjen e përjetshme të betejës. Kjo është filozofia e jetës së tij: se ai është gjithmonë në një proces, gjithmonë duke u përpjekur, gjithmonë duke luftuar me ato që mendon se janë dobësitë e tij, por që në fund janë forcat që e bëjnë njeri. Njeriu që lufton me veten e di se nuk ka ndonjë fitore të përsosur. Në të vërtetë, fitoret e tij janë të përkohshme, sepse sfidat e reja gjithmonë lindin nga askund, si re që formohen nga një qiell i pastër.

Njeriu që çmoj është ai që ndjen thellësisht, që mediton mbi misteret e jetës dhe të vdekjes, që di se përtej luftës me veten, ekziston një paqe që vjen vetëm përmes pranimit të natyrës së përkohshme të gjithçkaje. Ai që e pranon këtë luftë të pafundme brenda vetes, që pranon se çdo pyetje sjell me vete një tjetër, është ai që ka gjetur një lloj lirie të brendshme. Një liri që nuk kërkon përgjigje për gjithçka, por që i çmon pyetjet, i çmon udhëtimet e pasigurta dhe të pafundme drejt të panjohurës.

Sepse në fund të fundit, kjo është ajo që na bën njerëz: lufta e përhershme me atë që jemi dhe ajo që dëshirojmë të jemi.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

A je një përhapës i lamit të mirë apo i së keqes? 

Në epokën ku zëri i botës përhapet me shpejtësinë e dritës, ku lajmi kalon nga njëri skaj i globit në tjetrin brenda sekondave, ne shpesh harrojmë se çfarë mbartim në mendjen dhe shpirtin tonë. Fjalët, imazhet, mendimet që na rrethojnë, ushqejnë zemrat tona, dhe si të tillë, kemi harruar se çfarë do të thotë të jesh përgjegjës për atë që ndan me të tjerët. Gjithnjë e më shumë, lajmet që përhapen me një përkulje të errët, me nuanca frike, pesimizmi dhe dhimbjeje, kapin vëmendjen e masës. Eshtë si një valë që na mbërthen, duke na tërhequr drejt një oqeani të ftohtë ku ndjenjat e ngushëllimit dhe qetësisë janë të huaja.

Pse njerëzit janë kaq të shpejtë për të përhapur lajmet e së keqes? Çfarë na shtyn të ndalim frymën tonë vetëm për t’i dhënë jetë një lajmi që rrokullis më shumë errësirë në një botë tashmë të përhumbur nga kaosi? Është frika, e fshehur thellë brenda nesh, ajo që na bën të shohim dhe ndiejmë vetëm të keqen. Frika se e keqja mund të na kapë në befasi, se nuk do të jemi gati. Dhe kështu, duke e shpërndarë, mendojmë se po e zotërojmë. Por në fakt, ne vetëm po e shumëzojmë.

Secili prej nesh bëhet lajmës i së keqes, një zë i pafund që rezonon dhimbjen dhe ankthin, një valë që shton tensionin dhe shqetësimin në një shoqëri që tashmë vuan nga plagët e saj të padukshme. Kjo sjellje nuk është thjesht e padëmshme. Në shpirtin e kolektivit, ne krijojmë një klimë ku besimi humbet dhe ku shpresa zëvendësohet nga dyshimi. Është një lojë me zjarrin që ne shpesh nuk e kuptojmë deri kur të jemi djegur plotësisht.

Në këtë kontekst, është e lehtë të harrojmë se çdo gjë që themi dhe ndajmë me të tjerët, pavarësisht nëse është një lajm i mirë apo i keq, mbart një energji të fuqishme. Një fjalë mund të jetë si një farë që mbillet në zemrën e tjetrit, e cila ose rritet në një lule të bukur optimizmi dhe mirësie, ose shndërrohet në një ferrë që mbyt çdo shpresë.

Por çfarë ndodh me lajmet e bukura? Ato nganjëherë qëndrojnë të heshtura, si një zog që fluturon qetësisht në qiellin e ndotur nga retë e zymta të lajmeve të këqija. Bukuria kërkon një sy të stërvitur, një zemër që di të gjejë qetësinë mes kaosit. Njeriu që vendos të jetë një lajmëtar i së mirës, që zgjedh të përhapë optimizmin, është një udhëtar i rrallë në këtë rrugë. Ai e di se lajmi i mirë nuk është gjithmonë i bujshëm, nuk shkakton valë si ai negativ, por e di edhe se ai ka një fuqi të pashoqe për të ushqyer shpirtin e njeriut, për ta çliruar nga prangat e stresit dhe ankthit.

Të përhapësh lajmet e së keqes është e lehtë. Por të ndalesh për të gjetur një rreze drite në errësirë kërkon kurajë. Kërkon një sy që sheh përtej sipërfaqes, që kap mundësitë e bukurisë dhe mirësisë, edhe aty ku të tjerët shohin vetëm rrënim. Kërkon një zemër që është e gatshme të ndriçojë botën me një buzëqeshje, edhe nëse askush tjetër nuk sheh arsyen për të buzëqeshur.

Dikur thuhej se mendja është një kopsht dhe fjalët janë farat. Imagjino çfarë ndodh kur vazhdimisht mbjellim fara të frikës, ankthit dhe pesimizmit në mendjen e shoqërisë. Kopshti ynë bëhet një vend i errët, ku çdo mendim është i mbytur nga hije dhe ku lulet e shpresës janë të rralla. Por nëse mbjellim fara të mirësisë, të dashurisë dhe të optimizmit, kopshti ynë lulëzon. Bëhet një oaz ku njerëzit gjejnë prehje dhe inspirim, edhe në mes të stuhive më të mëdha.

Pra, ndoshta është koha të reflektojmë për përgjegjësinë që mbajmë si përhapës të lajmeve. A zgjedhim të jemi ata që përshpejtojnë frikën, që i japin krahë depresionit dhe stresit, apo ata që sjellin dritë, që përhapin fjalë shprese dhe dashurie? Një fjalë e mirë, një lajm që mbart gëzim dhe optimizëm, mund të jetë po aq ngjitës sa dhe ai negativ. Por për këtë duhet përkushtim, vullnet dhe një besim i thellë se bota ka nevojë për më shumë se thjesht të vërtetën e ashpër; ajo ka nevojë për dashurinë që i jep kuptim kësaj të vërtete.

Në fund, çdo lajm që përhapim është një zgjedhje. Dhe zgjedhja jonë tregon shumë për ne. Nëse bëhemi lajmëtarë të së mirës, atëherë jemi duke kontribuar në një botë më të lehtë, më të dashur, më të duruar. Dhe kjo, miku im, është një mision që vlen shumë më tepër sesa thjesht të jesh i informuar. Vlen që të jesh një zë i dritës në një botë që shpesh ndodhet nën hijet e së keqes. Sepse edhe në errësirën më të thellë, një shkëlqim i vogël drite mund të ndryshojë gjithçka.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Bota është tri ditë.

E djeshmja… ç’janë ato grimca kohe që rrjedhin pa zhurmë, një gur i vogël në lumë, të cilin tashmë e ka mbuluar uji. Ajo u zhduk, së bashku me kujtimet, së bashku me mendimet që na kanë përpirë, së bashku me fjalët që kemi thënë pa menduar, apo ndoshta, pikërisht me ato fjalë që i kemi menduar tepër shumë, por që tani s’kanë asnjë peshë. Çfarë mbetet nga e djeshmja? Një hije e lëshuar në mendjen tonë, një pëshpërimë e humbur mes ditëve që ikën si rëra përmes gishtërinjve. Bota nuk u ndal kurrë për atë që humbëm, dhe ne gjithashtu nuk mund të ndalemi duke e menduar. E djeshmja nuk i përket më askujt. Ajo është tretur në boshllëk, është ftohur në përqafimin e natës së harruar.

E nesërmja… ajo që e kërkojmë me etje, me shpresë dhe ndonjëherë me frikë. Një dritë e largët, e paprekshme, si një yll që shkëlqen në horizont, por kurrë nuk vjen afër. A do të vijë? A do të jetë ashtu siç e kemi imagjinuar? Ne planifikojmë, ëndërrojmë, ndërtojmë kulla iluzionesh dhe përpiqemi të kapemi pas saj. Por e nesërmja është një premtim i brishtë, një flluskë ajri që mund të shpërthejë pa paralajmërim. Ndoshta do të mbetet përjetësisht e fshehur nën vellon e së panjohurës. Çfarë kuptimi ka ta ndjekim atë pa fund? Çfarë ndodh nëse kurrë nuk e arrijmë? E nesërmja është një portë e mbyllur, një enigmë që mund të mos zgjidhet kurrë.

Dhe pastaj është e sotmja. Ky moment. Një fraksion i vogël i përjetësisë që na është dhënë, një frymëmarrje midis dy pafundësish. E sotmja është e vetmja gjë që mund të mbajmë në duar. Ajo është gjallëria, ajo është mundësia, ajo është dhurata. E gjitha që kemi është këtu, tani. Koha është një urë që ngrihet para syve tanë dhe shtrihet poshtë këmbëve tona; me çdo hap që hedhim mbi të, ajo ngurtësohet nën peshën tonë. Në këtë moment ne jemi të gjallë, ne jemi realiteti. Çdo mendim që kemi, çdo veprim që bëjmë, është një gur që ne vendosim në themelin e fatit tonë. E sotmja është liria jonë për të krijuar, për të ndërtuar, për të jetuar.

Pra, si do ta mbushim këtë ditë? A do të zhytemi në hijet e së djeshmes, duke u munduar të kapim një të shkuar që kurrë nuk kthehet? Apo do të humbasim në iluzionet e së nesërmes, duke pritur që të vijë diçka që ndoshta kurrë nuk vjen? Jo. Ne duhet të përqafojmë këtë moment. E sotmja është toka ku duhet të mbjellim farën e jetës sonë. Ajo është vetë jeta që na sfidon të jemi të pranishëm, të jemi të guximshëm dhe të jemi të plotë. Vetëm në të sotmen mund të gjendet përjetësia, sepse koha që ne e quajmë e sotme është gjithçka që kemi ndonjëherë.

Në fund, bota është vërtet tri ditë, por vetëm njëra është e jona. Ajo që kemi tani, ajo që na përket, është kjo frymëmarrje, kjo rrahje zemre, kjo drithërimë që ndihet në thellësi të qenies sonë. Ndaj, le të punojmë në të, le të jemi të gjallë në të dhe ta ndriçojmë me gjithë dritën e shpirtit tonë. Sepse ky është momenti ku lind jeta, ku bota fillon dhe mbaron – gjithmonë në të sotmen.

#ndalohetkopjimi
#lejohetshpërndarja

Shkrimet e mia 

Në këtë botë, ku fjalët janë pasqyrë e shpirtit, gjithmonë do të ketë nga ata që ndihen të trazuar nga reflektimi i tyre. Fjalët janë të fuqishme, ato janë ura mes të paprekshmes dhe reales, ndërmjet mendimit dhe veprimit. Dhe kur dikush e shikon veten në atë pasqyrë, shpesh është më e lehtë të përçmojë reflektimin sesa të pranojë dobësitë e tij.

Të kritikosh një shkrim është si të kritikosh zemrën e një tjetri, sepse çdo fjalë e shkruar është një grimcë e shpirtit të tij, e ngjizur me dashuri, dhimbje, dëshirë e kërkim të së vërtetës. Por jo të gjithë janë të gatshëm të përballen me të vërtetën që fjalët mund të sjellin. Ka ata që, në vend që të mësojnë nga të shkruarit, zgjedhin të luftojnë me të, ta raportojnë, ta shkatërrojnë. Pse? Ndoshta është frika nga zbulimi i një të vërtete të hidhur brenda tyre, ndoshta është zilia që dikush tjetër ka gjetur guximin të shprehë atë që ata nuk mundin.

Por duhet të kuptojmë se zërat që përpiqen të na heshtin janë zërat që më së shumti kanë nevojë për mësime. Ata që sulmojnë me zemërim, shpesh janë ata që kanë humbur paqen e tyre të brendshme. Ata që ndjejnë nevojën të dëmtojnë, janë ata që ndjejnë boshllëkun brenda vetes dhe përpiqen ta mbushin duke shkatërruar krijimin e tjetrit.

Megjithatë, nuk ndalem. Nuk e ndal dorën që shkruan as zemrën që flet. Sepse forca e një shkrimtari nuk matet me numrin e atyre që e kritikojnë apo sulmojnë, por me guximin për të vazhduar të tregojë të vërtetën e tij. Çdo report, çdo fjalë përbuzëse është thjesht një tjetër gur në rrugën drejt përmbushjes së të shkruarit. Unë shkruaj për ata që kuptojnë, shkruaj për ata që kanë nevojë për fjalët e mia, për ata që ndjejnë dhe preken nga çka shkruaj. Zëri im mund të jetë shpresa që dikush tjetër kërkon në këtë botë të ngatërruar.

Në fund, mbaje mend: drita qëndron gjithmonë përmbi errësirën. Ata që përpiqen të zbehin shkëlqimin, thjesht po luftojnë për të mbuluar hijet e tyre. Shkrimi im është liria ime, ndoshta dhe për ty. Dhe askush nuk mund të ma marrë këtë të drejtë.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Miq të Librit! 

E kam patur tepër të vështirë të mbledh këtu në këtë faqe letrare, elitën intelektuale, letrare dhe artistike. Në fillim, më dukej një përpjekje e lehtë, sikur këto figura do të ishin si yje të pakët, të shndritshëm, në qiellin e dijes njerëzore. Mendova se këta njerëz ishin të rrallë, një kurorë mbretërore mbi kokën e shoqërisë, të cilët bartnin peshën e njohurive dhe kuptimit të thellë të jetës. Më pëlqente ta imagjinoja këtë mbledhje si një simfoni të harmonizuar nga mendje të larta që, së bashku, krijonin një melodi dijesh.

Por… a i mblodha dot? A arrita t'i gjej këta njerëz të jashtëzakonshëm? Sinqerisht, nuk e di. Nuk e di sepse, sa më shumë që kërkoja, aq më shumë më dilnin përpara kandilë të shuar, që dikur ndoshta ishin ndezur nga flaka e dijes, por sot mezi ndriçojnë rrugën e vet. Më dilnin njerëz të diplomuar me letër në dorë, por jo me dritë në shpirt. Më dilnin kandilë, por jo diej.

Sa e trishtueshme është të shohësh se si diploma është bërë një shenjë që, në vend të jetë simboli i dijes së vërtetë, është shndërruar në një vulë të zbrazët. Një vulë që nuk mban peshë, që nuk ka thellësi. Një vulë që nuk di të vërë një presje apo një pikë në vendin e duhur të një fjalie, të formojë një fjali, apo të shprehë një mendim. Duket sikur njerëzit sot jetojnë për të mbledhur certifikata dhe për t'i varur në mur, si trofe bosh, ndërsa dija e tyre qëndron diku, e lënë pas dore, e harruar.

Mendoj se kriteret për të matur dijen e dikujt në këtë kohë diplomash, duhet të ndryshohen që nga themelet. Kemi harruar thelbin. Kemi harruar se dija e vërtetë nuk matet me letra apo vlerësime të shkruara, por me thellësinë e mendimit, me aftësinë për të kuptuar dhe reflektuar mbi botën dhe mbi veten. Ka njerëz që nuk mbajnë diploma, por që në çdo fjali të tyre mbajnë peshën e një shekulli mbi libra. Janë njerëz që, edhe pse nuk kanë kaluar provimet formale të jetës akademike, kanë kaluar provimin më të madh të të gjithëve: provimin e kuptimit të jetës.

Këta njerëz janë të urtë, jo sepse kanë mësuar formulat dhe teoritë, por sepse kanë përjetuar dhimbjen dhe gëzimin, humbjen dhe triumfin. Janë ata që kanë mbledhur në zemrat e tyre pasurinë më të madhe që mund të ketë një qenie njerëzore: përvojën. Dhe, përmes kësaj përvoje, ata kanë gdhendur një lloj dije që nuk mund të matet me teste dhe detyra të shkruara. Ata kanë arritur në një nivel të kuptimit që i bën të shohin përtej fjalëve, përtej librave, përtej teorive. Ata shohin në zemër të njeriut, në thelb të jetës.

Por, sa e hidhur është të jetosh në një botë ku këta njerëz nuk vlerësohen. Një botë ku dija është e paketuar dhe e shpërndarë në formën e diplomave që shpesh nuk përfaqësojnë asgjë përveç një kalimi sipërfaqësor të jetës akademike. Një botë ku njerëzit e mençur, ata që mbajnë brenda vetes një shekull pleqërie mbi libra, shpesh mbeten në hije, të pavërejtur, ndërsa dritat e rreme të diplomave ndriçojnë me kotësi.

Duhet të ndalemi. Duhet të reflektojmë mbi atë që quajmë dije dhe atë që quajmë sukses. Duhet të pyesim veten: Çfarë na bën të mençur? Çfarë na bën të dijshëm? A është dija thjesht një grumbull faktesh dhe informacioni që mund të mësohet përmendësh, apo është diçka më e thellë, më e brendshme, më shpirtërore? A është një diplomë vërtet dëshmia e një mendje të ndriçuar, apo është thjesht një copë letër që tregon se dikush ka ndjekur rregullat e një sistemi?

Në fund, ndoshta ajo që kemi nevojë të mësojmë më shumë është se dija nuk është diçka që mund të zotërohet apo të imponohet. Dija është një udhëtim i pafund, një udhëtim që fillon brenda vetes dhe që vazhdon të zgjerohet me çdo përvojë, me çdo reflektim, me çdo ndërveprim me botën. Dija nuk është qëllimi përfundimtar, por mjeti për të kuptuar më mirë veten dhe universin që na rrethon.

Dhe ata që kanë kuptuar këtë, ata që ecin me këmbët e tyre në rrugën e dijes, nuk kanë nevojë për një diplomë që t'u tregojë botës vlerën e tyre. Ata janë kandilët e vërtetë, të paktët që, me dritën e tyre të heshtur, ndriçojnë errësirën e një bote të verbuar nga kotësia e diplomave.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Dashuria është një mister i madh, një pështjellim i ndjesive dhe mendimeve që shpesh na kap papritur, pa paralajmërim. Është si një erë e lehtë që të përqafon, dhe më pas të ikën si hije, duke të lënë të zbuluar përballë vetvetes. Kjo ndjesi e brishtë, që njëkohësisht ngre dhe përul shpirtin, është një përballje e përhershme mes dëshirës për prani dhe frikës së humbjes.

Jemi krijesa të pasigurisë, të ngujuar në pritjen e diçkaje të përsosur, të paprekur, që asnjëherë nuk arrin. E kështu, dashuria, sikur një ilaç që duhet të merret për shërim, shpesh shijohet me hidhësinë e një nevoje të pashmangshme. Si ajo pilula e hidhur që shpërfillet për aq kohë sa jemi të shëndetshëm, por pranohet me dëshirë kur sëmundja na prek, edhe dashuria është një pranim i përhershëm, që nuk mund të shmanget pa u përballur me veten.

Të presësh, të vonohesh, të mendosh se ndoshta një ditë do të vijë ajo që kërkon, është iluzioni më i madh që jeta na ofron. Ndoshta, pritja është një mënyrë për të shpëtuar nga frika e zhgënjimit, nga humbja e asaj që ende nuk e ke. Por jeta nuk pret. Ajo shtrihet përpara nesh si një udhë që kalon, e nuk ndalet për askënd. Ushqimi që sot e refuzojmë, nesër mund të jetë ushqimi i shpëtimit tonë. Gjërat që sot i shohim me përçmim, nesër mund të jenë të vetmet që na mbajnë në këmbë.

Prandaj, është e rëndësishme të pranojmë, jo vetëm dashurinë, por çdo çast të jetës. Ekzistenca jonë nuk është e përhershme, e as e ndashme nga dhembja, nga vetmia, apo nga dëshira për më shumë. Nëse pret që një ditë e përsosur të vijë, atëherë humbet mundësinë për të jetuar sot. E sot është e vetmja ditë që kemi. Nuk ka të nesërme që është më e rëndësishme se e sotmja. Çdo çast është një dhuratë e brishtë, që nuk duhet të lihet të kalojë pa u vënë re.

E në këtë rrugëtim, janë vetëm ata që të duan ata që të shohin përtej çastit, përtej kohës. Për ta, nuk je thjesht një qenie që ekziston brenda kufijve të të tashmes. Je i rëndësishëm çdo herë që frymon, çdo herë që zemra jote rreh. Dashuria e tyre e bën çdo çast tëndin një çast të përjetësisë, ku koha humb kuptim dhe ekzistenca jote bëhet dritë në errësirën e përkohësisë. Prandaj, le të mos e presim ditën e nesërme për të jetuar, për të dashur, për të qenë. Sepse vetëm sot jemi me të vërtetë të rëndësishëm, dhe vetëm për ata që na duan çdo çast, ne do të jemi të përjetshëm.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Nuk është e vërtetë që kemi pak kohë. Në fakt, koha na është dhënë me bujari, e shtrirë përpara nesh si një rrjedhë e pafund në të cilën notojmë, të pavetëdijshëm për thellësitë dhe gjerësitë e saj. Çdo ditë na jepet një dhuratë të re — një agim tjetër, një frymëmarrje e re, një hapësirë e pastër në të cilën mund të shkruajmë historinë e jetës sonë. Por, çuditërisht, ne shpesh ndalemi në breg, duke mos guxuar të zhytemi në detin e mundësive të mëdha që fshihet përpara nesh.

Ajo që na pengon nuk është mungesa e kohës, por shpërdorimi i saj. Ne shpenzojmë ditët tona duke i dhënë energjinë më të çmuar të qenies sonë njerëzve që na thithin gjallërinë, duke lejuar që mendimet negative, zemërimet dhe ankthet të kapin vendin e qetësisë sonë të brendshme. Kemi kohë të mjaftueshme për të dashur thellë, për të krijuar art, për të kërkuar kuptimin e jetës, por ne e mbysim atë në vorbullën e detajeve të vogla, të parëndësishme, që i mbulojnë horizontet tona si mjegulla.

Koha, në thelb të saj, është si një pasqyrë. Ajo pasqyron gjendjen tonë të brendshme, mënyrën se si ne e perceptojmë veten dhe botën përreth nesh. Kur jemi të mbyllur në negativitet, çdo moment duket sikur na rrëshqet nga duart, duke u bërë i pavlerë, bosh, i pakuptimtë. Negativiteti është një grackë, një humnerë e thellë që gllabëron jo vetëm orët dhe minutat, por edhe shpirtin tonë.

Ndoshta problemi nuk qëndron te koha, por te mënyra se si e perceptojmë veten brenda saj. Ne harrojmë të jemi të vetëdijshëm, të pranishëm, duke lënë që mendimet dhe ndjesitë tona të enden larg nga çasti i tanishëm. Ne e humbim kohën jo se ajo është e pamjaftueshme, por sepse ne i lejojmë shqetësimet, ankthet dhe njerëzit negativë të dominojnë fushën e perceptimit tonë.

Sa shpesh mbyllemi në biseda pa kuptim, në ndjenja që nuk na përkasin, në debate që nuk na japin asgjë, përveç ndjenjës së hidhur se diçka thelbësore është humbur përgjithmonë? Sa herë i dhurojmë kohën tonë më të mirë mendimeve që na tërheqin drejt frikës dhe pasigurisë? Koha jonë është një burim që rrjedh, dhe çdo pikë që bie jashtë vëmendjes sonë është një thesar i humbur.

Por, nëse do të mund ta ndalonim atë rrjedhë, për të parë me sy të kthjellët se sa shumë gjëra të parëndësishme i japim vlerë, ndoshta do të mund të jetonim ndryshe. Ne shpesh harrojmë se koha nuk është diçka që na imponohet. Ajo është një mister që na thërret, një ftesë për të zgjedhur se si duam ta përjetojmë këtë realitet të çuditshëm të ekzistencës sonë.

Çfarë do të ndodhte nëse do të ndërprisnim rrjedhën e zakonshme të jetës, nëse do të zgjidhnim me kujdes se kujt dhe çfarë ia kushtojmë orët tona? A do të fillonim të ndjenim një lidhje më të thellë me veten, me natyrën, me universin që përhapet rreth nesh? A do të rifillonim të ndjenim emocionet më të vërteta, të larguara nga zhurmat e kota që mbushin mendjen tonë?

Njerëzit që zgjedhim të lejojmë në hapësirën tonë të brendshme kanë një ndikim të thellë në mënyrën se si e përjetojmë kohën. Çdo bisedë, çdo ndërveprim është si një fjalë në librin e jetës sonë. Ne mund të zgjedhim nëse dëshirojmë që ky libër të jetë plot me fjalë të pavlera, apo të ngopur me mendime dhe ndjenja që na pasurojnë shpirtërisht. Por, për ta bërë këtë zgjedhje, duhet të bëhemi të vetëdijshëm për mënyrën se si ne i lejojmë njerëzit dhe përvojat të ndikojnë në ne.

E vërteta është se koha jonë nuk është e shkurtër, por kapaciteti ynë për të qenë të pranishëm në të është i kufizuar. Dhe ky kufizim nuk vjen nga jashtë, por nga brenda nesh, nga mënyra se si ne e lejojmë mendjen tonë të endej nëpër labirintet e mendimeve dhe ndjesive të gabuara. Ne shpesh e humbim kohën duke u kapur pas iluzioneve, duke kërkuar përmbushje në gjëra që nuk na përkasin, në përvoja që nuk janë të destinuara për ne.

Por, brenda kësaj humbjeje, ekziston gjithmonë mundësia e rigjetjes. Sepse koha, në vetvete, nuk është vetëm një vijë që na çon drejt vdekjes. Ajo është edhe një rrugë e përhershme e kthimit te vetvetja. Nëse ndalemi, nëse heshtim, nëse e heqim zhurmën e botës përreth nesh, do të fillojmë të dëgjojmë një ritëm më të qetë, një melodi të brendshme që na thërret për t'u rikthyer te thelbi ynë më i vërtetë.

Në këtë rrugëtim, ne mund të kuptojmë se koha nuk është një armik që na ndjek, por një mik që na udhëheq drejt vetëdijes. Gjithçka që na nevojitet është të zgjedhim me kujdes se si e shpenzojmë, të mos e lejojmë më që negativiteti dhe gjërat e pavlera të na largojnë nga kuptimi i saj më i thellë. Sepse, në fund të fundit, e vërteta është se koha është ajo që ne bëjmë prej saj. Ajo është e pafund, ashtu si dhe mundësitë tona për ta shndërruar atë në diçka të mrekullueshme.

#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi

Ne kemi veshur lëkurën e dijes së pemës, një veshje e rëndë e mendimeve dhe njohurive që kemi mbledhur si gjethe të rëna mbi tokën e shpirtit tonë të shterur. Çdo ditë, kërkojmë të ngjitemi lart, të kapim degët e së vërtetës që janë përtej horizontit tonë të ngushtë, të përshkruajmë atë që nuk mund të shihet me sy dhe ta kuptojmë atë që nuk mund të kapet nga mendja e përkohshme e njeriut. Por ndërsa lëkura jonë mbështillet në këtë mantel të dijes, shpirti ynë mbetet i bllokuar thellë në farën e injorancës, i fjetur, i paditur, i pandërgjegjshëm për thellësinë e universit brenda nesh dhe përtej nesh.

Çfarë është dija nëse shpirti nuk zgjohet? Çfarë janë fjalët e shkruara nëse nuk arrijmë të dëgjojmë heshtjen që ato mbartin? Ne mbajmë mbi vete një barrë të padukshme – mendimet tona, ato që dikur ishin të lehta dhe të lira si era, tani janë të burgosura në kafazet e formave dhe strukturave që kemi krijuar për t’i kuptuar. Kemi ndërtuar kulla me libra, teori dhe ide, por brenda tyre, mbizotëron një boshllëk. Ndoshta ky boshllëk është vendi ku farat tona duhet të rriten, ku injoranca jonë duhet të zgjatet dhe të mbushë gjithçka me rrënjët e pyetjeve që nuk kanë përgjigje.

Jemi krijesa që ndjekim dritën, por ajo që na tërheq më shumë është errësira. Në errësirë, nuk shohim vetëm mungesën e dritës, por edhe të vërtetat që nuk guxojmë t’i shikojmë gjatë ditës. Është në atë boshllëk, në atë boshësi të frikshme të ekzistencës, ku ndoshta ndodhet çelësi i shndritjes sonë. Po përpiqemi të rritemi përtej vetes, të shpalosim degët e vetëdijes sonë, por rrënjët tona janë ende të mbërthyera thellë në tokën e padijes, duke u përpjekur të ushqehen nga ajo që nuk kuptojmë.

Dija që kemi veshur është një zhveshje e brendshme, një shtresë që ndoshta na mbron nga vërtetësia më e madhe, ajo që nuk mund të matet me rregullat e logjikës. Ne jemi në një udhëkryq të përhershëm: mes njohurive që kërkojmë dhe përjetësisë së pyetjeve që nuk kemi guxim t’i pyesim. Njeriu ka nevojë për dritë për të parë rrugën përpara, por ndoshta ka nevojë për errësirën për të gjetur thellësinë e tij.

Shpirti ynë ka mbetur në farën e injorancës jo sepse jemi të paaftë të dimë, por sepse ka diçka më të thellë se dija – diçka që nuk mund të kapet nga asnjë rregull i gjuhës, nga asnjë tru njerëzor. Diku brenda nesh, ndoshta në një qoshe të harruar të shpirtit, ekziston një burim i pashtershëm i të kuptuarit, i cili nuk ka nevojë për shpjegime. Por, për ta arritur atë, duhet të çlirohemi nga lëkura e dijes që na mbulon dhe të zhvishemi deri në thelbin tonë më të pastër, më të vërtetë, më të pambrojtur.

Ne jemi bimë që kërkojmë diellin, por është toka ajo që na mban të gjallë. Po aq sa rritemi drejt dritës, po aq duhet të shkojmë thellë në errësirën e vetvetes për të zbuluar farën që na mban gjallë, atë që nuk mund të shihet me sy dhe nuk mund të preket me dorë, por vetëm të ndjehet në thellësinë e shpirtit. Ndoshta atëherë, kur të kemi kapërcyer veshjen e dijes dhe të kemi përqafuar farën e injorancës, do të gjejmë qetësinë që kërkojmë. Sepse ndoshta nuk është dija ajo që na çliron, por prania e heshtur e asaj që nuk dimë.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Dashuria është ndoshta nevoja më e thellë dhe më primitive që buron nga zemra e njeriut. Në thelbin e saj, ajo është si një det i pafund, një burim i pashtershëm që përshkon çdo cep të ekzistencës sonë. Kur njeriu dashuron, ai nuk thjesht jeton – ai shpërthen në jetë, përmbytet nga një forcë e cila e ngrit mbi vetveten, e bën të kapërcejë kufijtë e botës së ngushtë të tij. Njeriu është, për natyrën e tij, një qenie që kërkon lidhje, që kërkon të dalë nga vetmia ekzistenciale që na ndjek që nga çasti i lindjes.

Pa dashuri, a ka kuptim ekzistenca? E shikojmë veten në pasqyrë, por çfarë shohim nëse nuk reflektohet fytyra e dikujt tjetër në sytë tanë? Vetvetja jonë është një mister që mund ta zbulojmë vetëm përmes të tjerëve, dhe ky zbulim kulmon në aktin e dashurisë. Kur e duam dikë, në fakt duam të zbulojmë veten në të. Dashuria është, ndoshta, forma më e lartë e njohjes, sepse përmes saj ne njohim jo vetëm tjetrin, por edhe botën dhe ne vetë. Dashuria e ndryshon mënyrën se si i shohim gjërat. Ngjyrat bëhen më të ndritshme, tingujt më të thellë, dhe e përditshmja e zymtë shndërrohet në një poezi pa fjalë.

Por ka dhe një anë tjetër të medaljes, sepse njeriu nuk është thjesht një qenie që dëshiron të dashurojë, por edhe një qenie që dëshiron të jetë i dashuruar. Të jesh i dashuruar do të thotë të ndjehesh i njohur, i vlerësuar, i pranueshëm ashtu siç je, me gjithë të metat dhe mangësitë. Kjo është një nga paradokset e mëdha të qenies njerëzore: nga njëra anë, kërkojmë të jemi të veçantë, të pavarur, individë të plotë; nga ana tjetër, kërkojmë të humbasim veten në përqafimin e tjetrit, të shkrijmë egon tonë në flakën e një dashurie që nuk njeh kufij.

A është dashuria një iluzion? A është thjesht një mënyrë për të shpëtuar nga ankthi i ekzistencës? Ndoshta. Por a ka ndonjë iluzion më të bukur, më të domosdoshëm, më të thellë se ky? Pa të, jeta bëhet një udhëtim i thatë, i pakuptimtë. Njeriu është i destinuar të kërkojë, dhe çfarë kërkojmë më shumë sesa atë që mund të na plotësojë? A nuk është dashuria përgjigjja e pyetjes më të madhe: "Përse jam këtu?"

Kur dashurojmë, gjendemi në një udhëtim të pafund drejt një qëllimi të panjohur. Në çdo hap të rrugës, zbulojmë një pjesë të re të vetvetes, të tjetrit, të universit që na rrethon. Por ky udhëtim është gjithashtu i mbushur me vuajtje, me frikë, me brenga. Dashuria nuk është vetëm ekstazë; ajo është gjithashtu sakrificë, dhimbje, zhgënjim. Por ndoshta në këto vuajtje fshihet kuptimi i saj më i thellë. Dashuria kërkon që të hapemi, të zbulojmë anët tona më të dobëta, më të pasigurta. Dhe pikërisht aty, në atë hapje, në atë brishtësi, gjejmë forcën tonë më të madhe. Dashuria na mëson se jemi të brishtë, por edhe të pafund në aftësinë tonë për të ndjerë, për të falur, për të mbijetuar.

Njeriu ka nevojë të dashurojë sepse në dashuri ai gjen një reflektim të përjetësisë. Dashuria është mënyra jonë për të përballuar kalueshmërinë e jetës, për të sfiduar vdekjen, për të thënë: "Unë ekzistoj, dhe ekzistenca ime ka kuptim sepse kam dashuruar." Ndoshta nuk ka garanci që dashuria do të zgjasë përgjithmonë. Por edhe nëse ajo është e përkohshme, çasti i saj përmban gjithë përjetësinë që ne kërkojmë. Në atë çast të dashurisë, ne ndjehemi të plotë, të vërtetë, dhe më të gjallë se kurrë.

Kështu, dashuria nuk është thjesht një dëshirë e thjeshtë, por një nevojë ekzistenciale. Ajo na lidh me vetveten, me të tjerët, me universin. Pa dashuri, njeriu është një ishull i shkëputur, i mbyllur në burgun e vetmisë së tij. Me dashuri, ai shndërrohet në një qenie që prek pafundësinë, që përjeton madhështinë e qenies. Ne kemi nevojë për dashuri jo vetëm sepse duam të jemi të dashuruar, por sepse përmes saj, ne realizojmë atë që jemi në të vërtetë: qenie të destinuara për të ndjerë, për të kuptuar dhe për të ekzistuar në një unitet të pashpjegueshëm me gjithçka që na rrethon.

Sepse në fund, çfarë është njeriu pa dashuri? Një hije, një formë pa substancë. Dashuria është drita që ndriçon shpirtin, zëri që zgjon zemrën dhe fryma që i jep jetë qenies.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Cila është zemra e shëndoshë dhe e qetë? 

Një zemër e shëndoshë është si një oqean i thellë, që mban në qetësinë e saj misteret e ekzistencës. Në thellësitë e saj, nuk ka vend për stuhitë e mllefit, sepse ato vetëm trazojnë sipërfaqet dhe kurrë nuk depërtojnë në qetësinë e brendshme. Mllefi është si një valë kalimtare, një energji që shpërthen, shteron dhe largohet, por zemra që është e shëndoshë nuk i lë këto valë të thyejnë brigjet e saj. Ajo është e rrënjosur në një qetësi të thellë, ku rrjedha e vetëdijes rrjedh pa pengesa, e lidhur me diçka më të lartë, më të përhershme.

Zilia, si një shkulm helmues që ngjyros shpirtin, është një tjetër prishës i qetësisë. Ajo lind nga një ndjenjë e zbrazëtisë, nga krahasimi i pambarimtë me të tjerët, një përpjekje për të gjetur veten në pasqyrën e jetës së huaj. Por një zemër e shëndoshë nuk ka nevojë për krahasim, sepse ajo është e vetëdijshme për vlerën e saj. Nuk vuan për të pasur atë që nuk i takon, sepse e di që çdo shpirt ka rrugën e vet, dhimbjet dhe gëzimet e veta të përcaktuara në mënyrë unike. Ajo e njeh veten në thellësi, dhe nuk ndjen nevojën për të parë jashtë për të gjetur përmbushje.

Inati është një zjarr që djeg gjithçka përreth, por më së shumti e djeg atë që e mban brenda. Një zemër e shëndoshë ka shpëtuar nga ky zjarr. Inati është një manifestim i pafuqisë, një rezistencë ndaj rrjedhës natyrore të jetës, por një zemër e liruar nga inati është e liruar nga nevoja për kontroll. Ajo e di që jeta është një rrjedhë e pandërprerë ngjarjesh që nuk mund të kontrollohen plotësisht, por që mund të përqafohen me një përulësi të thellë. Nuk ka asgjë më të lirë sesa një shpirt që e ka çliruar veten nga pesha e pritshmërive të pamundura.

Lakmia, me dëshirën e saj të pangopur për më shumë, për diçka më të madhe, për më të mirë, është burimi i vuajtjes së përhershme. Një zemër e shëndoshë është e qetë nga kjo nevojë, sepse ajo nuk e sheh jetën si një grumbullim të përhershëm, por si një udhëtim që vjen e shkon. Lakmia është një iluzion i krijuar nga mendja, që na bën të harrojmë vlerën e thjeshtësisë. Një zemër e shëndoshë është e kënaqur me atë që ka, jo sepse nuk dëshiron më shumë, por sepse e di që çdo gjë që vjen, vjen në kohën e duhur, dhe çdo gjë që largohet, ikën me një qëllim të caktuar.

Së fundi, një zemër e shëndoshë është e kënaqur me caktimin e saj. Caktimi nuk është një dorëzim i verbër ndaj fatit, por një pranimi i thellë se ekziston një rend më i madh, një urtësi që shkon përtej kapacitetit tonë për të kuptuar. Zemra që është e kënaqur me caktimin është ajo që ka gjetur paqe në të papriturat e jetës, që e pranon se çdo dhimbje dhe çdo gëzim ka vendin e vet në tapetin e ekzistencës. Nuk kërkon të ndryshojë atë që është, por kërkon të kuptojë, të mësojë dhe të rritet brenda kufijve të caktuar nga ajo urtësi e përhershme.

Në fund, një zemër e shëndoshë nuk është thjesht një zemër që nuk ndjen, por një zemër që ndjen thellë, që përjeton me plotësi, por që nuk kapet pas këtyre përvojave. Ajo është si një liqen i qetë, i cili pasqyron gjithçka, por nuk mban asgjë. Në heshtjen e saj, ajo përmban gjithë universin, por mbetet e lirë, e pacenuar, e përjetshme në qetësinë e saj të brendshme.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Nuk ka arsye për të humbur paqen e zemrës

Kur i urti dëgjon fjalët e botës, ato nuk shkojnë thellë në qenien e tij. Ai nuk i lejon ato të depërtojnë në thelbin e qetësisë së tij të brendshme, sepse e di që zhurmat janë veçse kalimtare, si shushurima e erës në gjethe, që përshkojnë momentin, por nuk e prekin rrënjën e pemës.

Në këtë jetë, të gjithë ne jemi të vetëm në thelb. Një ditë erdhi koha kur ne hymë në këtë botë pa asnjë shoqërim, vetëm me frymën e parë, të paprekur nga opinioni apo gjykimi i njerëzve. E megjithatë, që prej atij çasti, filluam të ngatërrohemi në fijet e mendimeve të botës, duke harruar shpesh që thelbi ynë nuk qëndron në sytë e të tjerëve, por në dritën që bartim brenda vetes.

Kur erdha në këtë botë, nuk e kisha luksin të zgjedh hallet e mia, nuk mund të largoja dhimbjen e sfidat, por pata forcën të qëndroj përballë tyre. Dhe këtu qëndron sekreti i qetësisë sime. Çdo sprovë që më erdhi, ishte një mësim, një mundësi për të thelluar kuptimin e vetvetes dhe botës përreth meje. Në këtë udhëtim, kam mësuar se sfidat janë shokët më të vërtetë, sepse përmes tyre njeriu gjen forcën që nuk e dinte se e kishte.

E pastaj, erdhi kuptimi se edhe vdekja është një udhëtim që bëhet vetëm. Kur ora të më vijë, do të lë gjithçka pas: trupin, mallrat, mendimet dhe kujtimet e të tjerëve për mua. Ato janë veçse hije që fshihen me kalimin e kohës. Në varr do jem i vetëm, i zhveshur nga të gjitha iluzionet e kësaj bote. As zilia, as lëvdatat, as thashethemet nuk do kenë vend atje. Do mbetem vetëm unë dhe shpirti im, i vetmi shoqërues që ka vlerë në atë udhëtim të pafund.

Dita e gjykimit? Ajo është dita kur do të përballem me vetveten, me çdo mendim, veprim dhe fjalë që kam thënë apo menduar. Atje nuk ka vend për të tjerët, sepse secili do të mbajë barrën e tij. Çdo njeri do të japë llogari për shpirtin e tij, për zgjedhjet e tij. E pra, pse të shqetësohem për gjykimin e njerëzve, kur në fund vetëm gjykimi i Zotit ka rëndësi? Ata që më gjykojnë sot, një ditë do të përballen me të njëjtin udhëtim si unë, të zhveshur nga çdo maskë që vendosin para botës.

Dhe a nuk është kjo liria më e madhe? Të jetosh duke mos u përkulur para asaj që bota kërkon të të imponojë? Të jetosh i vërtetë me veten tënde, me parimet e tua, pa frikë nga fjalët që thuhen në heshtje apo në turmë? Çdo fjalë që njerëzit thonë është një pasqyrë e frikave dhe pasigurive të tyre. Por, unë nuk jam ai që pasqyron dobësitë e tyre, sepse unë e njoh veten dhe rrugën time. Dhe nëse e njoh veten, çfarë më duhet më tepër?

Në fund, ne të gjithë jemi kalimtarë në këtë botë. Një ditë do të largohemi, si hija në perëndimin e diellit. Ajo që mbetet pas nuk është gjykimi i botës, por gjurmët e shpirtit tonë, drita që kemi ndarë me të tjerët, mirësia që kemi kultivuar në zemrat tona. Dhe atëherë, vetëm atëherë, do të kuptojmë se asgjë tjetër nuk ka rëndësi. Sepse çdo fjalë e thënë keq, çdo shikim i hedhur me përbuzje, është vetëm një gur i hedhur në rrjedhën e lumit të përjetësisë, një gur që humbet pa lënë gjurmë.

Pra, jetoj me qetësi, i lirë nga zhurma e botës. Unë e di se kush jam. Dhe në këtë njohje, gjej paqen që askush nuk mund ta më rrëmbejë.

#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi

Zemra e shteruar 

Zemra e njeriut, kjo enigmë e padukshme dhe e brishtë, ndonjëherë shfaqet si një shkretëtirë e pafund, e tharë dhe e zhuritur nga mungesa e ujit të emocioneve. Në ato çaste, kur ndjejmë boshllëkun që mbush çdo qelizë të qenies sonë, është sikur çdo rrahje e zemrës të jetë thjesht një jehonë e largët e një tingulli që dikur mbante kuptim. Këto zemra, të shteruara nga lodhja, të thara nga stuhitë e përditshmërisë, ndihen sikur janë shndërruar në hije të vetvetes, të mpira nga mungesa e ndjenjave, nga mungesa e dritës së brendshme.

Por çfarë është ky boshllëk që ndjek rrugëtimin e zemrës sonë? A është thjesht mungesa e lumturisë, apo ndoshta është diçka më thellë, një mosbesim ndaj vetes, një mungesë e lidhjes me atë çfarë na bën të ndiejmë vërtetë se jemi gjallë? Filozofët, poetët dhe mistikët, të gjithë në kërkim të përgjigjeve, kanë përshkruar zemrën si një liqen të thellë dhe të heshtur, që pasqyron gjithçka rreth tij, por që shpesh mbetet i ngrirë nën sipërfaqen e qetë.

Njeriu modern, i mbyllur në ciklet e papushueshme të përditshmërisë, e harron ndonjëherë se zemra nuk është thjesht një organ që mban gjallë trupin. Është më shumë se kaq. Është qendra e emocionit, ajo që na bën të dridhemi kur dashurojmë, ajo që na bën të lotojmë kur humbasim, ajo që na mban të ngrohtë kur ndjejmë mirësinë e një përqafimi. Kur zemra humbet aftësinë për të ndierë, për të rrahur me pasion e për të rezonuar me botën, jeta bëhet një rrugëtim i ftohtë dhe pa ngjyrë, një udhëtim pa horizont.

Por a mund të rilindet një zemër e tharë? A ka shpresë për atë që e ndjen veten të humbur në zbrazëtinë e pafundme të vetmisë dhe mungesës së ndjenjës? Mbase, rilindja e zemrës kërkon të ndalojmë, të heshtim dhe të dëgjojmë atë zë të largët që ende rreh në thellësi. Për të mbushur një zemër të zbrazët, ndoshta duhet t’i japim kohë vetes të shikojmë përtej sipërfaqes së gjërave, të kërkojmë thellësinë ku fshihet drita e harruar.

Për të rigjallëruar një zemër që ka humbur gjallërinë e saj, duhet ta ushqejmë me ato gjëra që i japin jetë. Dashuria, miqësia, dhembshuria, falja – janë elementët thelbësorë që e ushqejnë zemrën dhe që e bëjnë të lulëzojë. Duhet të hapemi, t’i lëmë ndjenjat të na përshkojnë, pa frikë se do të lëndohemi. Pa dhimbje, nuk ka rritje. Pa ndjeshmëri, nuk ka kuptim. Zemra jonë, për të ndjerë plotësisht, duhet të përqafojë edhe dritën edhe hijen, edhe gëzimin edhe trishtimin. Vetëm atëherë, ajo do të ndiejë ritmin e vërtetë të jetës.

Shpirtrat tanë kanë nevojë për ndjenjat që dridhen në zemër, si uji në një lumë që rrjedh pa pushim. Duhet ta lejojmë zemrën të ndjejë dhe të shfaqë atë çfarë ka brenda vetes. Vetëm kur e njohim boshllëkun që kemi brenda, mund të fillojmë ta mbushim atë me dritë, me ngrohtësi, me jetë. Kjo është detyra jonë e përjetshme – të ushqejmë zemrën, ta mbajmë të butë dhe të hapur ndaj gjithçkaje që sjell kjo jetë e shkurtër.

Zemra është burimi i gjithçkaje që jemi, e megjithatë, ajo ka nevojë për përkujdesje, për vëmendje. Nuk është një mekanizëm që mund të lëvizë vetvetiu, nëse nuk i japim vlerat e duhura. Dhe kështu, nëse ndiejmë boshllëkun, nëse ndjejmë se zemra jonë ka humbur shkëlqimin e saj, është koha për t’u rikthyer brenda vetes. Sepse vetëm nga brenda mund të lindë rilindja. Sepse vetëm kur i kthehemi vetes, mund të gjejmë atë zjarr të brendshëm që kurrë nuk shuhet, por që thjesht pret të rizgjohet.

Zemrat tona janë reflektime të përjetshme të universit që mbartim brenda. Dhe nëse ndonjëherë ndihen të zbrazëta, duhet ta kujtojmë se boshllëku është vetëm një fazë kalimtare, një hap drejt një horizonti më të ndritur.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi 

Teksa jam ulur duke pirë kafen e hidhur të mëngjesit, një gjethe peme ra mbi tavolinën time si për të më dhënë një mesazh, për të më nxitur një frymëzim për jetën, kohën dhe njeriun. Këtë çast nuk doja ta humbisja, andaj dhe shpejtova të bëja një foto si një lloj fitoreje për të mos e harruar kurrë këtë mesazh. 

Tre elementët e kohës: gjethja e pemës, kafja e ngrohtë dhe uji i freskët më dhanë një frymëzim të fortë në këtë ditë me vranësira dhe shi.

Në këtë foto, çdo element duket sikur është një fragment i thjeshtë i jetës, por kur i vëzhgon më thellë, ato të ftojnë në një udhëtim të brendshëm, një meditim mbi rrjedhën e kohës, kalueshmërinë e jetës dhe qetësinë e momenteve të përditshme. Gjethja e artë e vjeshtës, e rënë pa zhurmë mbi tavolinën me pika uji, është simbol i një cikli që mbaron, i një periudhe që bie në gjumë për t’u rilindur më vonë. Vjeshta na fton të mendojmë për ndryshimet e pashmangshme, për humbjet dhe për fillimet e reja që ato shpeshherë sjellin. Ashtu si gjethja, ne gjithashtu jemi të përkohshëm, kalimtarë në këtë botë, pjesë e një natyre të pafundme ku gjithçka ndryshon dhe zhvillohet.

Filxhani i kafes, i vendosur qetësisht në një anë, përfaqëson ato çaste të vetmisë që njeriu shpesh kërkon në zhurmën e përditshme. Shijet e hidhura të kafes janë si përvoja jonë me jetën – shpesh herë e ndërlikuar, plot sfida, por që na jep edhe kënaqësinë e të qenit të gjallë. Ajo nxehtësi e butë që vjen nga kafja është ngushëllim, një çast për të qëndruar në paqe me veten, për të menduar për atë që ka kaluar dhe atë që ende nuk ka ardhur.

Gotë uji e ftohtë është antiteza e kafes së nxehtë. Uji, i pastër dhe i thjeshtë, simbolizon qartësinë, rigjenerimin dhe pastërtinë. Në vjeshtë, ku gjithçka duket sikur bie në gjumë, uji na kujton se jeta vazhdon, se ka një rrjedhë të qetë që shkon përtej shikimit tonë, përtej stinëve dhe përtej njeriut. Ai është gjithnjë aty, si forca e pashtershme që ruan ritmin e gjithësisë.

Të gjithë këta elementë – gjethja e vjeshtës, kafja, uji – janë pjesë e një peizazhi më të madh që flet për kohën. Vjeshta është një stinë reflektimi, kur toka pushon dhe njeriu ndalon për të menduar mbi gjurmët që ka lënë pas. Në këto çaste meditative, shpirti duket se lëviz më ngadalë, duke parë me qartësi atë që zakonisht nuk e vëren. Ne reflektojmë mbi përkohësinë tonë, mbi përvojat e jetës që na formësojnë dhe mbi misteret e mëdha që qëndrojnë përpara.

A është jeta jonë si një filxhan kafeje, një përzierje e ëmbël dhe e hidhur, të cilën e përfundojmë me një shije që mbetet në buzë për pak kohë? Apo ndoshta është më shumë si ajo gjethja e vogël, që pasi ka përjetuar gjithë verën, bie me qetësi, duke i lënë vendin dimrit që po afrohet? Uji i pastër, i qetë dhe i ftohtë, na kujton se pavarësisht gjithçkaje, pavarësisht ndryshimeve, jeta do të vazhdojë të rrjedhë, sikurse rrjedhin lumenjtë drejt detit.

Kjo foto, me thjeshtësinë e saj, është një kujtesë e fuqishme për të jetuar çdo çast, për të medituar mbi ndjenjat tona, për të kuptuar kalueshmërinë e gjithçkaje përreth nesh dhe për të gjetur paqe në këtë kalim. Ndërsa vjeshta na mbështjell me ngjyrat e saj të buta dhe erën e freskët, ajo gjithashtu na ofron mundësinë për të ndalur, për të reflektuar dhe për të përjetuar thellësinë e të qenit të gjallë, të pranishëm në një botë që është në vazhdimësi transformimi.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Beqaria dhe pakësimi i martesave 

Çfarë po ndodh me martesat në shoqërinë shqiptare? 

Përgjigjet duhen kërkuar në thellësitë e shpirtit të një shoqërie që lëngon nën peshën e përçarjes, ku pakësimi i martesave shfaqet si simptomë e një sëmundjeje më të thellë, që po rrënjoset në shpirtin e njeriut modern. Martesa, dikur një gur themeli i shoqërisë, tashmë po dobësohet, duke humbur shkëlqimin e saj si një simbol i lidhjes së përjetshme. Çfarë ka ndodhur me këtë akt të shenjtë, që dikur lidhte jo vetëm dy zemra, por edhe familje e breza të tërë?

Në analizë të parë, arsyet ekonomike përbëjnë një nga faktorët kryesorë. Një sistem i padrejtë ekonomik, që mbështetet mbi varfërinë e përhapur dhe pasigurinë e vazhdueshme, krijon frikë dhe hezitim. Të rinjtë, në vend që të ndihen të lirë të krijojnë një të ardhme bashkë me dikë, përballen me të panjohurën e papunësisë dhe pasigurisë financiare. Si mund të ndërtojnë ata një familje në një botë ku vetë mbijetesa është e vështirë? Shoqëria moderne e ka shndërruar ekonominë në një fushë beteje, ku individi është i vetmuar dhe i braktisur, duke humbur kështu aftësinë për të menduar për të ardhmen si një unitet në çift.

Por ky është vetëm fillimi i analizës. Mungesa e edukimit dhe rritja e keqinformimit përmes rrjeteve sociale kanë krijuar një kulturë ku ndjekja e kënaqësive të shpejta dhe sipërfaqësore zëvendëson vlerat e përhershme. Martesa, që kërkon përkushtim, sakrificë dhe durim, është parë si një barrë e rëndë, një lidhje që pengon ‘lirinë’ e individit. Por çfarë është kjo liri e re që po propagandohet? Një jetë pa angazhime, pa përgjegjësi, ku individi është gjithmonë në kërkim të përmbushjes së vetvetes përmes kënaqësive kalimtare. Kjo është një liri e rreme, një iluzion që e largon njeriun nga qëllimi i tij i vërtetë. Njerëzit që janë të frikësuar nga detyrimet e martesës shpesh dështojnë të kuptojnë se përgjegjësia dhe angazhimi janë pikërisht ato që sjellin kuptim dhe përmbushje.

Rrjetet sociale, ndërkohë, kanë përkeqësuar më tej këtë krizë. Në vend që të krijojnë mundësi për lidhje më të thella, ato shpesh shndërrohen në mjete për të zbrazur ndjenjat dhe për të ekspozuar një jetë të dukshme por boshe. Filozofia e "likes" dhe "share" ka zëvendësuar ndërtimin e marrëdhënieve të vërteta, ku sakrifica dhe durimi zënë vendin kryesor. Në këtë univers virtual, njerëzit shohin imazhe të idealizuara të dashurisë dhe martesës, por në realitet ndihen më të vetmuar se kurrë më parë. Në vend që të përpiqen të kuptojnë dhe të ndërtojnë marrëdhënie të qëndrueshme, ata kërkojnë përmbushje përmes iluzioneve, duke harruar natyrën e vërtetë të dashurisë: një përpjekje e përbashkët, e ndërtuar mbi besim dhe bashkëpunim.

Një tjetër plagë që shoqëria e sotme ka krijuar është degjenerimi moral. Njerëzit sot janë më të prirur të kërkojnë vetëm përfitime vetjake, duke injoruar nevojat e tjetrit. Kjo formë egoizmi ndikon edhe në marrëdhëniet ndërpersonale, ku individët nuk janë më të gatshëm të përkushtohen për një jetë të përbashkët. Ky egoizëm është i rrënjosur në një shoqëri ku materializmi ka fituar ndaj shpirtërores, ku suksesi matet vetëm me arritje financiare dhe pasuri, dhe ku martesa shpesh shihet si një detyrim ekonomik sesa një marrëveshje e përbashkët shpirtërore. Kur dashuria dhe përkushtimi janë zëvendësuar nga dëshira për përfitim material, natyrisht që martesa fillon të humbasë kuptimin e saj.

Dhe pastaj vjen pyetja më e thellë: A ka njeriu modern ende aftësinë për të dashur? A ka humbur ndjeshmëria e tij, aftësia për të ndarë jetën dhe emocionet me dikë tjetër? Në një botë ku njeriu është mësuar të shikojë vetëm përfitimet e tij, ku marrëdhëniet janë shndërruar në tregti emocionale, martesa si institucion është bërë një sakrificë që pak janë të gatshëm ta bëjnë.

Por nuk duhet të harrojmë se kriza e martesës nuk është vetëm një krizë sociale, por edhe një krizë filozofike. Shoqëria duhet të rifitojë ndjenjën e saj të kuptimit, të zbulojë sërish vlerën e bashkimit dhe përkushtimit të ndërsjellë. Sepse, në fund të fundit, njeriu nuk mund të ekzistojë i vetëm; dashuria dhe përkushtimi janë thelbësore për natyrën tonë njerëzore.

Nëse dëshirojmë që martesa të rifitojë rëndësinë dhe kuptimin e saj në shoqërinë moderne, duhet të kthehemi te rrënjët e vërteta të saj: si një akt përkushtimi të përjetshëm, një bashkim i dy shpirtrave që, përkundër sfidave ekonomike dhe shoqërore, kërkojnë të ndërtojnë një jetë më të mirë së bashku. Sepse vetëm nëpërmjet përkushtimit dhe dashurisë së vërtetë, shoqëria mund të gjejë rrugën e saj drejt shërimit dhe harmonisë.

Beqaria, një status që dikur shihej si një fazë kalimtare drejt plotësimit të njeriut përmes martesës, sot është kthyer në një zgjedhje e qëndrueshme për shumëkënd. Shoqëria moderne, që dikur përqendrohej në bashkimin e dy shpirtrave përmes martesës, tani përballet me një realitet tjetër, ku beqaria shfaqet jo vetëm si një pasojë e rrethanave të jashtme, por edhe si një reflektim i zgjedhjeve të brendshme dhe filozofisë personale.

Në shumë raste, beqaria është një zgjedhje që vjen nga dëshira për liri, për autonomi, për një jetë pa kufizime. Njeriu modern, i formuar nga një kulturë që e glorifikon individualizmin, shpesh zgjedh të qëndrojë i vetëm për të ruajtur atë që ai mendon se është liri absolute. Martesa dhe marrëdhëniet e përhershme shihen si barriera ndaj autonomisë personale, si kufizime që e pengojnë individin të eksplorojë dhe të përmbushë veten në të gjitha aspektet. Në këtë logjikë të re, beqaria përfaqëson jo dështimin për të gjetur dashurinë, por fuqizimin e vetes përmes vetëvendosjes.

Por, çfarë fsheh në të vërtetë kjo zgjedhje për beqari? A është vërtet kjo liria e kërkuar, apo thjesht një arratisje nga sfidat dhe sakrificat që kërkon bashkimi me dikë tjetër? Në thelb, ky është një reflektim i krizës ekzistenciale që përjeton njeriu modern. Përballë një bote gjithnjë e më të ndërlikuar dhe të pasigurt, individi zgjedh të tërhiqet në vetmi, duke shmangur sfidat që vijnë me marrëdhëniet ndërpersonale. Frika nga lëndimi, nga zhgënjimi, nga humbja e lirisë së brendshme, shpesh e shtyn njeriun drejt beqarisë, si një mburojë për të mbrojtur veten nga dhimbjet që dashuria mund të sjellë.

Ekziston një paradoks në këtë zgjedhje. Në përpjekjen për të shmangur dhimbjen, njeriu modern shpesh përfundon duke përjetuar një lloj tjetër vuajtjeje: atë të vetmisë. Vetmia nuk është thjesht mungesa e pranisë së tjetrit, por një boshllëk i brendshëm, një mungesë e përmbushjes që vjen nga ndarja e jetës me dikë tjetër. Ky boshllëk nuk mund të plotësohet as nga arritjet personale, as nga përmbushjet profesionale, dhe as nga kënaqësitë kalimtare. Sepse në fund, njeriu është një qenie që kërkon lidhje, që kërkon të jetë pjesë e diçkaje më të madhe se vetvetja.

Në një shoqëri ku rrjetet sociale dhe teknologjia kanë riformuar mënyrën sesi ne lidhemi me njëri-tjetrin, beqaria shpesh shndërrohet në një realitet edhe më të thellë. Në vend që të krijohen lidhje të vërteta, shumë individë shpenzojnë orë të tëra duke ndjekur një realitet virtual, duke ndërtuar marrëdhënie sipërfaqësore, pa thellësi dhe kuptim. Në këtë kontekst, beqaria nuk është më një zgjedhje e vetëdijshme, por një formë e izolimit, e shkëputjes nga realiteti njerëzor. Teknologjia, që supozohej të na afronte, shpesh herë na largon, duke na mbajtur të mbyllur në botët tona të vogla individuale.

Ndërkohë, presioni shoqëror për sukses individual, për arritje personale, e ka bërë edhe më të vështirë angazhimin në marrëdhënie të qëndrueshme. Në një botë ku suksesi matet me tituj dhe poste, me pasuri dhe prestigj, beqaria shpesh shihet si një zgjedhje më e lehtë, ku individi mund të përqendrohet vetëm tek vetja, pa i përkushtuar kohë dhe energji ndërtimit të marrëdhënieve. Për shumëkënd, ideja e një jete të ndarë me dikë tjetër duket si një humbje kohe dhe mundësish.

Por çfarë ka humbur shoqëria me këtë zgjedhje masive për beqari? E humbura më e madhe është ndjenja e përbashkët e qëllimit. Në një shoqëri ku individët zgjedhin të jenë të vetëm, ku nuk ekziston më ndjenja e bashkimit dhe e ndërtimit të një familjeje, solidariteti dhe bashkëpunimi social gjithashtu dobësohen. Beqarët shpesh e përqendrojnë jetën e tyre rreth vetes, duke humbur lidhjet e ngushta që dikur formoheshin përmes martesës dhe bashkëpunimit familjar. Pa këto lidhje, shoqëria gradualisht humbet ndjesinë e saj të unitetit dhe qëndrueshmërisë.

Në fund, beqaria është një reflektim i një ndryshimi më të thellë në mendësinë njerëzore. Ajo nuk është vetëm një status civil, por një gjendje e të qenit, një filozofi që ngre pyetje të thella mbi natyrën e dashurisë, përgjegjësisë dhe qëllimit në jetë. Beqaria si zgjedhje nuk është e gabuar në vetvete, por nëse ajo bëhet normë për shkak të frikës nga lidhjet, për shkak të dëshirës për të shmangur dhimbjen apo për shkak të prioritizimit të sukseseve materiale mbi marrëdhëniet ndërpersonale, atëherë ndoshta është koha që të rimendojmë se çfarë po humbasim si individë dhe si shoqëri.

Shkaqet e beqarisë dhe pakësimit të Martesave

1. Shkaqet Ekonomike

Papunësia: Mungesa e punës dhe të ardhurave të qëndrueshme pengon të rinjtë të krijojnë familje.

Kostoja e jetesës: Rritja e shpenzimeve për strehim, edukim dhe shëndetësi e bën të vështirë për çiftet e reja të përballojnë martesën.

Pasiguria ekonomike: Pamundësia për të planifikuar një të ardhme të qëndrueshme pengon individët të angazhohen në marrëdhënie afatgjata.

2. Shkaqet Sociale dhe Kulturore

Degjenerimi moral: Vlerat tradicionale rreth martesës po zëvendësohen nga një kulturë e kënaqësive të momentit.

Individualizmi i tepruar: Fokusimi në suksesin dhe përmbushjen personale e bën martesën të duket si pengesë për ambiciet individuale.

Rrjetet sociale: Marrëdhëniet virtuale dhe shpërqendrimet teknologjike e largojnë njeriun nga ndërtimi i lidhjeve të thella.

3. Shkaqet Psikologjike

Frika nga përgjegjësia: Frika e lidhur me angazhimet dhe përgjegjësitë që kërkon martesa.

Traumat emocionale: Përvoja të mëparshme të dhimbshme në marrëdhënie e bëjnë individin të shmangë përkushtimin.

Vetmia e zgjedhur: Njerëzit shpesh zgjedhin të mbeten vetëm për të shmangur lëndimet emocionale.

4. Shkaqet Edukative

Mungesa e edukimit rreth martesës: Nuk ka një qasje të strukturuar për të mësuar të rinjtë për vlerën dhe rolin e martesës.

Ndikimi i mediave: Media shpesh promovon jetë individuale dhe të pavarur, duke e zhvendosur fokusin nga martesa dhe familja.

---

Pasojat e Beqarisë dhe Pakësimit të Martesave

1. Pasojat në Shoqëri

Zbehja e solidaritetit social: Me më shumë individë të përqendruar te vetja, komunitetet humbasin ndjenjën e unitetit dhe bashkëpunimit.

Rënia e popullsisë: Nëse pakësohet numri i martesave dhe lindjeve, një shoqëri përballet me plakjen e popullsisë dhe rënien e saj.

Shkëputja e brezave: Mungesa e martesave ndikon në zbehjen e lidhjeve ndërbrezore, duke dëmtuar trashëgiminë kulturore.

2. Pasojat në Familje

Mungesa e unitetit familjar: Familjet nuk formohen dhe si rezultat, fëmijët rriten në mjedise të fragmentuara ose pa mbështetjen e dy prindërve.

Rritja e divorcesh dhe familjeve të ndara: Kur martesat ndodhin për shkak të presionit shoqëror dhe jo të përkushtimit, kjo çon në rritje të numrit të ndarjeve.

Pasiguria për fëmijët: Fëmijët e rritur në familje të fragmentuara kanë më shumë mundësi të përjetojnë pasiguri emocionale dhe sociale.

3. Pasojat në Shëndetin Individual

Vetmia kronike: Individët që zgjedhin beqarinë shpesh përballen me vetmi, e cila ka pasoja negative në shëndetin mendor dhe fizik.

Depresioni dhe ankthi: Mungesa e një partneri të përhershëm mund të sjellë ndjenja të izolimit dhe të vetëvlerësimit të ulët.

Pasiguria emocionale: Mungesa e përkrahjes së një partneri mund të shkaktojë një gjendje të vazhdueshme stresi dhe pasigurie.

4. Pasojat në Formimin e Një Populli

Plakja e popullsisë: Me më pak martesa dhe më pak lindje, popullata plaket dhe zvogëlohet, duke çuar në një tkurrje të fuqisë punëtore.

Zbehja e identitetit kombëtar: Me më pak familje dhe brezash që ndjekin traditat, identiteti kulturor dhe kombëtar fillon të dobësohet.

Dobësimi ekonomik: Rënia e numrit të familjeve dhe plakja e popullsisë ndikojnë në rënien e fuqisë punëtore dhe uljen e produktivitetit ekonomik.

5. Pasojat Morale dhe Kulturore

Shthurja e vlerave: Humbja e vlerave tradicionale dhe mungesa e një kornize morale të qëndrueshme rrezikon kohezionin social.

Rritja e kulturës sipërfaqësore: Fokusi në vetëkënaqësi dhe sipërfaqësi zvogëlon thellësinë e lidhjeve njerëzore dhe rëndësinë e përkushtimit.

Zhvlerësimi i martesës: Martesa shihet si një koncept i vjetëruar dhe jo i domosdoshëm, duke humbur vlerën e saj tradicionale si një institucion që mbron dhe forcon shoqërinë.

---

Këto pika përmbledhin sfidat dhe pasojat që shoqëria përballet si rezultat i beqarisë dhe pakësimit të martesave. Zgjidhja kërkon një reflektim të thellë dhe rimendim të vlerave themelore që ndihmojnë në krijimin e një komuniteti të fortë dhe të qëndrueshëm.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Dy pyetje që shkatërrojnë qetësinë dhe paqen shpirtërore në të tashmen

Po sikur…? Nëqoftëse…? Janë këto dy fjalë të thjeshta që shpesh bëhen nyje në mendjen e njeriut, duke e ngatërruar atë në një labirint pa dalje. E quajnë njeriun qenie mendimtare, por këto mendime të ngjashme me fantazma, që rrotullohen në çdo qoshe të mendjes, janë të afta ta mbërthejnë njeriun në një grackë të brendshme, të ngadalshme dhe të pashmangshme.

Po sikur të kisha vepruar ndryshe? Po sikur të mos e kisha humbur atë mundësi? Nëqoftëse e ardhmja sjell më të keqen? Nëqoftëse nuk jam i mjaftueshëm? Këto pyetje, këto dritare të errëta të mendjes, nuk janë asgjë më shumë se një grackë e maskuar si reflektim. Ato janë një përpjekje e kotë për të kontrolluar atë që nuk mund të kontrollohet, një përqafim i heshtur ndaj frikës dhe pasigurisë.

Të mendosh për të shkuarën përmes “po sikur” është një tentativë për të risjellë në jetë atë që ka kaluar. Çfarë vlere ka të kërkosh në të shkuarën, duke menduar se mund ta ripërtërish? Asnjë prej nesh nuk mund të kthehet mbrapa për të ndryshuar të kaluarën. Në vend të kësaj, ky mendim na bën të burgosurit e kujtimeve tona, të mbërthyer në një vorbull pikëllimi e zhgënjimi. Në të njëjtën mënyrë, të shqetësohesh për të ardhmen me “nëqoftëse” nuk bën gjë tjetër veçse e ngurtëson frikën, duke i dhënë formë të padukshmes si një armik të pranishëm. Të nesërmen nuk e njohim, por nëqoftëse-të na bëjnë ta imagjinojmë si një skenar të frikshëm, të errët, të përhumbur.

Në këtë spirale të pafund, mendja nuk arrin të kapet në të tashmen. Ajo fluturon midis fantazive të shkuara dhe frikërave të ardhshme, por harron se fuqia e vetme, zgjedhja e vetme, është këtu dhe tani. E tashmja është e vetmja tokë ku mund të shkelim, e vetmja rrugë që mund të zgjedhim. Çdo "po sikur" dhe "nëqoftëse" është një iluzion që na largon nga kjo tokë, nga ky çast që e kemi në dorë.

Zoti, në urtësinë e Tij, nuk na dha fuqinë të ndryshojmë të kaluarën apo të kontrollojmë të ardhmen. Ajo që na u dhurua është e tashmja. Vetëm brenda saj mund të përparojmë, të bëjmë më të mirën tonë, të jetojmë me sinqeritet dhe vetëdije. Çdo mendim që përpiqet të na hedhë jashtë këtij momenti është një dëm për shpirtin. Është si një dhomë e errët ku vetë ne jemi burgosur, duke hedhur çelësin larg. Zoti na thërret të jetojmë në përputhje me momentin, të besojmë në drejtimin e Tij dhe të mbështetemi në mëshirën e Tij.

Po sikur Zoti të kishte një plan më të madh për ne? Nëqoftëse të gjitha frikërat dhe dështimet tona janë pjesë e një urtësie më të madhe? Mos ndoshta e gjithë kjo është një thirrje për të ndaluar mendimet e kota dhe për t’iu përkushtuar asaj që është e pranishme dhe e mundshme? Po, është! Mendja jonë duhet të pastrohet nga këto mjegullime që na heqin qetësinë dhe na largojnë nga qetësia e shpirtit.

Çdo gabim i së kaluarës është një mësim, jo një mallkim. Dhe çdo pasiguri e së ardhmes është një ftesë për të pasur besim, jo një arsye për të dështuar. Nëse të jetuarit me të tashmen është një art, atëherë mendimet "po sikur" dhe "nëqoftëse" janë furçat që përpiqen ta shkatërrojnë këtë art, ta njollosin atë me ngjyra të frikës dhe pendesës. Ato janë pengesat që na largojnë nga rruga jonë e vërtetë, që na bëjnë të harrojmë se çdo frymë që marrim është një dhuratë e shtrenjtë.

Mendimi i tepruar mbi atë që mund të kishte qenë apo çfarë mund të vijë është një kurth që nuk na lë të jetojmë të lirë. Shpirti ynë, i krijuar për të fluturuar, ngatërrohet në rrjetat e këtyre pyetjeve, dhe vetëm kur i ndërpresim ato, mund të gjejmë qetësinë dhe qartësinë që kërkojmë. Zoti nuk na dha fuqinë e parashikimit apo ndryshimit të asaj që është shkruar, por na dha fuqinë të marrim çdo ditë si një mundësi e re, një hap drejt përmbushjes së vetes dhe të së mirës që kemi brenda.

Prandaj, kur mendja të të ngacmojë me “po sikur” dhe “nëqoftëse”, kujto: këto janë hijet e padobishme që përpiqen të errësojnë dritën e momentit që po jeton tani. Kap çastin që ke në dorë, përqafoje dhe mos lejo që iluzionet e një kohe tjetër të të ndajnë nga e vërteta e vetme që ke – e tashmja.

Pra, këto dy pyetje janë si fije të padukshme që na përfshijnë në një rrjetë ngatërresash mendore, duke na penguar të përjetojmë çastin e tanishëm me qartësi dhe prani. Sidoqoftë, të gjithë, në një moment apo një tjetër, kemi rënë në kurthin e tyre – të pafuqishëm për të ndryshuar të shkuarën, por të shqetësuar për pasigurinë e së ardhmes. Kurthe të shpirtit dhe mendjes, që duken si reflektime të natyrshme, por në të vërtetë janë gropa ku përfundojmë, duke humbur lidhjen me realitetin e gjallë të jetës sonë.

Si bien njerëzit në këto kurthe? Fillon ngadalë. Një kujtim i largët na kalon në mendje, një gabim apo një mundësi e humbur, dhe papritur, mendimi ynë udhëhiqet drejt "po sikur?". Në vend që të pranojmë të kaluarën si diçka të pakthyeshme, ne nisemi në një udhëtim të pafrytshëm drejt një universi imagjinar ku çdo zgjedhje është ndryshe. Përpiqemi të rindërtojmë rrugët e jetës që nuk i ndoqëm kurrë, të rishkruajmë historinë tonë. Kjo na shkakton dhimbje, sepse çdo përpjekje për të ndryshuar atë që ka kaluar është e kotë, dhe çdo mendim për të nuk bën gjë tjetër veçse na rëndon zemrën me keqardhje.

Ndërsa kurthi i “nëqoftëse” lidhet me frikën e së ardhmes. Mjafton një mendim për të nesërmen dhe mendja jonë mbushet me dyshime dhe skenarë katastrofash. Nëqoftëse nuk ia dal? Nëqoftëse më pret një dështim? Nëqoftëse humbas gjithçka që kam ndërtuar? Këto pyetje lindin nga pasiguria jonë dhe nga dëshira për kontroll mbi atë që nuk e kemi në dorë. Duke u shqetësuar për të ardhmen, harrojmë se e ardhmja është gjithmonë e papërcaktuar, dhe çdo përpjekje për ta kontrolluar me mendime është një iluzion. Ne mbushemi me ankth, ndërkohë që mund të jemi të qetë në vetëdijen se çdo ditë sjell me vete bekimet dhe sfidat e veta, dhe përballimi i tyre ndodh vetëm kur të vijnë, jo para kohe.

Por si të dalim nga këto kurthe? Si ta shpëtojmë mendjen dhe shpirtin nga ky burg i padukshëm që vetë ne e ndërtojmë me mendimet tona? Fillimi është vetëdija. Të kuptojmë se "po sikur" dhe "nëqoftëse" janë thjesht reflektime të pavlera, fantazma që nuk i shërbejnë realitetit. Kur këto mendime na kaplojnë, duhet t’i shohim për atë që janë – pengesa që na largojnë nga e tashmja. Nuk është e lehtë, por është e mundur.

Së pari, prano të kaluarën. Çdo gjë që ka ndodhur, çdo vendim që ke marrë, është tashmë pjesë e rrugëtimit tënd. Kjo është e pashmangshme dhe, në të njëjtën kohë, është ndërtuesi i asaj që je sot. Në vend që të pyesësh "po sikur", përqafo mësimet që të ka dhënë e kaluara dhe kupto se çdo hap që ke bërë të ka çuar drejt këtij momenti. Ke ardhur këtu për një arsye, dhe ajo që je sot është më e rëndësishme se çdo rrugë që mund të kishe marrë.

Së dyti, përballu me të ardhmen me besim dhe qetësi. Në vend që të shohësh të ardhmen si një sfidë plot frikë, shikoje si një mundësi për rritje dhe zhvillim. Çdo “nëqoftëse” që të shfaqet duhet të shoqërohet me pyetjen: "A është kjo diçka që mund të kontrolloj tani?" Nëse përgjigjja është jo, atëherë lëre të ikë. Fiksohu në veprimet dhe zgjedhjet që mund të bësh në këtë çast për të ndikuar në të ardhmen, por mos e mbush mendjen me frikë për atë që nuk mund ta parashikosh.

Më në fund, kujto se Zoti është gjithmonë i pranishëm me ty në të tashmen. Kur mendja jonë shpërdoron kohë në të kaluarën apo në të ardhmen, ne humbasim dhuratën më të madhe që na është dhënë: e tashmja. Zoti nuk na kërkon të jetojmë me frikë apo keqardhje, por me shpresë dhe përkushtim. Të kaluarën na e dha si një mësim dhe të ardhmen si një mister. Detyra jonë është të jetojmë plotësisht në momentin që na është dhënë, duke i besuar Atij për çdo çast që vjen.

Kur të ndihesh i ngulfatur nga "po sikur" dhe "nëqoftëse", kujtoje se mendja jote ka fuqinë t’i largojë këto mendime. Përqendrohu në atë që mund të bësh sot, në veprimet dhe zgjedhjet që ke në dorë. Kështu, do të çlirohesh nga zinxhirët e së shkuarës dhe frikërat e së ardhmes, dhe do të gjesh qetësinë dhe fuqinë që vjen vetëm kur jeton në të tashmen, aty ku jeta vërtet ndodh.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Varfëria

Varfëria është një realitet i heshtur, një hije që të ndjek pa zhurmë, e cila të peshon në çdo frymëmarrje e të sfidon në çdo hap që bën. Ajo është një sprovë e rëndë, një udhë e zgjatur në një botë ku njerëzit gjithnjë nxitohen drejt dritës, ndërsa ti mbetesh në hije, duke pritur që të kuptosh më shumë për veten se sa për të tjerët. Në atë heshtje të vetmisë, kur ndjen distancën që vetë ke krijuar nga miqtë e dikurshëm, vështron veten dhe pyet: "A janë larguar ata prej meje, apo jam unë që i kam larguar?"

Në varfëri, ndonjëherë të duhet të largohesh. Jo se nuk i do më ata që dikur ishin pranë teje, por sepse çdo takim bëhet një përplasje e ashpër midis botëve që po largohen njëra nga tjetra. Sa më shumë kohë kalon, aq më e thellë bëhet ajo ndarje e pashmangshme. Ti qëndron larg, jo për t'i dënuar ata, por për të shpëtuar veten nga vuajtja e përballjes me një realitet që të bën të ndihesh i zhveshur dhe i vogël përballë shikimeve të tyre të mbushura me keqardhje. Dhe në atë largim, ke frikë se ndoshta edhe ata ndihen të pafuqishëm ndaj peshës së dhembjes sate.

Dhe pastaj ka edhe ata që largohen nga ti. Jo se nuk të duan, por sepse të shohin si një kujtim të hidhur të mundësive që ndodhta i kanë përjetuar. Për ta, ti bëhesh si një pasqyrë që pasqyron jo varfërinë tënde, por frikën e tyre, ndoshta dështimet që nuk i kanë pranuar ende. Në atë moment, ti kupton se varfëria nuk është vetëm mungesë e të mirave materiale; ajo është një zbrazëti shpirtërore, një gjendje ku gjithçka që dikur ishte e thjeshtë dhe e bukur, tani është e mbështjellë me një ndjesi të zymtë izolimi.

Duke jetuar në atë boshllëk, fillon të kërkosh diçka për të cilën mund të kapesh. Por çdo gjë që dikur ishte e fortë dhe e qartë, tani duket si një ëndërr e largët. Vetmia bëhet shoqëruesja jote më e afërt. Ajo nuk kërkon justifikime, nuk të gjykon, por thjesht është aty, e pranishme si një re që nuk lëviz kurrë. Dhe ti ndoshta fillon ta pranosh atë, duke e përqafuar si një pjesë të vetes, duke besuar se në vetmi do të gjesh qetësinë që bota e zhurmshme nuk të ofron më.

Por ka një hidhërim në këtë pranim të vetmisë. Në atë qetësi të thellë, ku çdo mendim bëhet një jehonë e zhurmshme brenda shpirtit tënd, fillon të kuptosh se sa shumë ke humbur, sa shumë ke lënë pas, jo vetëm në aspekte materiale, por edhe në marrëdhënie, në dashuri, në ndjenja. Bota ka vazhduar përpara, dhe ti ke mbetur mbrapa, duke përtypur ngadalë ndjenjat e hidhura të largimit.

E megjithatë, në mes të asaj heshtjeje, një dritë e vogël shfaqet, një dritë që nuk vjen nga jashtë, por nga thellësia e shpirtit. Është drita e vetëdijes, e kuptimit të asaj që është esenciale. Ti kupton se, ndoshta, varfëria nuk të ka rrënuar plotësisht, por të ka ofruar një mundësi të rrallë për të parë botën dhe veten me sy të pastër. Në mungesën e gjithçkaje, ti fillon të kuptosh vlerën e asaj që vërtet ka rëndësi – dhe ndoshta, vetëm ndoshta, në atë zbrazëti ti gjen paqen që gjithmonë ke kërkuar.

Por për sa kohë kjo paqe është e largët, ti mbetesh në udhën e dhembshme të vetmisë, duke ecur përpara, i mbështjellë nga varfëria që herë të mbyt, herë të shtrëngon, e herë të lehtëson, por gjithmonë është aty, një hije që as ti, as të tjerët nuk mund ta largojnë.

Borxhet, ato fije të padukshme që të lidhin pas një bote që përherë kërkon më shumë se çfarë ke, janë një tjetër varg i rëndë në zinxhirët e varfërisë. Ato nuk janë thjesht numra të ftohtë në një letër, por janë si peshë në shpirtin tënd, që nuk të lë të marrësh frymë lirshëm. Çdo borxh i papaguar është si një mur që ngrihet përreth teje, duke të ndarë ngadalë nga gjithçka dhe të gjithë.

Kur je i zhytur në borxhe, largohesh edhe më shumë nga njerëzit. Jo se do të ishe ndryshe, por sepse çdo takim me ta bëhet një përplasje e brendshme me veten. Çdo bisedë, çdo takim i thjeshtë, mbart peshën e një pyetjeje të pashprehur: "A do të flasin për borxhin? A e dinë ata çfarë mbaj mbi shpinë?" Dhe kështu, nis të distancohesh, jo vetëm për t’i shpëtuar këtyre pyetjeve, por edhe sepse ndjen një turp të heshtur që të përpin. Nuk dëshiron të shfaqesh më përballë tyre, sepse borxhi nuk është thjesht një barrë financiare, por një stigmë që ndien se të përkufizon.

Ti qëndron vetëm, jo sepse vetmia është ajo që kërkon, por sepse borxhet të detyrojnë ta përqafosh atë si një mënyrë mbijetese. Miqtë e dikurshëm të afrojnë për ndihmë, por ti refuzon, duke u fshehur pas një krenarie të thyer. Jo se nuk ke nevojë, por sepse ndihma e tyre të kujton borxhin e brendshëm që nuk mund ta paguash. Dhe në heshtjen e asaj vetmie, çdo borxh i paqartësuar bëhet një jehonë e zhurmshme që të bën të ndihesh i paaftë, i paplotë.

Borxhet të detyrojnë të rrish vetëm, jo sepse askush nuk të kupton, por sepse ti vetë nuk mund t'i përballosh më gjykimet e heshtura që mendon se të rrethojnë. Frika se ata që të njohin do të shohin përtej buzëqeshjeve të tua të lodhura dhe do të shohin dëshpërimin tënd të fshehur, është më e madhe se çdo dëshirë për afërsi. Dhe kështu, izolimi bëhet zgjedhje e pashmangshme, jo për të gjetur paqen, por për të shpëtuar nga ndjenja e fajit që të ndjek në çdo hap.

Në këtë gjendje, ku borxhet të kanë bërë peng i vetvetes, fillon të kuptosh se nuk janë vetëm paratë që mungojnë, por edhe liria për të qenë i sinqertë, i hapur, i lirë për të qenë vetja përballë të tjerëve. Dhe kështu, vetmia bëhet strehë e hidhur, një vend ku çdo shpresë për ndihmë dhe afërsi duket më larg se kurrë, sepse borxhi, me gjithë fuqinë e tij të padukshme, të ka mbyllur brenda një kafazi që as ti vetë nuk mund ta hapësh.

#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi

"Mosha nuk janë vitet që kemi jetuar por çekani i përvojës që na ka gdhendur!"

Mosha nuk është thjesht një numër vitesh që shtohen në kurriz, një kalendar që rrjedh pa ndalim, një dorë që përherë shënon kohën në të njejtin rreth të pafund. Jo, mosha është më shumë sesa aq. Është një skulptor i heshtur që punon pa pushim, duke gdhendur trupin, mendjen dhe shpirtin tonë me çekanin e përvojës. Me çdo goditje të tij, lëmohen skajet tona të ashpra, përthyhen cepat ku dikur qëndronte krenaria e pavetëdijshme, thyhen mburojat e frikërave dhe dyshimeve të fëmijërisë, hapen dritaret e shpirtit për të përqafuar pafundësinë e botës.

Secila përvojë, sado e hidhur apo e ëmbël, është një goditje e çekanit mbi mermerin e qenies sonë. Çdo dhimbje që kemi përjetuar, çdo zhgënjim që na ka lëkundur, është një brazdë e re që merr formë, e cila nuk fshihet lehtë. Është aty, një shenjë e përhershme, një kujtesë e asaj që kemi kaluar, një dëshmi e forcës tonë për të mbijetuar. Në ato brazda fshihet një e vërtetë që vetëm ata që e kanë përjetuar mund ta kuptojnë: dhimbja na pjek, na thellon, na përgatit për përballjet e reja.

Por nuk janë vetëm dhimbjet ato që na gdhendin. Dashuria gjithashtu është një forcë që formëson. Ajo është një dorë e butë që ledhaton zemrën e ashpërsuar, që na mëson se të jesh i dobët nuk është dobësi, por aftësi për të pranuar dhe për të dashur thellë. Çdo marrëdhënie, çdo lidhje që kemi krijuar është një ngjyrë e re në paletën tonë emocionale. Dashuria na mëson të jemi të durueshëm, të falim, të kuptojmë se e gjithë bota është një mozaik i pasur ngjyrash dhe ndjesish, dhe se ne jemi vetëm një copëz e vogël, por e çmuar, e saj.

Mosha, atëherë, nuk është vetëm grumbullimi i viteve, por grumbullimi i urtësisë. Ajo është aftësia për të parë botën jo më me sytë e ngushtë të egoizmit rinor, por me syrin e gjallë të përvojës së pjekur. Çdo vit që kalon është një faqe e re e një libri të pashkruar, një libër që nuk mund të lexohet në tërësi deri në fund. Dhe në çdo faqe, në çdo rresht, gjejmë një pjesë të vetes që s'kemi ditur se ekzistonte, një pjesë të së vërtetës që vetëm përvoja mund ta zbulojë.

Filozofët e lashtë thoshin se njeriu është i vetëdijshëm vetëm kur përballet me vdekshmërinë e tij. Por, në të vërtetë, vetëdija jonë formohet jo në prag të vdekjes, por në ato çaste të vogla të jetës, kur ndalemi për të reflektuar mbi atë që kemi përjetuar. Kur shikojmë prapa dhe kuptojmë se ajo që dikur na dukej e pamundur për t’u përballuar, tani është thjesht një gur i vogël në rrugën tonë të gjatë. Pikërisht në këto çaste, kur përballemi me thyerjet dhe humbjet tona, gjejmë një forcë të re, një kuptim të ri për vetveten.

Por a është mosha vërtet një pasqyrim i kohës që kemi jetuar? Apo është një pasqyrim i mënyrës se si e kemi jetuar atë? A janë vitet thjesht një renditje kronologjike, apo janë të mbushura me kuptime që vetëm zemra mund t’i lexojë? A na bën më të vjetër koha, apo pesha e ngjarjeve që kanë kaluar përmes nesh, duke lënë pas tyre një gjurmë që nuk fshihet kurrë?

Mosha është më shumë sesa një çekan që gdhend; ajo është një transformim i vazhdueshëm, një proces që na bën të kuptojmë veten tonë dhe botën në një mënyrë të re. Është një udhëtim që nuk ka fund, një kërkim i brendshëm për kuptimin, për paqen, për përmbushjen. Dhe ndoshta, në fund të këtij udhëtimi, ne nuk do të jemi më ata që ishim në fillim, por do të jemi më të plotë, më të thellë, më të ndjeshëm ndaj të vërtetave të thjeshta të jetës. Sepse mosha, në të vërtetë, nuk është asgjë tjetër veçse vetëdija jonë që rritet.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Kujtesa dhe harresa 

Në skutat më të thella të mendjes sonë, memoria shfaqet si një portier i padukshëm, i cili vendos se çfarë të na ofrojë për të rikujtuar e çfarë të mbajë mbyllur përjetësisht në arkivat e harresës. Por a kemi ndonjëherë vërtetë pushtet mbi këtë portier të heshtur? Jo. Përkundrazi, është ai që luan me ne, duke na hedhur nga një kujtim në tjetrin, pa pyetur nëse jemi të gatshëm të përballemi me të.

Ka çaste kur memoria na lë pa frymë, duke na vënë përpara imazhe nga e kaluara, ngjarje që na kanë ndjekur si hije, të ngulitura në shpirt. Gjurmët e tyre janë të pashlyeshme, dhe pavarësisht se sa shumë përpiqemi të ikim, ato mbeten, si shenja të gdhendura në gurin e ekzistencës sonë. Dhe është pikërisht ajo përpjekje për të harruar që na shtyn drejt një dhimbjeje të padurueshme. Sepse sa më shumë përpiqemi të largojmë nga mendja ato kujtime që na kanë lënduar, aq më thellë ato rrënjosen brenda nesh.

Por ka edhe kujtime që duam t’i kapim, si një erë e largët që largohet nga duart tona para se të arrijmë t’i mbajmë. Janë ato çaste që, në vrullin e jetës, kemi humbur pa e kuptuar. Çaste që, me kalimin e kohës, duken si relike të arta që i kemi lënë pas në rrugëtimin tonë. Dhe atëherë, të kapluar nga nostalgjia, kërkojmë të rikthejmë ngjyrat e atyre viteve të largëta, duke shpresuar se ndoshta, në kujtimet tona të zbehura, do të gjejmë një copëz të humbur të vetes.

Memoria është një enigmë. Na gënjen, duke na dhënë përshtypjen se ne jemi ata që zgjedhim çfarë të kujtojmë dhe çfarë të harrojmë. Por nuk jemi ne që vendosim. Ajo bën lojën e saj, shpesh pa mëshirë, duke na rikthyer në çaste që do të donim t’i fshihnim përgjithmonë, dhe duke na privuar nga ato që do të donim t’i ruanim përjetësisht. E gjithë jeta jonë, në një farë mënyre, është një përplasje midis kujtesës dhe harresës.

Kur mendoj për këtë, më duket se jeta nuk është ajo që jetojmë, por ajo që mbetet pas, si një hije e zbehtë e asaj që kemi përjetuar. Ajo që kujtojmë, është jeta që na përkufizon. Kujtimet janë ato që e bëjnë të shkuarën tonë të gjallë, edhe kur nuk e përjetojmë më. Por ato kujtime, shpesh të deformuara nga koha, nuk janë gjithmonë të vërteta. Ne kujtojmë me zemër, jo me mendje. Dhe ajo që kujtojmë është e përzier me dëshirat, frikërat dhe ëndrrat tona, duke krijuar një realitet paralel brenda nesh.

Ndoshta, në fund të fundit, jeta nuk është asgjë më shumë se një koleksion i atyre çasteve që kujtojmë me mall dhe atyre që mundohemi të harrojmë me dhimbje. Dhe ndoshta ky është paradoksi më i madh i ekzistencës: ne jetojmë jo për atë që është, por për atë që mbetet pas, e shpeshherë ajo që na mbetet nuk është asgjë më shumë se një iluzion i brishtë, një reflektim i shpërfytyruar i kohës që ikën pa kthim.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Autoriteti i rremë

Kur e tha fukarai, të gjithë u larguan, dhe e tallen. U ngrit një stuhi fjalësh boshe, përçmimi, sikur zëri i tij të kishte nxjerrë një erë të rëndë që të tjerët s’mund ta duronin. Ata nuk dëgjonin asnjëherë ç’kishte për të thënë, sepse syri i tyre ndalonte te veshja e tij e vjetër, lëkura e tharë nga djersa, dhe duart që mbanin gjurmët e lodhjes. Nuk u shërbente ky njeri si pasqyrë për ambiciet e tyre të heshtura, për ëndrrat e tyre të kota për lavdi dhe pasuri. Ata qeshnin me zërin e tij, jo sepse ishte i dobët, por sepse nuk ishte zëri i një njeriu që ata mund të imitonin. Ai ishte tepër larg botës së tyre të xhamave të pastruar, të makinave të shtrenjta, dhe të tavolinave ku hidheshin letra plot para.

E kur e tha i pasuri, u përkulën kokat, dhe duart që më parë kishin treguar përbuzje, tani rrahën ajrin në duartrokitje. Zëri i tij, ashtu si fjala e tij, kishte peshë. Jo sepse ishte më i mençur, jo sepse kishte më shumë të drejtë, por sepse pas tij qëndronte një mal me para, një kështjellë që shkëlqente nën dritën e lakmisë së tyre. Nuk dëgjonin asnjëherë përmbajtjen e fjalës, por peshën e emrit. Sepse i pasuri mund të thoshte gjithçka, dhe do të besohej; ai mund të fliste për botën dhe për njeriun, dhe do të kishte gjithmonë të drejtë. Paraja e mbulonte çdo gjurmë të gabimit, çdo njollë të mendimit të cekët.

Ah, servilat! Ata që veshin maska të pështira për hir të mbijetesës në këtë karnaval shoqëror. Sa herë, vallë, kanë heshtur të vërtetën që kishin në zemër për të kënaqur të tjerët? Sa herë kanë braktisur shpirtin për t’u shitur për një grimcë lavdërimi, për një fjalë të mirë nga ata që mbajnë në duar çelësat e derës që hapet drejt privilegjit? Ata që ndryshojnë lëkurën e tyre si gjarpërinjtë, sa herë që ndryshon rrethi i pushtetit, e sa herë që fjalët ndryshojnë nga goja e varfanjakut në gojën e të pasurit.

Por në fund, çfarë është kjo që ndodh para syve tanë? Nuk është gjë tjetër veçse një pasqyrim i botës së brendshme të secilit. Ata që i tallin të varfërit dhe adhurojnë të pasurit janë të robëruar nga iluzioni i përkohshëm i pasurisë, sikur shpirti të mund të blihet e të shitet si një mall. Të tjerë e dinë, thellë në zemër, se nuk është as e vërteta e varfanjakut, as ajo e të pasurit që ka rëndësi. E vërteta është gjithnjë aty, në fjalën që nuk ka nevojë për duartrokitje, as për përbuzje. Ajo rri e qetë, e fshehur midis dritës dhe errësirës, midis zërave të heshtur dhe atyre që buçasin.

Sa herë duhet të ndodhi kjo përpara syve tanë që të kuptojmë se bota është një teatër i përhershëm, ku maskat vijnë e shkojnë, por ajo që qëndron është vetë shpirti? A mund të shpëtojmë ndonjëherë nga servilizmi ynë, apo jemi të gjithë skllevër të një loje që nuk na takon neve ta luajmë? Si mund të dalim nga ky qerthull kur vlerat tona janë bërë të varura nga xhepat e tjetrit, nga gojët që flasin me autoritet të rremë? A është njeriu aq i dobët sa të mos dijë më të dallojë të drejtën nga e gabuara, të mirën nga e keqja, përveçse kur ato mbështeten nga monedha dhe fuqia?

Meditimi vazhdon. Njeriu është i përhumbur në hijet e këtij labirinti të madh ku çdo zgjedhje që bën nuk është më e tij. Dhe ndërkohë që zërat e fuqisë flasin, dhe servilët duartrokasin, e vërteta qëndron e vetme, e heshtur, duke pritur që dikush, një ditë, të ketë guximin të ngrihet dhe ta flasë pa pasur frikë as talljen, as përbuzjen, as duartrokitjet. Sepse në fund të fundit, njeriu është vetëm përballë të vërtetës, dhe është zgjedhja e tij të vendosë nëse do të jetojë për ta ndjekur atë, apo për të humbur veten nën hijet e maskave.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Sinqeriteti në dashuri 

Në thellësinë e një marrëdhënieje që ngjason me oqeanin, dy shpirtëra ndizen  në valët e sinqeritetit. Është si një frymëmarrje e përbashkët, ku secili ndjen peshën e brendshme të botës së tjetrit. Pa këtë themel, gjithçka tjetër është e brishtë, e pamundur të qëndrojë. Sinqeriteti është si gur themeli që mban ndërtesën e lidhjes së një çifti; pa të, muret rrëzohen, dhe ajo që duket e fortë, thyhet në çastin më të vogël të luhatjes.

Në fillim, dy zemra mund të ndihen si të ndara nga oqeane të pashkelura, të mbushura me dallgë dyshimesh, frikash, pasigurish. Secili bart historinë e tij, plagët e tij, ëndrrat e tij të fshehura. Dhe është pikërisht përmes sinqeritetit që këto distanca zvogëlohen, si një urë e ndërtuar me durim, besim, e cila kalon përmes shpirtrave të trazuar. Ndoshta në një moment të tillë, kur njëra zemër i tregon tjetrës plagët e saj më të thella, ndodh çlirimi i vërtetë. Sepse sinqeriteti nuk është vetëm të thuash të vërtetën, por të zbulosh veten ashtu siç je, me të gjitha ndërlikimet, dobësitë dhe forcën e brendshme.

Në një botë që shpesh herë kërkon maska dhe role, të qenit i sinqertë është akti më i guximshëm. Në një marrëdhënie, të tregosh veten pa frikë nga paragjykimi është sikur të shfaqesh nudo përballë pasqyrës së tjetrit, duke i dhënë atij një pamje të vërtetë të asaj që je. Dhe në atë sinqeritet, të dy individët zbulojnë veten, njëri-tjetrit, ashtu si një pikturë që i lejon sytë të zhysin në detajet më intime të saj. Është një proces çlirues, por dhe i frikshëm, sepse përballja me të vërtetën ndonjëherë shfaq hijet që secili mundohet të fshehë.

Por pikërisht aty ndodh mrekullia: në momentin që dy zemra pranojnë të vërtetën e njëra-tjetrës, ato gjejnë plotësinë. Sepse sinqeriteti nuk është vetëm hapje, është edhe pranim, është të dëgjosh pa gjykim, të pranosh pa rezerva. Është të ndjesh thellë se edhe gabimet janë pjesë e rrugëtimit, dhe se çdo shpirt ka pjesë të tij që janë të papërsosura. Nuk kërkohet përsosmëri, por e vërteta. Dhe në këtë përpjekje për të kuptuar, për të shfaqur veten dhe për të pranuar tjetrin, krijohet një ndërlidhje që shkon përtej çdo fjalie, përtej çdo premtimi formal.

Çdo marrëdhënie që ndërtohet mbi sinqeritet, është si një kopsht që kërkon kujdes të përhershëm. Duhen ujitur çdo ditë rrënjët e tij me përkushtim, duke i larguar barërat e egra të mosbesimit, të dyshimit, të heshtjes së frikshme. Sepse heshtja, kur lind nga mungesa e sinqeritetit, është si një gjemb që godet butësinë e dashurisë dhe mund ta rrëzojë gjithçka. Fjalët e vërteta janë ato që ushqejnë, që i japin jetë kopshtit, duke e bërë çdo lidhje të lulëzojë në mënyra të papritura.

Por sinqeriteti nuk është i lehtë. Kërkon guxim, kërkon braktisjen e frikës nga zhveshja emocionale. Dhe ndonjëherë, mund të shkaktojë dhimbje. Mund të hapë plagë të vjetra, mund të trazojë ujërat e qeta të sipërfaqeve, por është e vetmja rrugë drejt një lidhjeje të vërtetë dhe të plotë. Ashtu si një operacion që çliron trupin nga sëmundja, sinqeriteti pastron marrëdhënien nga gjithçka që mund të jetë e fshehur, duke e bërë atë të ndritë në dritën e saj të natyrshme.

Në fund, marrëdhënia e vërtetë është një proces i vazhdueshëm, një ecje drejt njëri-tjetrit që nuk ka kurrë fund. Sepse sinqeriteti nuk është një pikëmbërritje, por një udhëtim i përhershëm, një rrugë e përditshme ku të dy partnerët shkelin së bashku, duke e ndriçuar çdo hap me dritën e të vërtetës. Ata e dinë se në këtë rrugë, do të ketë terr, do të ketë kthesa të vështira, por përmes sinqeritetit, ata do të gjejnë gjithmonë një dritë për të udhëtuar përpara, një dritë që i ndriçon jo vetëm të tashmen, por dhe të ardhmen.

Dhe kështu, në heshtjen që pason një bisedë të thellë, kur dy shpirtëra kanë ndarë gjithçka, mbetet diçka e paprekshme, një ndjenjë e plotësisë, një paqe që buron nga të kuptuarit se ata janë të vërtetë, të zhveshur nga çdo maskë, dhe të lirë për të dashur me gjithë qenien e tyre.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Gjuha e zemrës


Gjuha e zemrës është një shkollë e heshtur, një rrjedhë e përjetshme që buron brenda nesh, por të paktë janë ata që e ndjekin. Shumica prej nesh, të kapur në shtrëngimin e botës moderne, e kanë anashkaluar këtë udhë të thellë, duke u bërë analfabetë në ndjesitë dhe mendimet që nuk mund t’i shprehim me fjalë të zakonshme. Nuk është një gjuhë që mund të mësohet përmes librave apo ligjëratave. Nuk ka gramatikë formale, as rregulla të ngurta, por vetëm një ndjeshmëri të paprekshme që rezonon mes shpirtërave.

Kur flasim me fjalë, ne mendojmë se po kuptohemi. Fjalët formojnë ura mbi të cilat ecim për të arritur tek tjetri, por shumë shpesh këto ura janë të brishta, të ndërtuara mbi themele të dobëta të paragjykimeve, frikës dhe keqkuptimeve. Por gjuha e zemrës, ajo është ndryshe. Është një gjuhë e papërshkrueshme, një mënyrë e të kuptuarit që nuk kërkon ndërmjetësimin e mendjes. Është një thirrje e heshtur, një fllad i lehtë që prek shpirtin e tjetrit dhe, për një çast të vetëm, dy shpirtra mund të takohen pa maska, pa barriera, thjesht të zhveshur në esencën e tyre të vërtetë.

Nëse kjo gjuhë është një shkollë, atëherë shumica e njerëzve kanë mbetur studentë të përjetshëm, duke mos e kaluar kurrë provimin më të rëndësishëm: provimin e ndjeshmërisë së thellë. Ne jemi mësuar të lexojmë mendjet e njëri-tjetrit, të analizojmë fjalët, të kërkojmë kuptime të fshehta, por zemra nuk e di këtë lojë. Zemra nuk flet me logjikën e mendjes; ajo nuk ka nevojë të kalkulojë, të krahasojë apo të dënojë. Zemra vetëm ndien. Ajo është e sinqertë në esencën e saj, një sinqeritet që shumica prej nesh e kanë harruar.

Të jesh analfabet në gjuhën e zemrës do të thotë të mos kuptosh as veten, as tjetrin. Është një lloj vetmie që as fjalët më të përkryera nuk mund ta mbushin. Një vetmi që ndodh në mes të turmës, ku mund të jesh i rrethuar nga qindra njerëz dhe sërish të ndihesh bosh. Sepse në atë moment, asnjë zemër nuk ka arritur të ndiejë ritmin e zemrës sate. E kur ky ritëm mbetet i pazbuluar, kur kjo frekuencë e fshehtë nuk arrin të rezonojë me dikë tjetër, jemi të dënuar të jetojmë në një botë të mbushur me tinguj por pa melodi, me fjalë por pa kuptim.

Dhe kështu ecim përpara, të gjithë të humbur në biseda të kota, duke e kapërcyer njëri-tjetrin si të ishim ishuj të largët në një oqean të pafund. Çdo përpjekje për të ndërtuar ura përmes fjalëve duket e dënuar që në fillim, sepse fjalët tona janë të vogla për të përmbajtur ndjesitë e thella të zemrës. Në fund, ne mbetemi të huaj për njëri-tjetrin, të lidhur nga një gjuhë që e kemi mësuar për të mbijetuar në shoqëri, por jo për të jetuar me të vërtetë. Sepse për të jetuar me të vërtetë, duhet ta njohim atë gjuhë të heshtur që flet përmes çdo rrahjeje të zemrës, përmes çdo ndjesie të fshehur.

Kur dy zemra takohen në heshtje, në atë hapësirë të brendshme ku fjalët janë të panevojshme, ndodh diçka e mrekullueshme. Një njohje e papritur, një ndjenjë që tejkalon kohën dhe hapësirën. Njerëzit shpesh e quajnë këtë dashuri, por është më shumë se kaq. Dashuria është vetëm një nga përkthimet e gjuhës së zemrës. Është një moment kur shpirtrat ngrenë sytë dhe shohin njëri-tjetrin, të zhveshur nga të gjitha pritshmëritë dhe iluzionet që na mbajnë larg. Kjo është gjuha e vërtetë e njerëzimit, një gjuhë që nuk ka nevojë për zë, vetëm për ndjeshmëri dhe pranueshmëri.

Por për t'u rikthyer tek kjo gjuhë, për t'u bërë sërish nxënës të saj, ne duhet të çlirohemi nga frika e intimitetit të vërtetë. Frika që dikush mund të shohë përtej maskave tona, përtej fjalëve tona të zbukuruara. Duhet të mësojmë të dëgjojmë jo vetëm zërat e lartë që vijnë nga bota jashtë nesh, por edhe tingujt e heshtur të brendësisë sonë, të dëgjojmë zemrën që na flet pa pushim. Ajo na udhëzon, na paralajmëron, na ngushëllon, por ne shpesh jemi të zënë me bisedat tona mendore për të kuptuar këtë zë të heshtur.

Dhe kështu, humbasim mundësinë për të jetuar me të vërtetë, për të kuptuar me të vërtetë. Sepse gjuha e zemrës nuk është vetëm për të dashuruar, por edhe për të ndier dhe kuptuar thellësinë e çdo qenieje njerëzore. Pa këtë gjuhë, jemi të dënuar të mbetemi të izoluar në botën tonë të brendshme, të etur për lidhje por të paaftë për ta krijuar atë.

Nëse ka një shkollë që duhet të ndiqet nga të gjithë, ajo është shkolla e zemrës. Vetëm aty mund të mësojmë alfabetin e ndjenjave të thella, të mësojmë të lexojmë njëri-tjetrin jo me sytë e mendjes, por me sytë e shpirtit. Atëherë, ndoshta, do të mund të kapërcejmë analfabetizmin emocional që na ka mbajtur të izoluar për kaq gjatë dhe të mësojmë gjuhën që i përket të gjithëve, por që është harruar nga shumica: gjuhën e ndjenjës së vërtetë, gjuhën e zemrës.


#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi 

Miku im i dashur, më thuaj, çfarë misteri fshihet pas distancës që u krijua midis teje dhe mikut tënd të ngushtë? Përse u kthye një miqësi dikur e pandashme, në një heshtje që solli ftohtësi? Përse nuk flisni më, përse nuk shkëmbeni më atë ngrohtësinë e vjetër, dhe më e rëndësishmja, përse nuk e kujtoni më njëri-tjetrin? Ka diçka kaq tronditëse në harresën e njeriut, në heshtjen që mbart brenda vetes fjalët e pashprehura, ndjenjat e papërjetuara.

Ti më thua se je mërzitur sepse ai të kundërshtonte, se nuk ndanit të njëjtat mendime. Se çdo bisedë përfundonte në debat, në mosmarrëveshje. Por a mund të thuash, me dorë në zemër, se ndarjet mendore janë vërtet të mjaftueshme për të prishur një lidhje kaq të thellë? A duhet, vallë, të ndërpresim çdo marrëdhënie për hir të diferencave tona mendore, duke harruar atë që ka qenë zemra e vërtetë e miqësisë?

Më thuaj, a nuk janë të gjithë njerëzit unikë, të ndryshëm në mendimet e tyre, në botëkuptimet e tyre, në shpirtin që mbartin? A nuk është, pikërisht, ky diversitet që e pasuron njerëzimin dhe që na lejon të mësojmë, të rritemi, të sfidojmë vetveten përmes syve të tjetrit? A mund ta largosh një mik vetëm sepse ai nuk është pasqyrë e jotja? A e mendon sa e ftohtë dhe boshe do të ishte bota nëse të gjithë do të reflektonin të njëjtat mendime, të njëjtat ndjenja, të njëjtat përvoja?

Frutat e një peme janë ndryshe, secili me shijen dhe formën e vet, por rrënjët i kanë të përbashkëta. Po ashtu dhe miqësitë e vërteta, kanë nevojë për rrënjë të thella, për përbashkësinë e shpirtit, pavarësisht nga degët e mendimeve që shpërndahen në drejtime të ndryshme.

Më thuaj, a të ka bërë ndonjëherë keq ky mik që tani e shmang? Jo, thua ti. Atëherë, a nuk të ka bërë mirë? Po, më thua. Pra, të gjitha ato mirësitë, kujdesi, momentet e qeshura dhe ndihma e ndërsjellë, janë harruar vetëm sepse mendimet tuaja diverguan në disa çështje? A është kjo e drejtë? A është kjo drejtësia e shpirtit, që të ndëshkojë me ftohtësi atë që dikur të ka dhënë ngrohtësi, vetëm se nuk mendoi si ti në një rast të vetëm?

Dhe unë pyes: a duhet vallë unë, tani, ta prish miqësinë me ty sepse mendon se miqësia është vetëm për ata që mendojnë njësoj? A duhet të largohem prej teje sepse refuzon të pranosh botën si një harmoni mendimesh të ndryshme? A është miqësia kaq e brishtë, kaq e pavlerë, sa mund të thyhet nga një dallim kaq i vogël në pikëpamje?

Shiko përreth. Njeriu nuk është veçse një udhëtar në këtë botë, një shpirt që endet në kërkim të së vërtetës së tij. Dhe ajo e vërtetë është e shumëfishtë, e ndërlikuar, dhe shpesh e pamundur për t’u kapur plotësisht nga vetëm një perspektivë. Miqësia e vërtetë qëndron në aftësinë për të parë botën me sytë e tjetrit, për të pranuar atë që nuk e kupton plotësisht, për të dashur, pavarësisht diferencave.

A e kupton tani pyetjen time të fundit, të rëndë e të thellë? A jam unë kundërshtari yt sepse mendoj ndryshe? A është vërtet një armik kundërshtari yt, vetëm sepse zëri i tij ngrihet në një drejtim të ndryshëm nga yti? A nuk është ai pikërisht pasqyrë e atyre pyetjeve që ti nuk ia bën vetes, reflektim i asaj pjesë të shpirtit tënd që ti ende nuk e ke zbuluar?

Mendo thellë, miku im. Medito mbi këto pyetje. Jo çdo kundërshti është një luftë. Ndonjëherë, ajo është vetëm një thirrje për të parë botën nga një dritare tjetër, për të kuptuar se edhe në ndryshimin tonë, ne jemi një. Në fund të fundit, nuk është vetëm mendimi që na bashkon, por dashuria, respekti, dhe përkushtimi që kemi për njëri-tjetrin. Le të mos i lëmë fjalët e pashprehura dhe heshtjet e pakuptimta të na ndajnë nga ajo që është e vërtetë.

Miku im, mendo me zemër, jo vetëm me mendje. Ndërkohë që ndjenjat e tua janë të vërteta, të mbështetura në një zhgënjim apo në një zemërim të shpejtë, a janë ato vërtet të denja për të prishur diçka aq të çmuar sa një miqësi e vjetër? Kur zemra të ngurtësohet ndaj dikujt që e ke dashur, që e ke përqafuar në kohë të vështira dhe të bukura, mos ndoshta është krenaria jote që flet? Mos vallë je kapur pas bindjeve të tua si pas një mburoje, duke refuzuar të shikosh se ndonjëherë, dobësia e vërtetë është forcë?

A nuk është miqësia një nga ato gjëra që ne njerëzit e ndërtojmë në një botë të përkohshme, në një jetë ku çdo moment kalon si një frymë? Çfarë mbetet kur të gjitha fjalët janë thënë, kur të gjitha grindjet kanë heshtur? Mbetet kujtimi i të qeshurave, mbetet dorëzania që ti ofrove në momentin e nevojës, mbetet ai ndriçimi i butë i syve kur e dije që, përtej gjithë mosmarrëveshjeve, ai mik do të ishte gjithnjë aty për ty. A e kupton tani se sa e rëndësishme është të kujdesesh për këtë dritë, për këtë ndjenjë të pastër që është më e lartë se çdo ide apo mendim?

Nëse miqësia bazohet vetëm në ngjashmëri, vetëm në një përputhje të përkryer mendimesh, atëherë është e brishtë, është një ndërtesë me themel prej rëre. Por nëse ajo bazohet në diçka më të thellë, në diçka që qëndron përtej mendjes së arsyeshme – në një dashuri të heshtur për atë që miku yt është, pavarësisht se ku qëndron ai në raport me botën – atëherë ajo është një ndërtesë që as stuhitë e ndryshimeve nuk mund ta rrëzojnë.

Më thuaj, a është mendimi më i vlefshëm se shpirti? A janë dallimet më të rëndësishme se bashkimi që ju keni ndarë për kaq kohë? A është egoja më e fortë se dashuria e miqësisë? Miku im, mos lejo që të humbasësh atë që është më e vërtetë vetëm sepse nuk e kuptoni botën në të njëjtën mënyrë. Bota është aq e gjerë, aq e pasur me mendime dhe përvoja të ndryshme, sa nuk është vetëm detyrë e jona ta kuptojmë, por dhe ta përqafojmë me gjithë kundërshtitë dhe sfidat e saj.

Në këtë udhëtim të jetës, nuk do të hasësh gjithmonë njerëz që mendojnë si ti. Dhe ky është bekim, jo mallkim. Sepse përmes këtyre përplasjesh të mendimeve, përmes këtyre sfidave të botëkuptimit, ne rritemi. Mendimi që nuk sfidohet mbetet i ngurtë, i papërparuar. Dhe a nuk janë pikërisht ata miq që na sfidojnë ata që na ndihmojnë të hapim sytë për të parë më larg, për të kuptuar më thellë? Të njëjtët miq që na nxisin të dalim nga zonat tona të rehatisë janë ata që në fund të fundit na mësojnë më shumë për vetveten.

Miku yt, në mosmarrëveshjet e tij me ty, nuk është armiku yt, por ndoshta pasqyrë e asaj pjese të shpirtit tënd që ende nuk e ke pranuar. Ajo pjesë që ti ke frikë ta shikosh, ajo pjesë që mund të sjellë dritë në errësirat e paprekura të ndërgjegjes tënde. Nuk është gjithmonë lehtë të pranosh sfidën që dikush tjetër të vendos para, por në këtë sfidë qëndron rritja e vërtetë. Në këtë përballje qëndron mundësia për t'u bërë më i plotë, më i hapur ndaj vetes dhe të tjerëve.

Pra, a ia vlen të humbësh një mik për hir të krenarisë? A nuk është më mirë të pranosh se mosmarrëveshjet janë pjesë e natyrshme e çdo lidhjeje të ndershme dhe të thellë? Miqësia e vërtetë nuk është paqja absolute, por aftësia për të gjetur paqe mes stuhive të përbashkëta, për të qëndruar i lidhur pavarësisht erërave që fryjnë nga drejtime të ndryshme.

Mendo thellë mbi këtë, miku im. Le të jetë një reflektim i gjatë, një udhëtim brenda vetes për të parë se çfarë është më e rëndësishme për ty: e drejta jote për të qenë gjithmonë në të drejtë, apo dashuria dhe respekti që ke për një mik të çmuar? Miku yt mund të jetë ai që të tregon diçka që ti vetë ende nuk e ke mësuar, diçka që qëndron përtej horizonteve të mendimeve të tua të tanishme. Dhe nëse ti ke guximin ta pranosh këtë, miqësia juaj do të bëhet më e fortë se kurrë.

Sepse miqësia nuk është një fushë ku të mbillet njësoj; është një kopsht ku mbijnë lule të ndryshme, secila me ngjyrën dhe aromën e saj. Por bashkë, ato krijojnë një peizazh që është shumë më i bukur sesa secila lule mund të ishte më vete. Le të jetë miqësia juaj ajo që pasuron jetën tuaj me këtë bukuri të diversitetit, ku mendimet e ndryshme janë lule të ndryshme në të njëjtin kopsht të shpirtit.

Dhe nëse mendon thellë, miku im, a nuk është dashuria për atë diversitet që e bën një miqësi vërtet të vlefshme?

Miku im, le të ngrejmë sytë drejt qiellit dhe të reflektojmë mbi vullnetin hyjnor që ka sjellë këtë miqësi në jetën tënde. Nëse beson, siç shumica prej nesh bëjnë në një fuqi më të madhe se vetja, a nuk është e mundur që Zoti, i cili sheh gjithçka, e ka vendosur këtë mik pranë teje për një arsye më të madhe se sa që mund të kuptosh tani? A nuk është çdo takim, çdo lidhje që ne ndërtojmë në këtë jetë, një fije e qëndisur në pëlhurën e planit të Tij?

Shpeshherë, kur dallojmë ndryshime në mendime ose kur ndiejmë zhgënjim nga një mik, ne harrojmë një të vërtetë të thellë: njeriu është krijuar nga Zoti në forma dhe mendime të ndryshme, dhe kjo është pjesë e mrekullisë së krijimit. A nuk ka thënë Ai se ne duhet të duam njëri-tjetrin pavarësisht nga ndryshimet tona, të falim, dhe të shikojmë thellë në shpirtin e atyre që na kanë përkrahur? Zoti nuk kërkon nga ne që të pajtohemi gjithmonë, por kërkon që të tregojmë durim dhe dashuri në zemrat tona. Ai qëndron mbi çdo dallim mes mendimeve dhe botëkuptimeve njerëzore, duke e kuptuar se përmes këtyre diversiteteve, ne mund të mësojmë dhe të rritemi në besimin tonë.

A nuk është vetë fjala e Tij një urdhër që të falim dhe të jemi të mëshirshëm, ashtu si Ai është mëshirues ndaj nesh? Zoti na fton që të shikojmë përtej zemërimit të përkohshëm dhe të përqendrohemi në dashurinë që është rrënjosur në qenien tonë, një dashuri që Ai vetë ka mbjellë brenda nesh. Dhe kur ne falim, nuk është vetëm miku ynë që përfiton; është shpirti ynë që çlirohet, që lehtësohet nga peshat e mërisë dhe krenarisë.

A nuk ka thënë Zoti që në përulësinë tonë qëndron madhështia? Duke zgjedhur të përulesh, duke zgjedhur të falësh dhe të kërkosh pajtim, je më afër Tij. E në fund të fundit, a nuk është ky qëllimi i jetës sonë? Të afrojmë zemrat tona me të Madhin, përmes akteve tona të përditshme, përmes sjelljeve tona me njëri-tjetrin? A nuk e thotë dhe Profeti se falja është rruga që na çon drejt dritës, drejt shpëtimit të vërtetë?

Mendo për këtë miqësi si një dhuratë nga Zoti. A është vallë një provë për ty, një mundësi për të ushtruar ato virtyte që Ai kërkon prej teje? Të tregosh durim, mirësi, përulësi, dhe të jesh falës. Nëse zemra jote ndihet e rënduar, mos e merr këtë si një barrë të pashpresë, por si një shans për t’u përmirësuar, për t’u rritur në besim dhe dashuri.

Kujto sesi çdo shpirt, pavarësisht nga dallimet në mendime, është krijuar nga dora e Zotit. A nuk është ai mik, si dhe ti, një krijesë e Tij, e dashur dhe e kujdesshme në sytë e Krijuesit? Duke ndëshkuar mikun tënd për mendimet e tij, a nuk ke harruar se vetëm Zoti gjykon drejtësinë e vërtetë? Ne, si njerëz, jemi të kufizuar në perceptimet tona, në ndjenjat tona, por Ai e sheh gjithçka, dhe Ai e kupton gjithçka në thellësi.

Nëse arrin të ndalosh për një çast dhe të reflektojsh mbi këtë, a nuk do të kuptosh se kjo lidhje, ky moment mosmarrëveshjeje, është një test? Një mundësi për të zgjedhur rrugën më të lartë, për të ndjekur shembullin e Tij, duke përhapur dashuri dhe paqe, edhe aty ku mendimet nuk përputhen.

Prandaj, miku im, nëse do të gjesh paqen e vërtetë në këtë botë, nëse do që zemra jote të jetë e pastër dhe e mbushur me dritën e dashurisë së Zotit, zgjidh të falësh. Zgjidh të duash, pavarësisht dallimeve. Sepse në fund, kur ne qëndrojmë përpara Tij, nuk janë mendimet tona që na shpëtojnë, por zemra jonë – sa e pastër, sa e dashur dhe sa e falur është.

E kur të jesh përballë mikut tënd përsëri, kujto fjalët e Tij të shenjta: "Mëshira Ime përfshin gjithçka". Le të përfshijë dhe ty, dhe mikun tënd, në atë mëshirë të pafundme që Zoti ka krijuar për të gjithë ne.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi 

Paradoksi i ndërgjegjes 

Ndonjëherë, e sheh veten të rrethuar nga një qetësi që s’ka nevojë për fjalë. Gjithçka përreth teje është e ngrirë në një harmoni të përkohshme, një paqe që duket sikur vjen nga thellësitë e një universi të padukshëm. Pemët nuk lëvizin, as era nuk guxon të fryjë; dielli ndriçon butë, pa e shqetësuar syrin me dritën e tij të mprehtë. E megjithatë, brenda teje, ka një stuhi të fshehtë. Një lloj furtune që nuk sheh diçka jashtë, por ndjen se lëviz brenda shpirtit tënd, duke e trazuar qetësinë që të rrethon. Mendimet të ndjekin si hije, të kërcejnë nga njëra anë në tjetrën, pa asnjë ritëm apo logjikë. Zërat e ndërgjegjes së përmbysur përplasen në mendjen tënde, duke sjellë me vete hijet e dyshimit, frikën e të panjohurës, peshën e vendimeve të pavendosura. Je i mbërthyer mes dilemash të brendshme, por askush nuk e sheh, askush nuk e kupton, sepse qetësia e jashtme është kaq e përsosur saqë maskon çdo trazirë që ndodh brenda.

Kjo është natyra e ndërlikuar e njeriut—një dualitet që i bën të padukshme shqetësimet e brendshme para botës së jashtme. Ndonjëherë pyet veten: a është ky çmim që paguan për vetëdijen? A është kjo përçarje mes brendësisë dhe jashtësisë dëshmi e ndërlikueshmërisë sonë si qenie? Sepse, përkundër qetësisë që të rrethon, ndien se brenda teje ekziston një oqean shqetësimesh që nuk mund të shuhen lehtë. Mbase është nënvetëdija ajo që shfaqet në këto çaste të paqëndrueshme, kur gjithçka është në rregull jashtë, por ka një zjarr që digjet brenda.

Pastaj, vjen një tjetër moment, një çast i rrallë, kur gjithçka është përmbys. Zhurmat janë kudo—njerëzit flasin, makinat vërshojnë, dritat e qytetit lëvizin si yje të rremë mbi asfalt. E gjithë bota duket se lëviz në një ritëm të egër, sikur çdo gjë po shpejton drejt një fundi të panjohur. Por brenda teje, gjithçka është e heshtur. Është si një det i qetë, pa asnjë valë që të lëkundë. Gjithçka që ndodh përreth teje është vetëm një zhurmë e largët, një muzikë që nuk të prek thellësitë. Je në paqe me veten, në një mënyrë që të habit. Si është e mundur që kur gjithçka përreth teje po shpërthen në kaos, brenda teje ekziston një qetësi që s’mund të lëkundet?

Ky është paradoksi i ndërgjegjes. Në kaosin e botës, mund të gjesh paqen më të thellë, dhe në qetësinë më të madhe, mund të përjetosh trazirat më të forta. Kjo është ajo që na bën njerëz: një ndërlikueshmëri e pafundme, një mister që s’ka përgjigje të qartë. Ndoshta, ndërgjegjja është ajo që të ndan nga jashtësia dhe të lidh me brendësinë tënde. Ajo është ura e padukshme që të lidh me të panjohurën dhe të shpie në vende që askush tjetër s’mund t’i shohë apo t’i kuptojë.

Dhe kështu, duke ecur nëpër jetë, e kupton se zhurmat dhe qetësitë e jashtme nuk janë gjë tjetër veçse iluzione të përkohshme. E vërteta qëndron brenda teje. Një të vërtetë që vetëm ti mund ta dëgjosh, një paqe që vetëm ti mund ta ndjesh, dhe një trazirë që vetëm ti mund ta përballosh. Dhe është ndërgjegjja ajo që e mbart këtë peshë të rëndë, por të domosdoshme, të jetës. Ajo është pasqyra ku sheh fytyrën tënde të vërtetë, edhe kur bota të ofron maska të pafundme për të veshur.

Ndonjëherë, qetësia dhe zhurma janë vetëm lojëra të së jashtmes, por ndërgjegjja është ajo që qëndron, që të mban në ekuilibër, edhe kur gjithçka tjetër është jashtë kontrollit. Kjo është fuqia e saj. Ajo është e vetmja që mbijeton në mes të kaosit dhe qetësisë, sepse nuk është as njëra as tjetra. Ajo është vetë thelbi i ekzistencës sonë.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi 

Trenat e jetës 

Ndonjëherë jeta është si një labirint i ndërlikuar, ku dëshirat tona shndërrohen në një pasqyrë të errët që na mbyll në një qorrsokak të pafund. Ne ecim përpara, me zemrën e mbushur me ambicie dhe me shikimin e ngulitur në një qëllim të largët, duke e bërë që gjithë bota përreth të zbehet në hije. Jemi aq të vendosur për të ecur përpara, për të arritur tek ajo që ne besojmë se është lumturia, sa nuk arrijmë të kuptojmë se ndoshta, ajo që kërkojmë është një iluzion i krijuar nga pritshmëritë tona, nga frika jonë për ta lënë të shkojë.

Çfarë ndodh kur rruga që kemi zgjedhur papritur mbyllet përpara syve tanë? Ne ndjejmë dëshpërim, një ndjesi zhgënjimi të thellë që depërton në kocka, sikur gjithçka për të cilën kemi punuar ka humbur kuptimin e vet. Por ndoshta jeta, në mençurinë e saj të paqartë dhe të fshehtë, na udhëheq drejt një udhe tjetër, një rruge që ne nuk do ta kishim zgjedhur kurrë vetë, sepse ajo duket e paqëndrueshme, e panjohur, ndoshta edhe e frikshme. Megjithatë, në atë frikë ekziston një mundësi e re. Një perspektivë që hap dyer drejt përvojave dhe kuptimit që ne kurrë nuk do t’i kishim marrë me rrugën që kishim zgjedhur më parë.

Por ne jemi qenie të përqëndruara në dëshirat tona, shpeshherë të verbuar nga nevoja për kontroll mbi rrjedhën e jetës. Ne e ndërtuam këtë vizion të së ardhmes si një kështjellë prej rëre, dhe kur ajo fillon të shembet, nuk dimë si të reagojmë. Zakonisht, qëndrojmë aty, të ngurtësuar, të kapur fort pas fragmenteve të së shkuarës, duke pritur që trenat e dëshirave tona të vijnë, por trenat kalojnë pa na vënë re, të zhytur në ngutjen e kohës.

Në këtë pritje, ne e humbim sensin e të tashmes. Jemi të fiksuar në atë që mund të vijë, ndërkohë që jeta po ndodh rreth nesh – po ikën si një lumë që rrjedh pa pushim. Largojmë shikimin nga uji i qartë që po kalon afër nesh, sepse jemi të verbuar nga horizonti që nuk arrijmë ta prekim. Dhe kështu, ndërsa ne qëndrojmë duke pritur, jeta e vërtetë, me gjithë bukurinë dhe tragjedinë e saj, me gjithë përpjekjet dhe fitoret e vogla, na kalon para syve pa e kuptuar.

Ka një çast të thellë qetësie që ndodh kur më në fund kupton se ajo që ke kërkuar me aq ngulm, ajo rrugë që dukej e vetmja mundësi, nuk ishte domosdoshmërisht rruga më e mirë për ty. Ndoshta ajo rrugë që u bllokua, ajo derë që u mbyll, ishte një bekim i fshehur, një mënyrë që Zoti të të drejtojë drejt diçkaje më të thellë, më kuptimplote. Dhe nëse ne mund të ndalojmë për një moment, të heqim dorë nga nevoja për të kontrolluar dhe të pranojmë udhët që jeta na vë përpara, ndoshta do të gjejmë një kuptim më të thellë brenda vetvetes.

Jeta nuk është thjesht një vijë e drejtë, as një rrugë me qëllim të qartë dhe të parashikueshëm. Ajo është një përvojë e gjatë ndryshimi, një lojë me drita dhe hije, ku ndonjëherë rruga e duhur është ajo që ne nuk e kemi parë kurrë, sepse ka qenë gjithmonë e mbuluar nga hijet e frikës dhe dyshimeve tona. Ajo që duhet të bëjmë është të hapim sytë, të ndjejmë rrymat e padukshme që na udhëheqin, të dëgjojmë zërat e brendshëm që na thonë të ndalojmë së luftuari kundër caktimit dhe të fillojmë të bashkëpunojmë me të.

Ne jemi si udhëtarë të heshtur në këtë tren të jetës, që ndonjëherë ndalon në stacione që nuk i kemi planifikuar, në vendet që nuk i njohim. Por çdo ndalesë sjell me vete një mundësi të re për të mësuar, për tu rritur dhe për të parë bukurinë në vendet më të papritura. Sepse ndoshta lumturia nuk është një destinacion, por një mënyrë për të udhëtuar, një aftësi për të parë mundësitë në çdo ndalesë, për të gjetur paqen në çdo kthesë të papritur.

Dhe kështu, ndoshta, në fund, jeta nuk ka të bëjë me ndjekjen e dëshirave tona të verbra, por me gjetjen e harmonisë mes asaj që duam dhe asaj që na ofrohet. Të gjejmë bukurinë në të papriturën dhe kuptimin në atë që ne kurrë nuk e kishim menduar të mundur. Sepse ndonjëherë, rruga më e mirë është ajo që jeta ka zgjedhur për ne, dhe lumturia më e madhe gjendet jo në të ardhmen që presim, por në momentet e vogla që na ikin ndërsa ne vazhdojmë të presim.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

"Çka keni që nuk ndihmoni njëri-tjetrin.??"

Pse, o njeri, e ndan zemrën tënde nga e vërteta e thellë që të përshkon qenien? Si e harron se jeta është një udhëtim ku të gjithë jemi udhëtarë, të mbështetur mbi shpatullat e njëri-tjetrit, të lidhur me fije të padukshme, por të forta në shpirt? A nuk je ti, njëkohësisht, si një valë e detit që s’ecën dot vetë, por me valët e tjera bashkohet për të formuar forcën e pafundme të oqeanit? Atëherë, çfarë ke, që rri mënjanë dhe nuk e zgjat dorën? Përse zgjedh vetminë dhe harresën, kur dashuria dhe mbështetja janë ligj hyjnor?

Kur shpirti yt është i ngarkuar me brenga,  përse hesht? Nuk e sheh se ata që janë pranë teje janë pjesë e të njëjtës ekzistencë, e të njëjtit rrugëtim? Si mund të mos ndihmosh veten dhe të tjerët, kur çdo hap i yti në këtë botë është një reflektim i veprimeve të të tjerëve? Çdo dhimbje e tyre është një pasqyrë e brendësisë tënde, çdo buzëqeshje e tyre një dritë që ndriçon shpirtin tënd.

Shiko përreth, o njeri, dhe kupto se ndihma e të tjerëve nuk është vetëm një detyrë e jotja, por edhe një bekim. Është rruga drejt shpengimit, drejt pajtimit me veten dhe me Krijuesin. Çdo herë që ti zgjat dorën, e ke zgjatur atë drejt vetes tënde të humbur. Ndihma ndaj njërit-tjetrit nuk është vetëm një akt fizik; është një rit shpirtëror që e lidh zemrën me dritën hyjnore.

Pra, mos qëndro më në harresë, mos lejo që egoizmi dhe izolimi të mbysin shpirtin tënd. Sepse vetmia e shpirtit është iluzioni më i madh që të mbështjell, ndërsa e vërteta ndodhet në unitetin me të tjerët. Vetëm kur ne ndihmojmë njëri-tjetrin, e kuptojmë plotësisht se jemi një krijesë e vetme, një frymëmarrje e njëjtë nën hijen e të njëjtit qiell.

Nuk është çështje force apo dobësie, por është çështje besimi. Besimi se forca jote qëndron te forca e të tjerëve, dhe dobësia jote te dobësia e tyre. Përse atëherë të hezitosh? Përse të mos jesh drita që ndriçon rrugën e tjetrit, kur në të vërtetë je duke ndriçuar edhe rrugën tënde?

A nuk dëgjon zërin e Krijuesit që thërret përmes fjalëve të Tij? "Çka keni që nuk ndihmoni njëri-tjetrin?". Një pyetje e thjeshtë, por që peshon sa malet e gjithësisë. Si mund të ecësh përpara, kur i lë të tjerët pas? Si mund të gjesh lumturinë, kur zemrat e të tjerëve vuajnë në errësirë? Zgjate dorën, ndihmo, sepse çdo veprim i yti nuk është vetëm për tjetrin, por për vetë shpirtin tënd. Çdo ndihmë që jep është një dritë që ndriçon brendinë tënde, një pasqyrë që të tregon fytyrën e vërtetë të njerëzimit.

Po ta them përsëri, kur shpirti yt është i ngarkuar me brenga, përse hesht? Nuk e sheh se ata që janë pranë teje janë pjesë e të njëjtës ekzistencë, të njëjtit rrugëtim? Si mund të mos ndihmosh, kur çdo hap i yti në këtë botë është një reflektim i veprimeve të të tjerëve? Çdo dhimbje e tyre është një pasqyrë e brendësisë tënde, çdo buzëqeshje e tyre një dritë që ndriçon shpirtin tënd. "Kush bën mirë, e ka bërë për veten e tij, dhe kush bën keq, e ka bërë kundër vetes së tij". Si mund të mos e kuptosh këtë ligj të përjetshëm? Mirësia që jep është një farë e mbjellë në kopshtin e shpirtit tënd, dhe në fund, ti do të jesh ai që do të korrë frytet e saj.

Shiko përsëri përreth, o njeri, dhe kupto se ndihma e të tjerëve nuk është vetëm një detyrë e jotja, por edhe një bekim. Është rruga drejt shpengimit, drejt pajtimit me veten dhe me Krijuesin. Çdo herë që ti zgjat dorën, e ke zgjatur atë drejt vetes tënde të humbur. Ndihma ndaj njëri-tjetrit nuk është vetëm një akt fizik; është një rit shpirtëror që e lidh zemrën me dritën hyjnore. "Dhe bëni mirë, sepse Zoti i do bamirësit". Çdo fjalë e mirë, çdo veprim, është një shkallë drejt dashurisë hyjnore, drejt paqes së vërtetë që zemra e njeriut kërkon gjithë jetën.

A e sheh se, kur të ndihmoj ty, nuk të ndihmoj vetëm ty, por vetë universin që është brenda teje dhe brenda meje? Kur përkulem për të ngushëlluar një zemër të trishtuar, është sikur prek thellësinë e shpirtit tim, duke e bërë atë më të ndritshëm dhe më të fortë. "Ndihmohuni mes jush në vepra të mira dhe devotshmëri". Në këtë rrugëtim të përbashkët, devotshmëria nuk është vetëm përmbajtja ndaj vetvetes, por ndihma ndaj tjetrit, pasqyra e të cilit është vetë rruga jote drejt Zotit.

Pra, mos qëndro më në harresë, mos lejo që egoizmi dhe izolimi të mbysin shpirtin tënd. Sepse vetmia e shpirtit është iluzioni më i madh që të mbështjell, ndërsa e vërteta ndodhet në unitetin me të tjerët. "Kush është i kursyer, ai është i kursyer kundër vetvetes". Vetëm kur ne ndihmojmë njëri-tjetrin, e kuptojmë plotësisht se jemi një krijesë e vetme, një frymëmarrje e njëjtë nën hijen e të njëjtit qiell.

Nuk është çështje force apo dobësie, por është çështje besimi. Besimi se forca jote qëndron te forca e të tjerëve, dhe dobësia jote te dobësia e tyre. Përse atëherë të hezitosh? Përse të mos jesh drita që ndriçon rrugën e tjetrit, kur në të vërtetë je duke ndriçuar edhe rrugën tënde? "Ata që japin (ndihmë) në të mirë dhe në vështirësi, janë ata të cilët do të kenë shpërblim të madh". Shiko se si veprat e mira nuk njohin kohë, nuk njohin vend, por kanë një qëllim të përjetshëm: afrimin me Zotin, përmes dashurisë dhe ndihmës për krijesat e Tij.

Në fund të këtij udhëtimi të gjatë, kur të qëndrosh përballë Krijuesit tënd, çfarë do t’i tregosh? A do të mburresh me pasurinë dhe pushtetin tënd, apo me sa zemra ke ndihmuar dhe sa shpirtra ke ndriçuar? "Vërtet, ne i kemi nderuar bijtë e Ademit (Adamit)". Dhe ky nderim është i ndërlidhur me bamirësinë, me mëshirën dhe me dorën që zgjatet për të ndihmuar. Sepse në këtë nderim gjendet sekreti i gjithë ekzistencës: se ne jemi krijuar për njëri-tjetrin, për të qenë mbështetje dhe dritë në një botë që herë-herë zhytet në errësirë.

Kështu, mos hezito të ndihmosh, sepse në ndihmën tënde fshihet shpirti i njerëzimit.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Butësia dhe ashpërsia 

"Nëse je i butë, do të fitosh dy dobi madhështore:

Së pari: do fitosh dashurinë e Zotit të Lartmadhëruar, sepse Ai e do butësinë dhe i do të butët.

Së dyti: me butësi do arrish atë që nuk mund ta arrish dot me vrazhdësi. Prandaj, mos u nxito dhe mos u rrëmbe. Mos u jep pas ndjenjave dhe xhelozisë, duke lënë mënjanë butësinë. Ji i matur në të gjitha çështjet e tua, edhe në veten tënde." 

(Ibën Uthejmini)

Ibën Uthejmini na mëson një të vërtetë të thellë, një reflektim që prek qendrën e shpirtit dhe na ngjall ndjenjat më të buta që fshihen brenda zemrës sonë. Fjalët e tij janë si një dritë në errësirën e përditshme të jetës sonë, duke na udhëzuar të mos humbim në tërbimin e përkohshëm të emocioneve, por të qëndrojmë të qetë, të menduar dhe të përmbajtur. Nëse e kuptojmë thellësisht këtë mesazh, do të zbulojmë se butësia është një fuqi e jashtëzakonshme, një dhuratë nga Zoti që na jep mundësinë të kapërcejmë pengesat e egra të natyrës njerëzore.

Kur jemi të butë, nuk jemi vetëm duke përfituar nga dashuria e Krijuesit, por po i hapim vetes derën drejt një qetësie shpirtërore që nuk mund të arrihet ndryshe. Butësia është si një lumë që rrjedh qetësisht, pa bërë zhurmë, por që gdhend malet, duke ndryshuar gjithçka që prek. Ajo është forca që nuk ka nevojë për dhunë, për tërbim, për egërsi, sepse fuqia e saj qëndron pikërisht në qetësinë dhe durimin që përmban.

Njeriu i nxituar, i mbërthyer nga zemërimi apo xhelozia, shpesh e sheh botën si një fushë beteje ku çdo veprim duhet të jetë i shpejtë dhe i ashpër. Por, siç na këshillon Ibën Uthejmini, kjo qasje është e gabuar, sepse na çon drejt një rrugë pa fund, drejt një shtegu që vetëm sa na thellon në ankth dhe pakënaqësi. Butësia na mëson se fitoret e vërteta nuk janë ato që arrihen me forcë, por ato që fitojmë duke dëgjuar, duke pritur, duke kuptuar.

Kjo është një filozofi e jetës që kërkon vetëdije dhe reflektim të thellë. Ajo na mëson të jemi të kujdesshëm, të shikojmë thellë brenda vetes sonë, duke menduar për çdo veprim dhe çdo fjalë që themi. Njeriu i mençur, i cili kupton këtë të vërtetë, nuk lejon që emocionet ta drejtojnë atë, por e mban veten të përmbajtur, sepse e di që me butësi do të arrijë gjithçka që kërkon. Ai e di se forca e vërtetë nuk qëndron në kontrollimin e të tjerëve, por në kontrollin e vetes.

Fjala "butësi" në vetvete përmban një kuptim të thellë. Është një qasje ndaj jetës që mbart urtësi të pamatë, një shteg që Zoti e ka krijuar për ata që kërkojnë paqe dhe kënaqësi të përhershme. Duke qenë të butë, ne bëhemi pasqyrë e mëshirës hyjnore, pasqyrë e qetësisë së shpirtit që e pranon çdo sfidë si një mundësi për t'u përmirësuar dhe për t'u afruar më shumë me Krijuesin e tij.

A nuk është njeriu më i fortë ai që arrin të mposhtë ndjenjat e tij, ai që arrin të ruajë butësinë edhe në mes të stuhisë? A nuk është ai që arrin të qeshë kur zemra është e lënduar, që arrin të falë kur shpirti kërkon hakmarrje, që tregon butësi kur gjithçka rreth tij është e ashpër dhe e pamëshirshme? Kjo është një pyetje që secili prej nesh duhet t'i bëjë vetes, sepse në këto momente reflektohet forca e vërtetë, forca e shpirtit që kërkon Zotin.

Në fund, butësia është një reflektim i dashurisë së Zotit për njeriun, një mundësi për ne që të arrijmë harmoninë e brendshme dhe të bëhemi burim drite për ata që na rrethojnë. Butësia është një bekim që na mban larg tërbimit dhe ndasive, duke na udhëhequr drejt bashkimit me vlerat më të larta të ekzistencës sonë. Prandaj, për çdo moment që ndiejmë se zemërimi po na mposht, le ta kujtojmë këtë këshillë të urtë: të jemi të butë, sepse në butësi qëndron fuqia që mund të ndryshojë botën dhe të na sjellë afër Zotit.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Po ti, a je një faraon? 

"Një fjalë e urtë arabe thotë: "E pyetën faraonin, çfarë të bëri tiran? Ai tha: Nuk më ndaloi njeri".

Pyetja e thjeshtë ndaj faraonit ngërthen një të vërtetë të madhe për natyrën njerëzore, për mënyrën se si njeriu formohet, rritet, dhe, nganjëherë, devijon në udhën e së keqes. “Nuk më ndaloi njeri”, thotë ai, dhe në ato fjalë ndiejmë pasojat e vetmisë, të fuqisë së papërmbajtur, dhe të mungesës së udhëzimit.

Në thellësinë e qenies sonë, të gjithë ne kemi një etikë të brendshme, një zë të qetë që na udhëzon drejt së mirës, por ky zë është i brishtë. Ai zë mund të mbytet lehtësisht në mes të shushurimave të egos, dëshirave, dhe ambicieve të pafundme. Sikur të ishim të gjithë të ndaluar herë pas here nga dikush – nga miqtë, nga familja, apo nga vetë ndërgjegjja jonë – ndoshta do të shmangnim humnerën ku shpesh herë përfundojmë, pa e kuptuar deri në fund sesi erdhëm aty.

Por pyetja që duhet të ngremë është kjo: pse nuk e ndaloi askush faraonin? Çfarë ndodh në një shoqëri, në një mendje, kur njeriu humbet frerët? Ndërsa ne jetojmë në një botë ku individi promovohet mbi gjithçka tjetër, ku liria e plotë e vetvetes është shpesh e idealizuar si kulmi i lumturisë, nuk pyesim mjaftueshëm për çmimin e kësaj lirie. Çfarë ndodh kur liria kthehet në licencë, kur fuqia e një njeriu bëhet e pakufizuar dhe kur askush nuk guxon të thotë “ndal”?

Faraoni nuk u bë tiran thjesht sepse ishte i keq. Ai u bë tiran sepse mjedisi rreth tij e lejoi këtë transformim. Një tiran është gjithnjë produkt i një ekosistemi të tërë njerëzish që nuk arrijnë t’i vendosin kufij, një bote ku frika ose indiferenca ndaj drejtësisë i lejon një individi të rritet në përbindësh. Nëse faraoni kishte një zë të brendshëm që dikur i tregonte të vërtetën, ai zë u mbyt. Nëse kishte dikë rreth tij që mund të fliste, ata heshtën, nga frika ose nga lakmia për përfitime personale.

Mësimi i kësaj fjale të urtë është universal, i aplikuar përtej tiranëve të mëdhenj të historisë, në jetën tonë të përditshme. Secili prej nesh është një miniaturë e faraonit, duke mbajtur në duar forcën për të bërë mirë ose keq, për të ndihmuar ose shkatërruar. Dhe në çdo hap, ne kemi nevojë për ata që na ndalojnë, që na paralajmërojnë, që na kthejnë nga rruga e gabuar.

Reflektimi ynë është gjithashtu i nevojshëm. A ndalojmë ne të tjerët kur i shohim në udhë të gabuar? A flasim kur shohim se dikush rreth nesh po shndërrohet në një “faraon” të vogël në familjen e tij, në punën e tij, në jetën e tij personale? Apo heshtim, të përqendruar në jetët tona, të frikësuar nga konfrontimi, duke besuar se të tjerët nuk janë përgjegjësia jonë?

Nëse ka diçka që na mëson kjo fjalë e urtë, është se mospërgjegjësia kolektive ushqen tiraninë. Një faraon nuk lind, ai formohet, dhe secili prej nesh, me heshtjen tonë, është një fije e asaj pëlhure që e mbështjell fuqinë e tij. Një njeri bëhet tiran kur askush nuk ia kufizon lakmitë, kur askush nuk i tregon pasojat, kur askush nuk guxon ta vërë përballë të vërtetës, para përgjegjësisë. 

Kështu, në përditshmërinë tonë, le të jemi më të vetëdijshëm për rolin që luajmë në jetën e të tjerëve. Le të flasim kur duhet folur, le të ndalojmë kur duhet ndaluar, le të jemi ata që mbrojnë të tjerët nga përbindëshi brenda tyre. Sepse në fund, nuk është vetëm faraoni që humbet kur askush nuk ndalon. Humbim të gjithë ne, si individë, si shoqëri, si njerëz që pretendojnë të jetojnë nën vlerat e drejtësisë dhe dhembshurisë.

O faraon që ke pushtuar zemrat, ti që fshihesh në hijet e egoizmit, dëshirës për pushtet dhe krenarisë së pakontrolluar, a nuk e ndien ti se si rritesh në çdo moment kur askush nuk të sfidon? A nuk e ndien se sa lehtë ke nisur të komandosh veprimet tona, mendimet tona, duke na tërhequr ngadalë drejt humnerës së egoizmit, drejt verbërisë së ambicies së pamëshirshme? Të thërras, o faraoni që qëndron brenda nesh, të dëgjosh këtë zë të arsyes, këtë thirrje për ndalim, para se të jetë tepër vonë.

Kjo është një thirrje për kufizim, për t’u rikthyer në qenien e thjeshtë që kemi harruar të jemi, për të njohur dobësitë tona dhe për të pranuar se pushteti, qoftë ai i jashtëm apo i brendshëm, pa frerë, është një rrugë drejt shkatërrimit. Ti, faraon i brendshëm, ke rritur muret e krenarisë përreth zemrës sonë, duke na bindur se nuk kemi nevojë për ndihmë, se ne jemi të plotfuqishëm. Por a nuk e sheh se në fund, një tiran është gjithnjë i vetëm, i vetë-izoluar në kështjellën e egos së tij, duke humbur ndjesinë e së vërtetës dhe të njerëzores?

Të thërras ty, faraon, që shfaqesh në formën e ambicieve të papërmbajtura, të dëshirave që nuk njohin limite, të urisë për të zotëruar gjithçka që prek. Reflekto mbi vetveten dhe pyes veten: a është vërtet ky pushtet që kërkon, kjo lakmi për t’u ngritur mbi të tjerët, ajo që të sjell paqen dhe lumturinë që kërkon? Sepse pushteti i pakufishëm është iluzion. Nuk na çon drejt lirisë, por drejt robërisë së shpirtit, drejt shndërrimit tonë në skllevër të asaj që dikur e konsideronim si triumf. Dhe ne, në dëshirën për të mbizotëruar, harrojmë se forca më e madhe që mund të kemi është forca për të kufizuar vetveten, për të pranuar kur është mjaft.

O faraon, brenda dhe jashtë nesh, dëgjoje këtë zë që të thërret të zgjohesh, të kthesh kokën prapa dhe të shohësh pasojat e veprimeve të tua. Çfarë shkel për të ngjitur shkallët e suksesit? Cilat shpirtra ke lënduar? Cilat zemra ke lënë pas duke kërkuar më shumë dhe më shumë? A është ky vërtet çmimi që je gati të paguash? A ia vlen të shkelësh çdo vlerë njerëzore, çdo emocion të pastër, vetëm për të ndjerë për një moment se je mbi të tjerët?

Reflekto dhe kupto se vërtetësia e një njeriu nuk qëndron në forcën që ka për të imponuar, por në aftësinë për të ndaluar veten, për të pranuar se më shumë nuk do të thotë më mirë, se fuqia e vërtetë qëndron në dhembshurinë, në durimin, në aftësinë për të kuptuar se çdo njeri qëndron mbi themele të brishta. Dhe sa herë që ne lejojmë faraonin të ngrihet brenda nesh, harrojmë këtë brishtësi, harrojmë përjetësinë e vetmisë që na pret në fund të një rruge të ndërtuar me lakmi dhe krenari.

Prandaj, le të jemi të kujdesshëm, le të ndalojmë veten para se të kalojmë kufirin e njerëzores. Le të jemi zërat që u munguan faraonëve të së kaluarës, që nuk i ndaluan kur duhej, që heshtën në vend që të flisnin. Sepse në çdo njëri prej nesh ka një faraon të vogël që pret të shfaqet, dhe është përgjegjësia jonë të vendosim kufijtë, të ndërtojmë muret e vetëkontrollit, para se të jetë tepër vonë.

Në këtë betejë të brendshme dhe të jashtme, mbaj mend: ndonjëherë, fuqia më e madhe që mund të kemi është të pranojmë se nuk duhet të kemi më shumë fuqi. Sepse, siç thotë fjala e urtë, faraoni u bë tiran sepse askush nuk e ndaloi – por ne kemi mundësinë dhe përgjegjësinë të ndalojmë veten dhe të tjerët nga çdo lloj të keqeje që merr forma të ndryshme. 

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Krijimtaria ime 

Zgjodha artin e të shkruarit si strehën time, një hapësirë ku mund të derdhja ndjenjat që më ndjekin si një hije e pafundme. Por ironikisht, sa më shumë që i jepesha vargut, aq më tepër përvëlonte dhimbja brenda meje. Çdo fjalë që nxirrja nga shpirti, çdo metaforë që thurte ndjesitë e mia, ishte një plagë e re. Si një artist që e gjen veten të ndarë mes detyrës për të krijuar dhe mallkimit të së njëjtës krijimtari, ndihesha si një skllav i artit tim.

Fama erdhi shpejt. Arti im filloi të lavdërohej, të shijohej nga të tjerët, të mbante vendin e tij në tavolinat e lexuesve. Dhe për një çast, mendova se ndoshta kjo njohje do të më lehtësonte; ndoshta, nëse të tjerët e gjenin bukurinë në dhimbjen time, kjo dhimbje do të bëhej më e durueshme. Por sa më shumë që pëlqehej krijimtaria ime, aq më thellë më gërryente vuajtja. A mund të ishte kaq i pamëshirshëm ky proces? A ishte arti thjesht një reflektim i torturës që jeton brenda krijuesit?

Askush nuk më pyeti ndonjëherë për burimin e vargjeve të mia. Askush nuk e pa valën e trazuar që më mbyste përtej atyre fjalëve të thjeshta. Të gjithë ishin të kënaqur nga krijimtaria, nga harmonia e tingujve, nga forca e imazheve që krijoja, por askush nuk e dinte se secili prej tyre më kushtonte një pjesë të shpirtit. Dhe kështu, ja ku jam: në një dilemë të thellë. Të vazhdoj të shkruaj, duke lënë që dhimbja ime të jetë karburanti i artit tim, apo të hesht për të shpëtuar veten?

Kam frikë se nëse heq dorë nga të shkruarit, do të humbas një pjesë të qenies sime. Suksesi më josh si një thirrje që s'mund ta injoroj. Por në të njëjtën kohë, ndjej se suksesi nuk më përket mua, por dhimbjes që kam krijuar. A është vërtet ky një triumf, apo është dënimi im për të qenë gjithmonë i lidhur me një burim që më shteron ngadalë?

Më duket e tepruar ta krahasoj veten me një Dostojevsk, por ndonjëherë ndjej një lidhje të thellë me atë që ai përjetoi. Ai i përvëloi veprat e tij nga errësira e shpirtit, duke përfituar nga agonitë e tij për ti dhënë botës kryevepra. Siç thoshte ai: "Më jepni një dhimbje, t'ju jap një kryevepër!" Por pyetja ime është: a duhet të kërkoj ende më shumë dhimbje për të vazhduar të krijoj?

Në këtë betejë të brendshme, ndonjëherë ndjej se dhimbja është dashura ime më e besueshme. Ajo nuk më lë kurrë vetëm, dhe nga ajo marr frymëzimin që më shndërron. Por a ka kuptim të jetosh në përjetësi në krahët e dhimbjes vetëm për të fituar lavdërime? A mund të ketë një rrugë tjetër, ku të krijoj nga paqja e jo nga vuajtja?

Ndoshta kjo dilemë s’do të zgjidhet kurrë. Ndoshta arti im është i dënuar të mbetet një dritare e përhershme drejt dhimbjes. Por diçka është e sigurt: nuk mund ti shmang dot pyetjet që më shqetësojnë thellë, ashtu siç nuk mund të ndaloj të shkruaj. Dhe në fund të fundit, ndoshta kjo është e vetmja e vërtetë që mund të pranoj: krijimtaria ime, si unë vetë, është një përzierje e ndërlikuar e dritës dhe errësirës, dhe në këtë përzierje gjendet një farë pavdekësie e heshtur.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Fundi i një libri

E kupton që ke lexuar një libër të mirë, kur kthen faqen e fundit dhe ndihesh sikur ke humbur një mik të shtrenjtë. Kjo ndjenjë e humbjes, që gjarpëron përmes shpirtit, nuk është thjesht një boshllëk që mbetet pas. Është si një zbrazëti që ndriçohet nga kujtesa, një boshllëk plot jetë. Një libër i mirë nuk është vetëm një histori e lexuar; është një jetë e jetuar brenda faqeve, një udhëtim që zgjat sa një frymëmarrje e thellë, por që rrënjoset në mendjen tënde, përtej kohës dhe hapësirës. Fjalët bëhen miq të heshtur, personazhet bëhen shokë udhëtimi, dhe çdo faqe është një hap drejt diçkaje më të madhe, diçkaje që s’e ke kuptuar kurrë më parë, por që gjithmonë e ke ndier brenda vetes.

Kur kthen faqen e fundit, zemra ndalon për një çast, sikur e di se po përshëndet diçka që s’do ta kesh më kurrë. Dhe pikërisht në atë çast, të duket sikur bota që ke njohur është shembur, sikur ajo që ka ekzistuar mes rreshtave është zhdukur në ajrin e rralluar të realitetit. Ajo që të mbetet është një ndjenjë vakumi, një boshllëk ekzistencial që të përfshin dhe të shtrëngon fort në kraharor. Të gjithë ata që ke njohur, të gjithë ata që ke dashur dhe ke urryer, janë zhdukur pa gjurmë, të mbetur vetëm si hije në kujtesën tënde.

Por kjo humbje është në fakt një fillim i ri. Është një shans për të parë botën me sy të tjerë, për ta kuptuar se si një histori mund të ndriçojë errësirën brenda nesh, se si një libër mund të jetë një pasqyrë e shpirtit tonë të thellë, të copëzuar. Libri i mirë është një mësim që na mëson se jemi më shumë sesa individë të izoluar në realitetin tonë të kufizuar; ne jemi bashkësi përvojash, emocioneve dhe mendimeve që shkëmbehen dhe ndizen përmes fjalëve.

Kur e kthen atë faqe të fundit, ti kupton se nuk je më ai që ishe kur hape faqen e parë. Diçka brenda teje ka ndryshuar, diçka që s’ka emër dhe s’ka formë, por është aq reale sa çdo emocion që ke përjetuar ndonjëherë. Ndjenja e humbjes është një pasqyrë e ndjenjës së rritjes, e faktit që ke prekur diçka të paprekshme, të cilën e ke mbajtur në duart e tua për një çast, dhe pastaj ke lejuar që të largohet. Por brenda teje, ajo jeton gjithmonë, një pasqyrë e shpirtit tënd, një shenjë e një miqësie që s’ka nevojë për fjalë apo prani fizike.

Leximi i një libri të mirë është një proces shndërrimi. Është një rrugëtim përmes thellësive të mendjes dhe zemrës. Është meditimi mbi të panjohurën, mbi frikërat dhe shpresat tona. Është një moment ndalimi në udhën e gjatë të jetës, një shans për të parë përtej perdes së realitetit të përditshëm dhe për të hyrë në një botë që, edhe pse e shpikur, ndihet më e vërtetë se çdo gjë tjetër. Dhe kur kjo botë mbyllet për ty, mbetesh për një çast në atë zbrazëti, duke ndier peshën e gjithçkaje që ke humbur dhe gjithçkaje që ke fituar.

Në atë humbje, kupton se asgjë nuk ka përfunduar vërtet. Çdo libër i mirë është një fillim i ri, një derë drejt një universi të pafund. Dhe në çdo humbje të tillë, gjen veten më të plotë, më të pasur, më të thellë. Ti kupton se miqtë e vërtetë janë ata që lënë shenja të përjetshme brenda teje, ata që, edhe pasi janë larguar, vazhdojnë të jetojnë në çdo mendim, në çdo ndjenjë, në çdo vendim që merr.

#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi

Fotot, postimet dhe pëlqimet e shtirura. 

Kur dalim në foto, në ato çaste të ngrira të kohës, është sikur përpiqemi të ngrihemi përtej vetes, përtej realitetit tonë të përditshëm. Në një botë ku gjithçka është e përkohshme, imazhi bëhet përpjekja jonë për të zënë një hapësirë të përhershme, një hapësirë ku ne jemi ata që dëshirojmë të jemi. Në ato sekonda, kur buzëqeshja ngjitet në fytyrë, kur dora vendoset mbi supe të një miku, kur përqafimi është i lehtë, ndoshta ne po i tregojmë botës një pjesë të vetes që vetëm ne dëshirojmë të ekzistojë.

Por, sa e vërtetë është kjo pjesë? Sa herë kemi buzëqeshur për një foto, kur brenda nesh ka shpërthyer një stuhi e heshtur? Sa herë kemi mbajtur dorën e dikujt për të krijuar përshtypjen e afërsisë, ndërsa zemrat tona janë ndarë nga distanca e heshtjes, e pakuptimit? Këto pyetje sillen rreth nesh si hije, ndonjëherë të padukshme, ndonjëherë të padurueshme.

Ajo që ne i tregojmë botës në foto është shpesh një maskë, një perçe që mbulon thyerjet e brendshme, frikërat e paemërta, zhgënjimet që ne i bartim në heshtje. Dhe a nuk është një paradoks i përjetshëm ky? Në epokën e imazhit të përhershëm, ne kemi humbur ndoshta thellësinë e vetvetes. Sa herë kemi klikuar mbi një foto të dikujt që duket i/e përsosur dhe kemi ndjerë atë ngërç të brendshëm, atë ndjesi të të qenit të vogël përballë botës së "lumturisë" që na shfaqet përpara syve?

Në një shoqëri ku ndjeshmëria shpesh interpretohet si dobësi, ne kemi mësuar të bëhemi mjeshtër të iluzioneve. Ne zgjedhim kujtimet tona, ndriçimin, këndet, për të treguar vetëm anën më të mirë, duke fshehur gjendjet e brendshme, dhe e gjithë kjo në shërbim të një përshtypjeje të rreme, për t’u parë si të lumtur, të suksesshëm, të përmbushur. Por çfarë ndodh kur ekranet fiken? Çfarë ndodh kur mbetemi vetëm me mendimet tona?

Ti që buzëqesh në foto, a ndien vërtet atë gëzim që pretendohet se reflektohet në fytyrën tënde? Kur përqafon dikë për hir të fotografisë, sa shpesh i përqafon ata në realitet? Apo është përqafimi një akt i rrallë, i shpenzuar përpara një lenteje, duke u bërë një gjest mekanik që humb kuptimin në përditshmërinë e tij?

Ndërsa ne vazhdojmë të krijojmë këtë teatër virtual, nuk është e vështirë të kuptojmë se bota që ne ndërtojmë përmes imazheve nuk është gjithmonë në përputhje me botën tonë të brendshme. E megjithatë, ne vazhdojmë. Vazhdojmë të postojmë, të ndajmë këshilla, të tregojmë një jetë që ndoshta nuk është e jona. Në këtë kaleidoskop iluzionesh, ndoshta ndonjëherë vetë ne harrojmë ku fillon realiteti dhe ku mbaron ai. Kemi filluar të jetojmë për ta treguar jetën, jo për ta ndjerë atë.

Por çfarë është jeta jashtë këtij teatri të fotove dhe postimeve? A mund të jemi të vërtetë? A guxojmë të jemi të vërtetë? Të tregojmë frikërat tona, pasiguritë tona, dobësitë që na ndjekin si hije? Të pranojmë se ndonjëherë jemi të vetëm, ndonjëherë jemi të lodhur, ndonjëherë thjesht nuk dimë si të vazhdojmë.

Përpara se të këshillojmë të tjerët, para se të tregojmë rrugën, ndoshta duhet të pyesim veten: Sa jemi ne vetë në paqe me atë që jemi? A guxojmë të ndjekim këshillat që japim, a guxojmë të jetojmë vërtet me moralet që shpallim? Sepse, në fund të fundit, realiteti ynë nuk është ajo që shfaqim në ekran, por ajo që ndiejmë kur jemi vetëm me mendimet tona.

Ndoshta, në këtë proces të gjatë të ndërtimit të imazheve, kemi harruar një gjë të rëndësishme: të jetojmë. Jo për të treguar, jo për të pëlqyer, jo për të marrë duartrokitje virtuale, por për të ndjerë thellësinë e çastit, për të përqafuar një mik me gjithë zemër, për të buzëqeshur sepse ndiejmë gëzim të vërtetë, për të qeshur dhe për të qarë pa ndonjë objektiv të fshehtë. Në fund të ditës, jeta nuk matet me numrin e pëlqimeve, por me çastet që ndiejnë peshën e përjetësisë, ato çaste të vogla, të fshehta, të thjeshta, ku jemi vërtet ne.

Dhe ndoshta është pikërisht ky paradoksi i madh i kohës sonë: në përpjekje për të treguar jetën, kemi humbur ndjesinë e saj të thellë, dhe ndoshta vetëm atëherë kur të ndalemi së fotografuari dhe postuar, do të fillojmë të ndiejmë vërtet kuptimin e saj.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Nxitësit e konflikteve 

Një pluhur i heshtur që po ngrihet në ajër, i padukshëm në fillim, por ngadalë po mbështjell çdo skaj të jetës sonë. Është urrejtja që nxitin disa njerëz, një farë e errët që e hedhin në shpirtin e tjetrit, duke e ushqyer si një zjarr të pandalshëm. Këta njerëz, me zemrat e mbushura me vrer, nuk e kuptojnë peshën e fjalëve të tyre. Për ta, përçarja është një lojë, një mënyrë për të ndërtuar pushtet mbi zemrat e thyera, për të qenë zotër të një bote të copëtuar.

Por çfarë fitojnë vallë? Në vend të unitetit, ata zgjedhin ndarjen. Në vend të dashurisë, ata zgjedhin përbuzjen. Familje të shkatërruara, miqësi të humbura, një popull që shpërbëhet në qindra pjesë. Ata nuk shohin se, në fund, ata vetë mbeten të vetmuar, të kapur në rrjetin që kanë thurur me duart e tyre. Sepse çdo fjalë helmuese kthehet, çdo thikë e fshehur pas fjalëve godet pas shpine.

A nuk e dinë ata se përçarja është si një sëmundje? Ajo fillon me një shaka të hidhur, një akuzë të vogël, një paragjykim të pashpjeguar. Rritet ngadalë, pa u ndier, deri sa një ditë e gjen veten të mbyllur në një burg të ndjenjave të ftohta, larg të gjithëve, madje edhe nga vetja.

Njerëzit që nxisin konflikte harrojnë se ne të gjithë jemi të lidhur, si fijet e një pëlhure të ndërlikuar. Prej të njëjtës tokë jemi, prej të njëjtit frymëzim. Kur këput një fije, e gjithë pëlhura dobësohet. Por ndoshta kjo është arsyeja e vërtetë e përçarjes: ata që nxisin konflikte nuk mund ta pranojnë kompleksitetin e kësaj lidhjeje. Ata tremben nga forca që qëndron pas unitetit. Ata nuk e kuptojnë se vetëm bashkë mund të ecim përpara, se vetëm përmes harmonisë shpirtrat tanë mund të lulëzojnë.

Kjo është tragjedia e përçarjes: në një botë të përçarë, nuk ka fitore. Ka vetëm humbje, dhimbje dhe një boshllëk që nuk mund të mbushet. Ata që mbjellin farën e ndarjes, pa e kuptuar, mbjellin edhe farën e vetmisë së tyre të pashmangshme. Por në fund, është e vërteta që mbijeton. Sepse dashuria dhe uniteti janë si rrënjët e një peme të lashtë – edhe kur era fryn fort, ato qëndrojnë të ngulitura thellë, të palëkundshme.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Në mes të një asfalti të thyer, një lule e brishtë, por e vendosur, shfaqet si një mrekulli e heshtur. Ajo rritet në një tokë të pamëshirshme, aty ku asgjë nuk duket se mund të mbijetojë. Kjo lule e bardhë është dëshmia e qetë e asaj që jeta gjithmonë gjen një rrugë për të lulëzuar, edhe në mes të errësirës dhe sfidave të mëdha.

Çarjet në tokën e ashpër janë metafora e shpirtrave të plagosur, të shpërfillur nga dhimbjet dhe humbjet e jetës. Megjithatë, si kjo lule, edhe ne mund të gjejmë forcën për tu ngritur mbi dheun e copëzuar të ndjenjave tona. Ajo që duket si një çarje e pakapërcyeshme, mund të jetë, në të vërtetë, hapësira për të lindur diçka e re, diçka e papritur, por e bukur.

Në qetësinë e saj, kjo lule nuk kërkon vëmendje; ajo thjesht ekziston, e paprekur nga tronditja përreth saj. Ajo na kujton se ndonjëherë forca më e madhe vjen nga qëndrimi i qetë përballë vështirësive, duke gjetur një rrënjë në hapësira të pamundura dhe duke lulëzuar pavarësisht çdo pengese.

Në të, ka një mesazh të qartë për jetën tonë: ne mund të zgjedhim të jemi viktima të rrethanave, ose si kjo lule, të gjejmë një rrugë për të lulëzuar, për të vazhduar përpara, edhe kur rruga duket e thyer dhe e pashpresë. Gjithçka që kërkohet është besimi se brenda nesh gjendet gjithmonë një farë e shpresës që pret të gjejë një vend ku të rritet.

Ndaj, le të jemi si kjo lule, e bardhë dhe e pastër mes pluhurit të errësirës, e fortë në përulësinë e saj, duke dëshmuar se jeta, edhe në format e saj më të thjeshta, është një mrekulli që meriton të lulëzojë.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Mashtruesi

Në një botë ku fjalët peshojnë lehtë, ku premtimet ndizen si flaka të vogla që shuhen para se të arrijnë qiellin, jetojnë ata që mashtrojnë. Ata që, me buzëqeshje të fshehta e sy të pangopur, kërkojnë të kapin çastin kur zemra e dikujt është e hapur, e zhveshur nga armatura e saj. Por çfarë i shtyn këta njerëz? Çfarë boshllëku të madh përpiqen të mbushin, duke thyer atë që është më i çmuar te njeriu tjetër: besimin?

Mashtruesi nuk kupton se, në përpjekjen për të manipuluar të sinqertët, ai në të vërtetë gërmon një gropë të thellë brenda vetes. Ata që shfrytëzojnë dobësitë e tjetrit, nuk e dinë se çdo dobësi e zbuluar në të tjerët është vetëm një pasqyrë e një zbrazëtie më të madhe brenda tyre. Ata mendojnë se fuqia që ndiejnë është e përhershme, por ajo është thjesht një iluzion që tretet si hija në dritën e së vërtetës.

Njeriu i sinqertë mund të duket i brishtë, por në të vërtetë është ai që e ka forcën më të madhe. Ai është si një pemë që përkulet nga erërat e forta, por që kurrë nuk thyhet. Ndërsa mashtruesi vrapon pas fitimeve të përkohshme, duke u endur nëpër errësirë, i sinqerti ecën me zemrën e tij të hapur, duke ndriçuar çdo hap të jetës me një dritë të brendshme që asnjë mashtrim nuk mund ta shuajë.

Ajo që mashtruesi nuk arrin të kuptojë është se, kur mashtron dikë, ai nuk e shkatërron tjetrin – ai shkatërron vetëm besimin që dikush kishte te ai. Dhe kur një ditë ai kthehet për të kërkuar të njëjtën dritë që dikur e mori, do të gjejë vetëm boshllëkun që ai vetë krijoi.

Këshilla ime për ata që jetojnë duke shfrytëzuar dobësitë e të tjerëve është e thjeshtë: mos u mashtroni nga fuqia e momentit. Fuqia e vërtetë nuk vjen nga të rrënuarit e tjetrit, por nga ndërtimi i një bote ku sinqeriteti dhe dashuria janë themeli. Sepse në fund, ajo që mbetet nuk janë fitimet e përkohshme, por kujtimi i asaj që kemi dhënë me zemër. Dhe vetëm ata që jetojnë me të vërtetën brenda vetes do të njohin paqen e vërtetë.

#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi

Kape çastin dhe shijoje

Sado që të përpiqesh, disa gjëra do t'i humbasësh në jetë. Kjo është një e vërtetë që shpesh e refuzojmë, por është e ngulitur në thelbin e ekzistencës sonë. Njeriu ecën përpara, duke përqafuar dëshirat dhe shpresat, por në rrugën e tij humbet fragmente të vetvetes, të cilat asnjëherë nuk do t'i kthehen. Janë ato momentet, kujtimet, dashuritë e papërmbushura, ëndrrat që treten në horizontin e largët, si hije të heshtura.

Por pikërisht në këtë humbje qëndron edhe thelbi i jetës. Ndoshta nuk është rëndësia e të provuarit të gjithçkaje, por e kapjes së çastit, e shijimit të asaj që ke në dorë tani, këtu, në këtë frymëmarrje. Një çast është gjithçka që na përket vërtetë. Një çast ku dielli zbret mbi lëkurën tënde, një përqafim i një miku, një buzëqeshje që shpërthen pa ndonjë arsye të qartë. Janë këto gjëra të vogla që thurin kuptimin e vërtetë të përjetësisë.

E ardhmja është një premtim, e shkuara një hije, por çasti i tanishëm, kjo rrahje zemre e vetme, është pasuria jote e vetme. Asgjë nuk është e përhershme, por brenda kalueshmërisë, brenda atyre gjërave që humbasim, lind edhe bukuria më e thellë e ekzistencës sonë. Sepse vetëm kur e dimë që diçka mund të na ikë, vetëm atëherë mund ta duam me gjithë qenien tonë.

Ndaj, kape çastin. Shijoje jetën, jo sepse është e përsosur, por sepse është e përkohshme.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Stigmat

Në thellësi të zemrave të tyre, njerëzit e pafajshëm mbajnë barrën e një padrejtësie të pashpirt. Ata nuk kanë bërë asgjë, nuk kanë zgjedhur një rrugë të gabuar, por sërish janë të ngujuar në syrin e stuhisë së paragjykimeve. Bota i sheh përmes syzave të errëta të keqkuptimeve, duke i ngjyrosur me ngjyra që kurrë nuk kanë qenë të tyret. Fjalët që nuk janë thënë, veprat që nuk janë bërë, përplasen mbi ta si dallgë të pafundme të akuzave të pakuptimta.

Këta njerëz janë si shpirtra të zhveshur, të cilëve u është hequr e drejta për të folur, për të treguar veten. Ata mbartin heshtjen, sepse ndonjëherë zëri i tyre nuk mund të depërtojë në zhurmën e botës që shikon vetëm sipërfaqen. Është si të qëndrosh në një dhomë me pasqyra të thyera, ku reflektohesh jo siç je, por siç bota dëshiron të të shohë. Dhe ky reflektim i shtrembëruar, ky imazh i gabuar, bëhet burim i dhimbjes së tyre të brendshme, një dhimbje që nuk mund të shërohet me fjalë të zakonshme.

Nëse i dëgjojmë me kujdes, nëse u japim hapësirën për të treguar historitë e tyre, mund të shohim diçka të thellë brenda syve të tyre. Aty fshihet vuajtja e përvuajtur, por edhe një ndriçim i brendshëm që i mban gjallë, një besim se diku, dikur, e vërteta do të dalë në dritë. Ata e dinë se jeta është një mister i ngatërruar, se gjithkush mban në shpirt diçka të pakuptuar nga të tjerët, dhe prandaj, në heshtje, ndihen pjesë e një humanizmi të përbashkët. Janë të pafajshëm, jo vetëm në veprime, por edhe në qëllime. Por kjo pafajësi, në vend që t'i shpëtojë, i bën më të prekshëm ndaj botës që kërkon gjithnjë një fajtor.

Ndërsa koha rrjedh dhe pluhuri i viteve bie mbi çdo kujtim, ata mbeten aty, në hijet e harresës së përbashkët, duke jetuar me shpresën e një dite kur njeriu nuk do të paragjykohet nga ajo çfarë duket, por nga ajo çfarë është me të vërtetë. Dhe ndoshta atëherë, në atë agim të largët të ndërgjegjes, do të gjejmë paqen e humbur. Sepse stigmat janë plagë të padukshme, që nuk shërohen me kalimin e kohës, por me ndryshimin e zemrave.

#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi

Njeriu është qënie sociale 

Kur jeta të lëkundet, kur çdo hap duket se të fut më thellë në humnerën e pasigurisë, nuk ka asgjë më të çmuar se njeriu pranë teje. Në të qeshurat dhe të qarët e përbashkët, gjen strehën ku fryma të rigjen paqen. Në një botë ku gjithçka duket e brishtë, ku asnjë ëndërr nuk është e sigurt, qëndrojnë pranë njëri-tjetrit si një busull e vetme. Nuk janë as paratë, as suksesi, as lavdia që të shpëtojnë nga dallgët e papritura të fatit, por dora që të shtrëngon fort kur të gjithë të tjerët largohen.

Është një moment kur kupton se forca e vërtetë nuk qëndron tek vetmia e një shpirti luftarak, por tek ndërveprimi, tek besimi i ndërsjellë që krijon një ndjesi uniteti të pathyeshëm. Jeta nuk është thjesht një udhëtim personal; është një udhëtim kolektiv, ku çdo frymëmarrje që ndan me dikë tjetër, çdo shikim, çdo fjalë e urtë që shkëmben, e shndërron frikën në forcë, errësirën në dritë.

Po a nuk është kjo filozofia e thjeshtë e ekzistencës sonë? Një vallëzim i heshtur mes të njohurës dhe të panjohurës, ku lidhjet njerëzore bëhen fija më e fortë e jetës. Ne kemi lindur për të ndarë dhe për të përjetuar njëri-tjetrin. Kjo është ajo që e mban shpirtin të paprekur nga erërat e ashpra të kohës. Sepse kur gjithçka tjetër thyhet, ajo lidhje, ajo dorë e ngrohtë mbi supin tënd, është ajo që të ngre përsëri, të kujton se nuk je vetëm.

Dhe në këtë reflektim, kuptojmë se esenca e vërtetë e jetës nuk është të mbijetosh, por të jetosh duke u mbështetur te njëri-tjetri. 

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Mendjemëdhenjtë 

"Mendjemadhësia është refuzimi i së vërtetës dhe nënçmimi i njerëzve." 

Ah këta mendjemëdhenjtë, që ecin nëpër jetë sikur universi të ketë marrë formë vetëm për t’i admiruar ata. Ja ku i ke, ata që dinë gjithçka – ose të paktën kështu mendojnë. Të vërtetat e tyre janë të skalitura në gur, të pathyeshme, ashtu si vetë egoja e tyre. Po sigurisht, si mund të gabojnë këta njerëz që kanë zotëruar çdo njohuri mbi këtë botë? Si mund të vënë në dyshim ndonjë gjë, kur kanë në dorë çelësat e dijes universale?

E për nënçmimin e njerëzve të tjerë, e di si është puna? E di sa e mrekullueshme është kur shohin përreth dhe hedhin poshtë çdo shpirt të përulur që guxon të jetojë pa patur vetëbesimin e një perandori të rënë? Ah, sa e thjeshtë të tallesh me "të paditurit", me ata që pyesin, që ndalojnë të dëgjojnë apo të dyshojnë. Se këta të fundit janë sigurisht inferiorë, apo jo? Duhet t’i mësojnë rregullat e jetës nga mendjemëdhenjtë, që me një buzëqeshje ironike dhe një ngritje vetullash, u mësojnë gjithë kuptimin e ekzistencës.

Sigurisht, është e qartë si dita që çdo mendje tjetër është një formë më e ulët e jetës, e cila është këtu vetëm për t’u përulur para madhështisë së tyre. Dhe çfarë është më qesharake se një njeri që përpiqet të kuptojë të vërtetën, kur në fakt ata e kanë përballë syve – në formën e këtyre shkëlqyesve të pagabueshëm? Oh, sa mirë që janë këtu për të na treguar se ku kemi gabuar! Përndryshe, kush do ta bënte?

E vërteta? Pff, këta e kanë hedhur poshtë me kohë. Pse të merresh me një gjë kaq të përkohshme dhe të lodhshme kur ke iluzionin e përjetshëm të superioritetit? Të vërtetën e dinë ata – nuk ka nevojë për asnjë reflektim, as për të pyetur. Sepse pyetjet janë për të dobëtit, për ata që ende nuk e kanë arritur majën e artë të mendjemadhësisë.

Por, ja çudia: kur dita vjen dhe maskat e tyre të shkëlqimit fillojnë të bien, kur koha u tregon se sa të vegjël janë, atëherë, për herë të parë, ndoshta do të kuptojnë se çdo mendjemadhësi ishte një farsë. Dhe mbase, me fat, në fund të gjithë kësaj komedie, do të shohin se asgjë nuk i bën më qesharakë sesa kur përpiqen të jenë të mëdhenj në një botë që na sheh të gjithëve njësoj të vegjël.

Miku im!

Mendjemadhësia është hija e rëndë që i rëndon shpirtit, një ngarkesë që ngjitet në çdo qelizë të qenies sonë, duke e ngushtuar hapësirën e frymëmarrjes së mendjes. Ajo është një refuzim i thellë dhe i qëllimshëm i së vërtetës, si një mburojë që ne e ndërtojmë për të mos parë brishtësinë tonë. Është një përpjekje për t’u larguar nga drita e kthjellët e realitetit, për të mos pranuar që, në thelb, jemi të gjithë të pafuqishëm, të pambrojtur përballë forcave të mëdha të ekzistencës.

Të mendosh se je më i mirë se të tjerët, është një iluzion që të mban të burgosur brenda mureve të vetëkrijuar. Nënçmimi i njerëzve është një pasqyrë e frikës së brendshme, një frikë që lind nga fakti se e dimë mirë që asgjë nuk na bën më të veçantë, përveç asaj që ne zgjedhim të shohim në vetvete dhe te të tjerët. Kur i përjashtojmë njerëzit, duke i parë ata si të vegjël e të parëndësishëm, nuk jemi duke bërë gjë tjetër veçse duke nënçmuar të vërtetën e tyre, një të vërtetë që, ndoshta, është më afër së vërtetës sonë sesa guxojmë të pranojmë.

Por çfarë është e vërteta? Ajo nuk është diçka që mund të zotërohet apo të kontrollohet. E vërteta është fluide, e përjetshme dhe e përkohshme njëkohësisht. E gjejmë atë në sytë e një fëmije që pyet me pafajësi, në rrudhat e një plaku që mban peshën e kohës mbi supe, në heshtjen e natës kur gjithçka qetësohet. Mendjemadhësia na largon nga kjo e vërtetë. Na bën të besojmë se jemi zotër të një realiteti që në fakt është përtej nesh.

Në fund, çfarë mbetet? Një shpirt i lodhur, një zemër që kërkon mëshirë, dhe një mendje që përfundimisht kupton se çdo mendjemadhësi është një shkelje e shenjtërisë së jetës. Për të çliruar veten, duhet të pranojmë se ne nuk jemi më të mëdhenj, më të mirë apo më të zgjuar se kushdo tjetër. Jemi vetëm grimca në këtë univers të pafund, që kërkojmë kuptim, dhe kuptimi lind vetëm kur ne heqim dorë nga mendjemadhësia dhe përqafojmë përulësinë e së vërtetës.

Prandaj, kujto: Të nënçmosh të tjerët, do të thotë të verbosh veten për vlerën e tyre të vërtetë. Të refuzosh të vërtetën, është të mbetesh i bllokuar në burgun e vetes. Vetëm përmes pranimit të përbashkësisë sonë dhe përulësisë përballë të panjohurës, mund të gjejmë lirinë që shpirti ynë dëshiron me aq zjarr.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Çfarë po ndodh, çfarë po bëjmë, ku po shkojmë? 

Sot bota po ndërron konturet e saj, duke përjetuar një transformim kaq të egër, saqë çdo njeri, çdo qytetërim, çdo komb po dridhet nga themelet. Nuk janë vetëm ndërtesat që shemben; janë vlerat, janë idealet që po bien. Njeriu, me gjithë mendjen dhe shpirtin e tij të ndritur, ka humbur rrugën. Nga majat e larta të civilizimit deri te humnerat e thella të mëkatit, ai ka rrëshqitur në një terren të rrezikshëm, ku drejtësia dhe paqja kanë zënë vendin e gjakut dhe zullumit. Çfarë është ajo që na ka sjellë këtu? Çfarë ndodh kur dashuria për tjetrin zëvendësohet me frikën e ndryshimit? Kur vlera e jetës matet në monedha apo pushtet?

Ne jetojmë në kohëra ku fjalët janë kthyer në armë, ku feja, e cila duhej të shërbente si udhërrëfyes për paqen, është përdorur për të përçarë. Luftërat fetare, ekonomike, etnike na kanë mbuluar me pluhur harrese, duke na errësuar shikimin ndaj asaj që është thelbësore: vetëdijen tonë njerëzore. Çdo ditë që kalon, ne shikojmë se si urrejtja gërryen brendësinë tonë, sikur një sëmundje e pashërueshme që po na shkatërron nga brenda.

Por çfarë ka ndodhur me shpirtin e njeriut? Ku është forca e tij që dikur krijonte, ndërtonte, dashuronte dhe mbronte të dobëtin? Ne jemi bërë skllevër të vetvetes, të egos sonë, të frikës sonë nga tjetri, i cili nuk është gjë tjetër veçse një pasqyrë e vetes sonë. Sot, njeriu i fuqishëm nuk është më ai që zotëron pasuri të mëdha apo autoritet mbi të tjerët. Ai që është i fuqishëm është ai që ka kurajon të shikojë brenda vetes dhe të përballet me gabimet e tij, me errësirat e shpirtit të tij, dhe të reflektojë me ndershmëri për atë që po ndodh rreth tij.

Në këtë epokë të rrënojave shpirtërore dhe morale, bota ka nevojë për një pushim të madh, për një moment qetësie ku të gjithë të ulen dhe të ndalojnë vrapin e tyre të furishëm drejt asgjësë. Ne kemi harruar artin e të medituarit, të reflektuarit, të pyeturit veten me sinqeritet: pse jemi këtu? Për çfarë luftojmë? Çfarë kuptimi ka e gjithë kjo dhimbje dhe padrejtësi që kemi krijuar?

Nuk mund të ndryshojmë botën pa filluar me ndryshimin brenda vetes. Reflektimi i thellë është ajo që do të na çlirojë nga zinxhirët e padukshëm që na mbajnë të lidhur. Ne duhet të kuptojmë që nuk është lëkura, feja, kombësia apo pasuria ajo që na ndan. Është mungesa e dashurisë dhe e mirëkuptimit. Është mospranimi i tjetrit si një pjesë të pandashme të vetes.

Sot është koha që çdo njeri të ulë kokën dhe të mendojë, të heqë paragjykimet që e verbojnë, të largojë ndjenjën e urrejtjes që i ka gërryer shpirtin. Të reflektojë për padrejtësitë që i janë bërë të pafajshmëve, për luftërat e pakuptimta që vetëm shkatërrojnë dhe nuk ndërtojnë. Të mendojë për katastrofat natyrore që po na godasin si një përgjigje e heshtur e tokës ndaj zullumit tonë. Përmbytjet, tornadot, janë vetëm pasqyrime të brendësisë sonë të trazuar, të një bote që ka humbur ekuilibrin.

Njeriu duhet të kuptojë se ka ardhur koha për të ngritur një koncept të ri të botës, një koncept ku pasuria nuk matet me ar apo pushtet, por me dashurinë dhe dhembshurinë që kemi për njëri-tjetrin. Një botë ku fuqia e vërtetë qëndron në aftësinë për të falur, për të ndihmuar, për të dashur, jo për të dominuar.

Nëse vazhdojmë të ecim me të njëjtat hapa, drejt të njëjtës greminë, nuk do të ketë më botë për të cilën të luftojmë. Natyra do të na hakmerret për dhunën që i kemi bërë, dhe historia do të na kujtojë si një civilizim që kishte gjithçka, por humbi gjithçka për shkak të verbërisë së tij.

Sot është momenti i madh për të ndalur, për të menduar dhe për të reflektuar. Reflekto o njeri, përtej hundës tënde! Reflekto përtej mureve që ke ndërtuar rreth vetes, përtej frikës që të ka mbuluar zemrën. Bota pret përgjigjen tonë, dhe ajo përgjigje duhet të vijë nga thellësitë e shpirtit tonë, nga ai vend i shenjtë ku ende flen dashuria, dhembshuria dhe drita e vërtetë e ekzistencës.

Reflekto, o njeri! Reflekto për çdo hap që ke hedhur mbi këtë tokë, për gjurmët që ke lënë pas dhe për peshën e gjakut që mund të jetë derdhur për shkak të heshtjes tënde. Reflekto për fjalët që ke thënë, për mendimet që ke mbajtur të fshehta në brendësinë tënde dhe për veprat që ke bërë duke i ushqyer ato me frikë, me xhelozi, me urrejtje. Çdo ditë që kalon pa reflektuar, është një ditë më shumë drejt errësirës. Ne nuk kemi më luksin e një kohe të pafundme; koha po shtrydhet si një rërë që rrëshqet nga duart e papërgjegjshme të njerëzimit.

Duhet të reflektojmë për ndarjet që kemi ngritur midis nesh: për muret e dukshme dhe të padukshme që na mbajnë larg njëri-tjetrit. Pse feja, që duhej të ishte dritë, është kthyer në armë për ndarje? Pse lëkura, që është vetëm një mbulesë e jashtme, është kthyer në arsye për urrejtje? Pse ne, që jemi krijuar si qenie të ndërgjegjshme, kemi harruar se nuk ka ndryshim midis dhimbjes që ndien njëri apo tjetri? Gjaku që derdhet është njësoj i kuq, dhe çdo jetë e humbur është një humbje për të gjithë njerëzimin.

Sot, nuk është mjaftueshëm vetëm të vëzhgojmë nga larg. Sot duhet të veprojmë. Duhet të reflektojmë për pasurinë, jo si një grumbullim i mjeteve materiale, por si një fuqi që duhet të shpërndahet për të mirën e përbashkët. Duhet të pyesim veten: çfarë është pasuria që mbledhim nëse ajo nuk sjell dobi për të tjerët? Çfarë kuptimi ka fuqia, nëse ajo përdoret vetëm për të shtypur të pafuqishmin? Ky botëkuptim materialist, ky egoizëm që na ka zhytur në errësirë, duhet të marrë fund. Të gjithë ne jemi të varfër në shpirt nëse nuk kuptojmë se pasuria e vërtetë qëndron në dashuri, në mirësi, në bujari.

Reflekto për gjendjen e mjedisit ku jetojmë! Si mund të presim që natyra të na dhurojë frytet e saj kur ne e kemi shfrytëzuar dhe shkatërruar pa mëshirë? Toka, qielli, oqeanet janë në gjendje të vdekjes, një vdekje që ne vetë e kemi shkaktuar. Po shohim pasoja si asnjëherë më parë: përmbytje, zjarre, rrëshqitje toke, valë të tërbuara që përplasen mbi bregdetet tona. Dhe akoma, ne vazhdojmë me indiferencë, sikur gjithçka është jashtë kontrollit tonë. Por a është vërtet jashtë kontrollit tonë? Apo është pikërisht rezultati i mosveprimit tonë, i mbylljes së syve përpara përgjegjësive që kemi për këtë tokë që na ka dhënë jetë?

Duhet të reflektojmë për të ardhmen tonë, për brezat që do të vijnë pas nesh. Çfarë bote po u lëmë? Një botë të rrënuar, të mbushur me urrejtje, me ndotje, me dhimbje? Apo një botë ku dashuria dhe kujdesi për njëri-tjetrin dhe për natyrën të jenë vlerat udhëheqëse? Çdo brez ka përgjegjësinë e vet, dhe ne jemi përgjegjës për atë që po lëmë pas. Nëse nuk reflektojmë tani, nëse nuk veprojmë tani, brezat e ardhshëm do të na mallkojnë për indiferencën tonë, për paaftësinë tonë për të ndryshuar kursin e kësaj katastrofe që ne vetë kemi krijuar.

Dhe mbi të gjitha, duhet të reflektojmë për thelbin e ekzistencës tonë. Çfarë jemi ne? Pse jemi këtu? Këto pyetje nuk janë thjesht filozofike, por jetike. Jemi krijuar për të dashur, për të ndihmuar, për të ndriçuar njëri-tjetrin. Çdo shpirt është një dritë, por kur këto drita bashkohen, ato mund të ndriçojnë edhe errësirën më të thellë. Nuk jemi të ndarë nga njëri-tjetri; jemi pjesë e një tërësie më të madhe, e një ndërgjegjeje kolektive që lidhet me burimin tonë të përbashkët. Dhe nëse nuk e kuptojmë këtë, nëse nuk reflektojmë për thelbin e përbashkët të ekzistencës sonë, do të mbetemi të humbur në një rrugë pa krye, të ndarë dhe të vetmuar.

Reflekto, o njeri! Reflekto për çdo fjalë, për çdo mendim, për çdo vepër që ka shkuar keq. Reflekto për atë që mund të bësh sot, për atë që mund të ndreqësh me dashuri, me dhembshuri, me sinqeritet. Bota pret veprimin tonë, por ai veprim duhet të vijë nga një zemër e pastruar nga urrejtja dhe nga paragjykimi. Duhet të vijë nga një mendje që ka kuptuar se pasuria më e madhe e njeriut është dashuria dhe lidhja me të tjerët.

Tani është momenti i ndryshimit. Jo nesër, jo më vonë. Tani! Reflekto për jetën që ke jetuar deri më tani, dhe pyet veten: a është kjo jeta që duhet të jetoj? A janë këto veprat që dua të lë pas? Apo mund të bëj më shumë? Mos prit më gjatë, sepse bota ka nevojë për çdo dritë të vogël që mund të ndezësh. Njerëzimi ka nevojë për secilin prej nesh të ngrihet dhe të veprojë, të ndërtojë, të shërojë. Natyra, shpirti dhe ndërgjegjja jonë thërrasin për një zgjim. Le të jetë ky zgjim një moment i madh reflektimi dhe veprimi, që të mund të rigjejmë dritën që kemi humbur ndër shekuj, dritën që do të na udhëheqë drejt një bote më të drejtë, më të bukur dhe më njerëzore.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Atë që e ndërton sinqeriteti është si një pemë e lashtë, e rrënjosur thellë në tokën e shpirtit. Çdo degë e saj shtrihet drejt qiellit, duke kërkuar dritën e së vërtetës. Në një botë ku rrenat i ngjajnë erës që vjen papritur, duke u përpjekur të lëkundë gjithçka përreth, sinqeriteti mbetet një fortesë e patundur. Mashtruesit, me fjalë të ëmbla dhe premtime të zbrazëta, përpiqen të prishin këtë kështjellë të ndërtuar mbi gurin e ndershmërisë, por gjithçka që arrijnë është të rrafshojnë veten. Në thellësi të kohës, atje ku zhgënjimet dhe iluzionet shkrihen në harresë, vetëm ajo që është e vërtetë mbijeton.

Sinqeriteti nuk është thjesht një akt; është fryma e jetës që jeton në qetësi, larg syve të botës, por pranë thelbit të saj. Është shpirti i pastër që nuk i trembet as lotëve, as dhimbjeve, sepse e di se të gjitha stuhitë janë të përkohshme. Në fund, valët e mashtrimit thyhen si pasqyra të thyera para shkëmbit të së vërtetës, dhe aty, në qetësinë e pafundme të asaj që mbetet, sinqeriteti qëndron, i paprekur.

Shpirti që përqafon të vërtetën, nuk e ndjen më peshën e mashtrimeve; ai është përtej frikës, përtej iluzioneve, përtej thyerjeve. Sinqeriteti i tij nuk është thjesht mburoja ndaj botës, por është vetë bota që ai ndërton brenda vetes—një botë që nuk shembet dot nga asgjë tjetër përveçse nga vetë drita e asaj që është e drejtë dhe e vërtetë.

#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi

Le të tregojmë mirësi ndaj atij që është i zhveshur prej saj, sepse në shpirtin e secilit prej nesh jeton një zbrazëti që kërkon të mbushet, një mall që kërkon të ngrohet nën hijen e dashamirësisë së tjetrit. Njeriu i zhveshur nga mirësia është si një degë e thatë, e këputur nga trungu i dhembshurisë, një shtegtar që ecën nëpër terrin e vetmisë, i padukshëm për botën, i harruar nga drita.

Kur i ofron mirësinë tënde, ti nuk po jep vetëm një fjalë të ëmbël apo një veprim të vogël. Jo, ti po i dhuron një pjesë të shpirtit tënd, një copëz drite që depërton në errësirën e tij. Si një fener në mes të natës, mirësia jote do ta zbukurojë atë me rrobën e moralit tënd, do ta ngrohë atë që ka mbetur i ftohtë prej mungesës së dashurisë.

A nuk është vetë jeta një reflektim i veprimeve tona? A nuk janë hijet e së kaluarës sonë thjesht pasqyrime të ndërgjegjes sonë, që na përndjekin deri në momentin kur vendosim të bëhemi një forcë e mirësisë? Njeriu i zhveshur prej mirësisë është një thirrje e heshtur për ndihmë. Zemra e tij, megjithëse e fortifikuar me muret e krenarisë apo frikës, ende kërkon një dorë që ti zgjatet dhe t’i japë ngrohtësinë që aq shumë i mungon.

Prandaj, bëhu ti ai që mban atë rrobë të lehtë, atë mbulesë të butë që fsheh plagët e vjetra dhe u jep njerëzve shpresën për një të nesërme më të mirë. Sepse, në fund, ne jemi thurje e së njëjtës stofë, të përbërë nga fije të brishta të përvojave dhe ndjenjave. Dhe vetëm përmes mirësisë së ndërsjellë, ne mund të vazhdojmë të qëndrojmë të lidhur, të fortë, dhe të bukur, edhe nëse ndonjëherë të zhveshur nga gjithçka tjetër.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Patriotizmi i rremë dhe gjuha përçarëse 

Aty ku rrahjet e zemrës së kombit duhet të ndihen në çdo hap të historisë, kuptojmë se në emër të atdhedashurisë dhe patriotizmit, shumë janë maskuar nën fjalë të bukura e ideologji të rreme. Ata që pretendojnë se janë patriotë, shpesh fshihen pas maskave të politikave të tyre të sofistikuara, duke u përpjekur të mohojnë një të vërtetë më të thellë: luftën e fshehtë kundër shpirtit dhe besimit të njerëzve.

Ata që sulmojnë myslimanët dhe Islamin, nuk guxojnë ta bëjnë këtë hapur, sepse populli do t’i largonte me përbuzje. Këto maska – demokratike, laike, nacionaliste, apo artistike – shërbejnë për të mbuluar një hipokrizi të thellë të tyre. Nëse do të shfaqnin fytyrën e vërtetë, realiteti i maskave të tyre të ashpra do të shkonte kundër gjithçkaje që ata pretendojnë se përfaqësojnë. Patriotizmi nuk është një instrument që përdoret për të shtypur kulturat e ndryshme, për të margjinalizuar besimet fetare apo për të përhapur urrejtje nën petkun e progresit dhe demokracisë.

Në këtë pikë, nuk bëhet fjalë për një çështje vetëm fetare, por për një luftë më të thellë psikologjike. Ata që mbajnë maskat përpiqen të ndikojnë në mendjet e njerëzve, të formojnë të ardhmen e brezave të rinj, duke predikuar një formë të rreme të dashurisë ndaj atdheut. E vërteta është se, nën ato maska, nuk fshihet ndonjë dashuri e sinqertë për kombin, por një ndjesi e frikshme e humbjes së pushtetit mbi të vërtetën e lirisë së brendshme.

Historikisht, këto maska kanë qenë të dukshme për ata që kanë sy për të parë. A nuk ishte e njëjta skemë në epokat e shkuara, kur perandoritë dhe forcat e pushtetit manipulonin ideologjitë për të kontrolluar turmat? Ataturqizmi është vetëm një shembull modern i një sëmundjeje të vjetër, ku lufta kundër identiteteve të besimit dhe të kulturës është paraqitur si një formë e "modernizimit" dhe "përparimit". Megjithatë, është një përparim i rremë, i ndërtuar mbi kurrizin e atyre që refuzojnë të heqin dorë nga identiteti i tyre.

Tani, më shumë se kurrë, duhet të jemi të kujdesshëm. Kombet dhe popujt nuk janë thjesht mbledhje fjalësh në kartat e politikës ndërkombëtare, ata janë ndërtuar nga besimet, nga vlerat dhe nga kultura. Kur një komb humb shpirtin e tij, nuk mbetet asgjë tjetër veçse një trup bosh, i manipuluar nga maskat e tjetërsimit. Patriotizmi i rremë është si helmi i shpërndarë në gota të arta: duket tërheqës, por shkatërron brendësinë.

Patriotizmi i vërtetë nuk është një vegël për t’u përdorur për të përjashtuar ose për të shtypur të tjerët. Ai është një ndjenjë që lind nga dashuria e sinqertë për njerëzit e tu, për kulturën dhe për të ardhmen e përbashkët. Çdo përpjekje për të mohuar të drejtat e individit në emër të këtij patriotizmi është një gënjeshtër, një mashtrim që përfundon duke shkatërruar vetë bazamentet mbi të cilat kombet ngrihen.

Në Shqipëri dhe në trevat e tjera shqiptare, e njëjta maskë ka qenë gjithmonë e pranishme. Njerëz të ndryshe, grupe të ndryshme që në dukje luftojnë për çështje të ndryshme, të gjitha fshihen pas të njëjtës fasadë të nacionalizmit të falsifikuar. Por kjo është vetëm një përpjekje për të krijuar ndarje, për të ushqyer frikë, për të krijuar një ndjenjë të rreme të patriotizmit që nuk ka rrënjë të thella në realitet.

Prandaj, këtu qëndron këshilla dhe reflektimi: është detyra jonë, si individë të ndërgjegjshëm dhe të lidhur me historinë tonë, të heqim maskat e të ashtuquajturve patriotë dhe të shohim përtej tyre. Duhet të pyesim: a po ndërtohet ky komb mbi vlera të vërteta, apo mbi ndarje dhe falsitete? A po krijohet një të ardhme për të gjithë, apo vetëm për ata që janë të gatshëm të ndjekin ideologjinë e maskave? A është vërtet një patriot ai që mohon lirinë e besimit dhe të mendimit?

Nëse ne refuzojmë të lejojmë që këto maska të na verbojnë, atëherë kemi një mundësi të vërtetë për të ndërtuar një komb të qëndrueshëm dhe të lirë. Sepse patriotizmi i rremë, në fund të fundit, është vetëm një hije e errët që largohet sapo drita e së vërtetës të ndriçojë.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Në rrjedhën e kohës, kombet gjithmonë kanë ndërtuar dhe rrënuar, kanë sjellë dritë dhe hije, duke shkrirë kulturat dhe identitetet si metalet e skuqura në zjarr. Ajo që sot shfaqet si një "xhami" ose "fabrikë" është shumë më tepër sesa një gur i thjeshtë mbi gur. Çdo gur i vendosur, çdo kupolë, çdo makinë e nisur në punë mbart brenda vetes jehonën e një marrëveshjeje të paqëndrueshme mes pragmatizmit dhe kujtesës historike, midis përfitimit të sotëm dhe traumave të së kaluarës.

Thënia që përshkruan Turqinë si ndërtuese të xhamive në Shqipëri dhe fabrikave në Serbi nuk është thjesht një përmbledhje e fakteve, por një thikë dytehëshe, një metaforë që synon të provokojë më shumë ndasi sesa të ndriçojë. Ajo bart pas vetes një qasje cinike, një dëshirë për të vënë në dukje boshllëqe mes identiteteve dhe për të ushqyer mosbesimin e rrënjosur në shekuj. Por, a është vallë ndërtimi një veprim neutral? Dhe a janë marrëdhëniet midis shteteve të zhveshura nga ndjenjat dhe vlerat? Jo. Ato përplotësohen nga dyshime të pashlyera, frika të pashprehura, dhe iluzione të përhershme për atë që duhet të ishte, por nuk ishte kurrë.

Turku ndërtoi më shumë se xhami në Shqipëri. Ai solli investime që shtrihen nga rrugët në spitale, nga reformat në arsim deri te ndihmat në forcimin e ushtrisë. Por pse atëherë ky akt shihet me dyshim, ndërsa kur një shtet evropian ndërton një kishë, ai akt përqafohet si ndihmë shpirtërore? Ky kontrast është përthyer në labirintin e kujtesës historike. Për shqiptarët, çdo xhami nuk është thjesht një vend lutjeje, por edhe një kujtim i shekujve të pushtimit. Ndërsa fabrika në Serbi përfaqëson diçka më pragmatike, një mënyrë për të lëvizur përtej traumave dhe drejt një ekonomie funksionale.

Por në zemër të kësaj retorike fshihet një pyetje më e thellë: a i shohim ne vërtet marrëdhëniet midis shteteve si marrëveshje të ftohta ekonomike, apo gjithçka kalon përmes filtrave të identitetit dhe historisë? Në fund të fundit, edhe miqësia edhe armiqësia janë të përkohshme në botën e madhe të përfitimeve kapitale. Nuk janë gurët e xhamive apo makinat e fabrikave që e mbajnë një marrëdhënie të gjallë, por ajo çka mbillet në mendjet e njerëzve.

Pra, problemi qëndron jo në atë që ndërton turku, por në mënyrën se si ne i lexojmë këto ndërtime. Çdo veprim i një shteti të huaj shihet përmes prizmës së frikës se mos e humbasim veten, se mos të tjerët na formësojnë në mënyrë të pandërgjegjshme, si një skulptor që përdor daltën pa pyetur për dëshirën e gurit. Ndoshta nuk është problemi te xhamitë apo fabrikat. Problemi qëndron në zemrat tona, në mënyrën se si ne e masim vlerën e asaj që na ofrohet dhe si e lexojmë të kaluarën tonë – një e kaluar që herë na ndihmon, herë na pengon të shohim më qartë të tashmen.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Lojtarët e së vërtetës dhe mashtrimeve

Shpesh herë, në labirintet e mendjes njerëzore, hasim një lojë të pashmangshme, të heshtur dhe të rrëmujshme, që shpesh nuk njihet siç është. Është loja me të vërtetën. E vërteta, si një dritë që shkëlqen në errësirë, shpesh dëbohet dhe lihet në hijet e hileve, nga ata që nuk duan ta shohin atë siç është. Ata që e mohojnë kur nuk u pëlqen personi që e thotë, si në një akt egoizmi të mbrapshtë, duke harruar se drita nuk zgjedh asnjë lloj dore kur shpërndahet. Ata që luajnë me fjalë, si me gurë shahu, duke llogaritur hapat për të mbuluar atë që u djeg në brendësi. Fjalët e tyre ngatërrohen mes vetes, duke u përpjekur të kapin dobësinë e dikujt, për t'ia përmbysur forcën.

Në këtë skenë të errët të njerëzimit, të vërtetat dhe të kotat trazohen në një re tymi, ku interesat vetjake e çrregullojnë gjithçka. Pyetjet shërbejnë jo për të kërkuar përgjigje, por për të shkelur mbi to. Fjalët bëhen si valë, të cilat herë përplasen e herë tërhiqen, duke krijuar një lloj lojë të pafund. Dëgjimi bëhet i pjesshëm; ndëgjohet vetëm ajo që sjell përfitim, ndërsa e vërteta e thjeshtë e thënë pa interes ngulfatet në indiferencë. Sa shpesh ndodh që gënjeshtrat e thëna nga dikush që shërben interesin e tyre, përqafohen si të ishin margaritarë, ndërsa zëri i së vërtetës lihet të humbet në zhurmën e thashethemeve dhe shpifjeve?

Është një paradoks i frikshëm, një ironi e thellë që fjalët e vërteta shpesh mbeten të heshtura në qetësinë e tyre. Një lojë pingpongu me gënjeshtra dhe një shah me të vërtetën, ku figurat lëvizin sipas kalkulimeve të interesit. Por, në fund të kësaj loje, gjithmonë ekziston një pyetje e rëndë që varet mbi gjithçka: kush do të fitojë? Ata që mbulojnë dritën me hije apo ajo dritë e papërkulur e së vërtetës që gjithmonë gjen një rrugë për të depërtuar, për t’u parë, për t’u pranuar?

Në këto reflektime, ku çdo gjest, çdo fjalë, çdo mendim, bëhet një fije që thur rrjetën e komplikuar të shpirtit, kuptojmë se nuk është loja ajo që e përcakton fituesin. Është mënyra se si zgjedhim të luajmë. E vërteta nuk është e përkohshme; është gjithmonë aty, në pritje që ne ta shohim, ta pranojmë, ta ndjekim. Edhe nëse bota shkon drejt atij që fiton sipas rregullave të shpifura, triumfi i vërtetë qëndron në paqen e atij që mbetet besnik ndaj dritës së saj të brendshme.

#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi

Për ty që je hipokrit, për ty që je pa moral.

Ti që ecën nëpër jetë si një hije, je një siluetë e zbehtë e asaj që dikur ndoshta mund të kishe qenë, por që tashmë je vetëm një kujtim i humbur në erën e kotësisë. Shikimi yt bosh, një humbëtirë pa fund, pasqyron një mungesë të thellë, një humnerë që s’mund të mbushet kurrë. Ti nuk ke kujtime të vyera, as për të ndarë me të tjerët, as për të mbajtur për vete, sepse e kaluara jote është një boshllëk i heshtur, pa rrënjë, pa të shkuar, një enigmë e zgjidhur që kurrë s’ka nisur të ekzistojë.

Ndërsa jeta rrotullohet rreth teje, ti sheh vetëm një rreth të pafund të rutinës së përhershme. Nuk ka ëndrra që të të ndjekin dhe as për të ndjekur, sepse ti nuk guxon të ëndërrosh. Ato janë thjesht hije në horizontin tënd, të pakuptimta dhe të largëta, të paprekshme. Ti nuk di asgjë për pasionin, për zellin që ndizet si zjarr i brendshëm, sepse brenda teje është një thatësi saharaje, një shterpësi emocionale që nuk lejon asgjë të rritet apo lulëzojë. Ti, në thelb, je një bimë pa rrënjë, një ekzistencë që nuk lë asnjë gjurmë në dheun e jetës.

E vetmja gjë që të ngroh është interesi yt personal. Marrëdhëniet që ke ndërtuar nuk janë të bazuara në dashuri, por në përfitime. Ti qëndron mbi themele të ndërtuara nga egoja jote, të larta si një kullë prej kartoni që bie në erën më të vogël të ndershmërisë. Ti trembesh nga vetja, sepse në thellësi të shpirtit e di që je vetëm një përjashtim nga çdo ligj i dashurisë dhe mirësisë. Çdo herë që shikon në pasqyrë, nuk njeh fytyrën që të vështron, sepse ajo është një maskë që ke mbajtur aq gjatë sa ka zëvendësuar të vërtetën e brendshme.

Por, a e di pse? Sepse ti nuk di çfarë do. Ti e ke humbur busullën e shpirtit, e ke humbur rrugën drejt vetes. Çdo ditë që kalon është një tjetër hap në një udhëtim që nuk ka destinacion, një hapësirë e ftohtë pa qëllim apo kuptim. Për ty, jeta është thjesht një ekzistencë e zbehtë, ku të hash, të pish, të marrësh frymë me dy vrima në hundë, janë e vetmja gjë që të kujton se ende je gjallë. Dhe kur fle, nuk është as pushim, as qetësi; është një përgjumje si e kafshëve, një shkëputje e përkohshme nga monotonia e zbrazëtisë.

Ti do të vdesësh ashtu siç jeton, si një kufomë që ecën për së gjalli. E imagjinon fundin tënd? Jo, sepse ai ka ardhur tashmë. Ti ke pushuar së ekzistuari shumë kohë më parë, kur ke vendosur të heqësh dorë nga çdo identitet, nga çdo kërkim i vërtetë për vetveten. Tani je vetëm një maskë, një shfaqje e papërfillshme e asaj që dikur ishte ndoshta një njeri.

Por a ka ende shpresë? A mund të rilindësh nga hiri i kësaj thatësie shpirtërore? Sepse njeriu, në fund të fundit, nuk është i destinuar të humbasë. Por për të rilindur, duhet të ndalosh së qeni ajo që je sot. Duhet të shkulësh maskën që ke ngjitur aq fort mbi fytyrë dhe të përballesh me atë që je vërtet – boshllëkun tënd, frikën tënde, mungesën tënde të përkatësisë. Dhe vetëm atëherë, kur t’i japësh vetes leje të jesh i thyeshëm, të jesh i gabuar, të jesh njeri, mund të gjesh diçka të vërtetë.

Sepse nëse ti nuk do t’i shikosh në sy plagët e shpirtit tënd, do të mbetesh i kapur në këtë rreth vicioz. Jeta do të të kalojë, do të të zhduket nga duart si rërë në erë, dhe do të kesh vetëm heshtjen e një kufome për të dëshmuar ekzistencën tënde të humbur. Sepse jeta nuk është vetëm të mbijetosh; është të ndjesh, të dashurosh, të përpiqesh për diçka më të lartë sesa vetja jote.

Dhe deri atëherë, ti do të vazhdosh të jetosh në atë errësirë të pafund, një kufomë e gjallë që ecën mbi këtë tokë, duke mbajtur një maskë që të është bërë identiteti yt i vetëm.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Të gjithë të rriturit kanë qenë fëmijë, megjithëse pak janë ata që e mbajnë mend. Ka nga ata që mbeten gjithnjë fëmijë edhe pse janë rritur. Por fatkeqësia më e madhe është se ka shumë fëmijë që janë rritur para kohe, pa e ditur çfarë është fëmijëria e vërtetë. 

Të gjithë të rriturit kanë qenë dikur fëmijë, një botë e çuditshme ku gjithçka është e mundur dhe asgjë nuk kërkon shpjegim. Është një botë ku dashuria është e thjeshtë, buzëqeshja e pafajshme dhe liria e paprekur nga peshat e ekzistencës. Megjithatë, pak prej tyre e mbajnë mend atë kohë siç ishte. Koha, me kthetrat e saj të fshehta, e gris nga kujtesa atë qetësi të pastër që vetëm një zemër e fëmijës mund ta njohë. Pse e harrojmë? Pse e mbulojmë atë pjesë të vetvetes që njëherë na dha krahë për të fluturuar?

Ka disa që mbeten gjithmonë fëmijë, edhe kur vitet i rëndojnë shpatullat dhe flokët fillojnë të zbardhen. Ata janë ata që i ruajnë ëndrrat si thesar të fshehtë, që shikojnë botën me kureshtje të përjetshme dhe nuk lëshojnë dorën e mrekullisë. Për ta, bota është gjithmonë një mister i bukur për t’u zbuluar, dhe çdo ditë është një mundësi për të bërë një zbulim të ri, një lojë të re, një ëndërr të re.

Por fatkeqësia më e madhe është se shumë fëmijë janë detyruar të rriten para kohe. Para se të kenë kohë të luajnë, para se të kuptojnë çfarë do të thotë të jesh fëmijë. Ata janë ata që janë ngarkuar me barrat e një bote që nuk i përket moshës së tyre. Ata që janë detyruar të mësojnë për dhimbjen para se të njohin gëzimin, që kanë parë padrejtësinë para se të kuptojnë drejtësinë. Ata janë ata që janë rritur përpara se të kenë shijuar lirinë e fëmijërisë, ata që e kanë humbur pafajësinë pa e kuptuar që e kishin.

Por çfarë do të thotë të jesh fëmijë në një botë që shpesh duket e pamëshirshme dhe e ftohtë? Të jesh fëmijë do të thotë të kesh zemër të hapur, të kesh besim tek jeta, tek vetja, tek të tjerët. Do të thotë të ndiesh gëzimin e të qenit gjallë, pa pyetur për kuptimin e ekzistencës, pa frikën e të nesërmes, pa barrën e së kaluarës. Por kur kjo cilësi humbet, kur zemra ngurtësohet nga përvojat e jetës, çfarë mbetet?

Në këtë udhëtim që quajmë jetë, të gjithë ecim drejt një destinacioni të panjohur. Disa ecin me dritën e shpresës, të tjerë me peshën e frikës. Por pavarësisht se çfarë ndiejmë apo përjetojmë, ajo fëmijëri brenda nesh nuk shuhet kurrë plotësisht. Ajo është aty, e fshehur në një cep të thellë të shpirtit, duke pritur një çast, një ndjenjë, një kujtim që ta zgjojë. Ndoshta ai zgjim vjen kur dëgjojmë një melodi që na kthen pas në kohë, kur shohim një lodër të harruar, ose kur ndiejmë aromën e tokës pas shiut. Është atëherë kur fëmija brenda nesh ngrihet përsëri, për të na kujtuar se jeta nuk është vetëm dhimbje dhe përgjegjësi, por edhe gëzim dhe magji.

Por, çfarë mund të bëjmë për të mos humbur këtë ndjenjë? Si mund të kujtojmë se jemi ende fëmijë brenda kësaj lëkure të rriturish? Ndoshta përgjigjja është në thjeshtësinë e gjërave. Të ndalemi dhe të dëgjojmë, të shohim botën me sy të rinj, të prekim me butësinë e një fëmije, të shijojmë momentet pa kërkuar gjithmonë kuptimin e tyre. Të ndiejmë, thjesht të ndiejmë, pa e analizuar çdo emocion, pa e peshuar çdo hap.

Ndoshta mesazhi më i thellë që mund të mbajmë nga fëmijëria është ky: jeta nuk është vetëm për të kuptuar, është për t’u jetuar. Jo çdo pyetje ka një përgjigje, dhe jo çdo dhimbje ka një shërim të menjëhershëm. Por në mes të të gjitha këtyre, është gëzimi i thjeshtë i ekzistencës që mund të na mbajë të gjallë, që mund të na mbajë të lidhur me atë fëmijë të humbur brenda nesh.

Le të mos harrojmë të qeshim, të ëndërrojmë, të shohim yjet dhe të besojmë në të pamundurën. Le të mos harrojmë që pavarësisht se sa vite kalojnë, pavarësisht sa herë zemra copëtohen, fëmija brenda nesh është aty, duke pritur që ne ta ftojmë përsëri në lojën e jetës. Sepse, në fund të fundit, fëmijëria nuk është një fazë që përfundon me moshën, por një gjendje shpirtërore që mund të zgjasë përjetësisht, nëse i japim hapësirë dhe kohë për të lulëzuar.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Vetmia dhe shpirti

Shpesh, kur shohim dikë të ulur vetëm, e përfytyrojmë si një njeri të humbur në boshllëk, një shpirt që endet në errësirën e vetmisë. Mendojmë se vetmia është mungesë e zhurmës, e njerëzve, e shoqërisë – sikur njeriu që zgjedh të qëndrojë vetëm e ka humbur rrugën drejt lumturisë. Por ky perceptim është një iluzion që shpesh na mashtron.

Ka shumë që rrinë mes turmës, të qeshur, duke ndarë fjalë e përshëndetje, por brenda tyre fryn një erë e ftohtë. Janë si ishuj të humbur në oqean, të rrethuar nga ujëra që nuk i prekin thellësitë e tyre. Këta njerëz nuk janë vetëm për mungesë të pranisë fizike; janë vetëm sepse nuk gjejnë një rezonancë shpirtërore. Zhurma rreth tyre është si një fasadë që fsheh heshtjen e brendshme, një zbrazëti që nuk mbushet me njerëz por vetëm me vetëkuptim.

Në anën tjetër, ka të tillë që rrinë vetëm, por zemra e tyre pulson me qetësi, si një poezi që recitohet për veten. Ata gjejnë paqen brenda asaj vetmie, një dhomë ku shpirti flet me vetveten, ku frika shndërrohet në pranim dhe mendimi në urtësi. Të qëndrosh vetëm, për ta, nuk është një akt izolimi por një akt lirie – një hapësirë ku shpërthejnë mendime dhe vetvetja mund të ndriçohet pa ndërprerje.

Vetmia, në thelb, është një gjendje shpirtërore, jo sociale. Është një përvojë intime, një hapësirë ku njeriu ballafaqohet me pyetjet e mëdha: "Kush jam unë përtej roleve që luaj?" "A më plotëson prania e të tjerëve, apo më shpërqendron?" Nëse njeriu nuk arrin të gjejë një dialog të sinqertë me shpirtin e vet, as turma më e madhe s’mund ta shpëtojë nga ndjesia e boshllëkut. Nëse e njeh thellë vetveten, as mungesa e pranisë së tjetrit s’mund të jetë një barrë.

Lumturia e vërtetë buron kur njeriu mëson të jetë në paqe, si me vetveten ashtu dhe me të tjerët. Ajo nuk varet nga jashtësia, por nga harmonia e brendshme. Vetmia mund të jetë një dhuratë për ata që guxojnë ta përqafojnë; një shteg ku mund të gjesh atë që bota s’ta jep: vetveten. Në fund, mësimi i madh është ky: vetëm kur pranojmë vetminë si një mik të shpirtit, kuptojmë se kurrë nuk kemi qenë me të vërtetë vetëm.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Kërkimi i humbur i tjetrit

Në thellësitë e çdo zemre fshihet një pritje e heshtur – dëshira për ta gjetur atë shpirt që rezonon në të njëjtën frekuencë, që përputhet me atë harmoni të paprekshme të brendshme. Por ja, e pamundura qëndron në zemër të këtij udhëtimi: nuk mund ta modelosh tjetrin sipas formës së dëshirave të tua, ashtu siç ai nuk mund të të skalisë ty sipas vizionit të vet. Secili prej nesh endet në këtë botë me të njëjtën etje për afërsi, me të njëjtin mall për dikë që, në mënyrë të mistershme, përputhet me atë çka zemra kërkon. Dhe ky paradoks – kjo kërkesë që kurrë s’mund të plotësohet plotësisht – na lë shpesh të zhgënjyer e të vetëm.

Çdo njeri është një univers më vete, i papërsëritshëm e i pashtershëm. Përpjekja për të gjetur në tjetrin një pasqyrim të vetvetes, ose për ta shndërruar dikë sipas kontureve të dëshirave tona, është një lodhje e pafrytshme. Vetëdija për këtë realitet është një portë drejt lirisë – pranimi i tjetrit siç është, në tërë ashpërsinë dhe bukurinë e vet të papërpunuar. Ky pranimi nuk është dorëzim, por akt krijues: një mënyrë e re për ta shikuar botën jo përmes mungesave, por përmes mundësive.

Aty ku njerëzit dallojnë në formë, ata takohen në thelb. Vlerat – ato qëndresa të përbashkëta të shpirtit njerëzor – janë pika e vetme ku shpirtrat mund të ngërthehen. Nuk është ngjashmëria ajo që na mban bashkë, por një vizion i përbashkët, një qëllim që shkon përtej nesh. Dhe për hir të këtij qëllimi duhet të mësohemi me artin e mirëkuptimit, me forcën e tolerancës. Në të gjitha këto përpjekje qëndron jo vetëm mbijetesa e marrëdhënieve, por edhe lulëzimi i tyre.

Toleranca nuk është thjesht durim – është një akt i vullnetshëm për ta pranuar tjetrin në përmasat e tij të plota, për t’i lënë vend që ai të jetë. Në këtë mënyrë, nuk është ndryshimi që na frikëson, por frika e mospranimit që na burgos. Mirëkuptimi, pra, bëhet një art i hollë që kërkon jo vetëm mendjen, por edhe zemrën – një përpjekje për ta parë tjetrin jo si mjet, por si bashkudhëtar.

Dhe në këtë udhëtim të përbashkët, vetëm planifikimi i kujdesshëm, bashkëpunimi me qëllim dhe përkushtimi ndaj vlerave mund të na shpëtojnë nga rruga e humbjes. Nuk është e rëndësishme që çdo hap të jetë i përkryer, por qëllimi i përbashkët është të mos humbasim në stuhitë e përditshmërisë. Sepse, në fund, ajo çka mbetet është jo ai qëllim abstrakt që projektojmë, por momentet e përbashkëta që ndriçojnë rrugëtimin tonë. Dhe aty, mes tolerancës dhe mirëkuptimit, zbulohet bukuria e vërtetë e qenies – e hapur, e brishtë, dhe e aftë për të dashur në përmasat e saj më të thella.

Prandaj, ne nuk kërkojmë thjesht dikë që të na përmbushë, por dikë me të cilin të rritemi së bashku – jo për ta ndryshuar tjetrin, por për të ecur dorë për dore drejt një horizonti të përbashkët. Në këtë rrugëtim, liria e secilit bëhet ura që lidh dy shpirtëra të ndryshëm. Sepse në fund të fundit, është vetë ky kontrast i pandashëm ai që na mëson artin më të vështirë të jetës: të duash pa kushte, duke pranuar se as ti vetë nuk je i njëjtë nga çasti në çast.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi 

Leximi dhe Mendimi

Leximi pa mendim është si një det i qetë që s’të çon askund. Fjalët përhapen në sipërfaqe, por nuk prekin thellësinë e shpirtit. Është si të notosh në një lumë të cekët, ku këmbët gjithmonë prekin fundin dhe s’ndien as frikën e fundosjes, as aventurën e hapësirës së panjohur. Leximi që nuk ndez mendimin mbetet një ritual bosh, një zhurmë e ëmbël që të zë veshët, por kurrë nuk depërton brenda.

Por mendimi pa lexim është më i rrezikshëm. Ai rritet si një pemë që ushqehet vetëm nga vetvetja, duke u dredhur në rrathë të pafund egoje dhe iluzionesh. Mendja, kur i mungon materia e librave, endet në mjegulla vetë-mjaftimi, krijon universin e saj të shtrëmbëruar dhe beson se çdo gjë që del prej saj është e vërtetë. Është si të udhëtosh pa hartë, duke u mbështetur vetëm te kujtesa e një ëndrre të largët.

Kur leximi dhe mendimi bashkohen, ndodh diçka e jashtëzakonshme. Fjalët fillojnë të marrin jetë përtej kuptimit të tyre të parë. Një frazë e thjeshtë nga një libër kthehet në pasqyrë ku sheh jo vetëm autorin, por edhe vetveten. Mendja e lexuesit bëhet një tokë pjellore, ku idetë e të tjerëve mbijnë, transformohen, dhe më pas çelin lule të reja që s’janë parë kurrë më parë.

Leximi i mirë nuk është thjesht përthithje; është një akt rebelimi, një përpjekje për të sfiduar atë që duket e qartë, për të kërkuar prapa rreshtave diçka që është fshehur me qëllim. Mendimi i mirë nuk është thjesht prodhim; është përulësi, pranimi se diku, në ndonjë qoshe libri të vjetër, ndodhet një mendim që pret të të çlirojë prej burgut të bindjeve të tua.

Pra, leximi pa mendim është humbje kohe, por mendimi pa lexim është lajthitje. Si dy krahë që duhet të rrahin në harmoni, njëri i jep shpirt tjetrit. Sepse vetëm atëherë kur lexojmë për të menduar dhe mendojmë për të lexuar, arrijmë të bëjmë paqe me vetveten dhe botën, të kuptojmë se dituria nuk është destinacion, por udhëtim që vazhdon përjetësisht.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Njeriu që njeh vlerën e çdo gjëje: një meditim mbi mirësinë

Njeriu më i dobishëm nuk është ai që përpiqet të fitojë medalje të dukshme, por ai që, si një artist i heshtur, e shndërron çdo ditë në një vepër të vogël arti. Ky njeri është i aftë të vërejë edhe gjethet më të imëta që përdridhen në erë dhe t’i japë kuptim gjithçkaje që të tjerët nuk e shohin. Në botën e tij, çdo akt, sado i vogël, ka peshën e një përjetësie.

Ai dhuron buzëqeshje jo për të marrë diçka në këmbim, por sepse e di që një buzëqeshje është një dritë e vogël që mund të shpërndajë errësirën në shpirtin e dikujt. Një buzëqeshje nuk është thjesht një lëvizje muskujsh, por një ftesë për të qetësuar zemrat që dridhen nga pesha e ditëve. Ai e kupton se kjo lëvizje e lehtë mund të ndalojë stuhitë e brendshme të dikujt, të rindërtojë atë që është shembur në heshtje.

Një fjalë e ëmbël, për të, është si një balsam i padukshëm. Ai e di që helmi i jetës shpesh futet aty ku mungon fjala e mirë, aty ku thjesht një "je i rëndësishëm" do të mund të kishte shëruar plagë që kohëzgjatja vetëm i përkeqëson. Në botën e tij, fjalët nuk janë asnjëherë të kota; çdo fjalë është një urë që lidh dy shpirtëra dhe një fije që lidh njeriun me vetë ekzistencën.

Kur ai zgjat dorën drejt dikujt ose përqafon një shpirt të brishtë, nuk është thjesht një akt fizik; është një rit i shenjtë. Në prehjen e tij, ai nuk jep thjesht ngushëllim; ai shkrin akujt e vetmisë që kanë mbërthyer shpirtin e tjetrit. Ai e di se përqafimet janë më shumë se një gjest – janë një premtim i heshtur që njeriu nuk është i vetëm, një përkujtim se, përmes dashurisë, kufijtë e vetmisë mund të rrëzohen.

Ndonëse edhe ai ka etje për ngrohtësi, për përqafime dhe fjalë të mira, ai zgjedh të japë pa pritur asgjë në këmbim. Ai kupton se dobësia e vet nuk është arsye për të ndalur, por një thirrje për të dhënë më shumë. Është një njohuri e rrallë: ai e di se duke dhënë atë që i mungon, ai nuk dobësohet, por forcohet. Në të vërtetë, ai kupton se përmes këtij dhurimi të pakushtëzuar, ai ruan atë pjesë të vetes që ka më shumë vlerë – shpirtin e tij të mirë.

Ai e di se jeta nuk i ka borxh askujt dhe se çdo mirësi e dhënë nuk e bën jetën më të lehtë apo më të drejtë. Por ai e kupton se, duke dhënë pa kushte, ai nuk humbet; përkundrazi, ai çlirohet nga prangat e egos dhe të frikës. Ai e di se mirësia nuk është një tregti, por një nevojë e brendshme për të mbajtur të pastër shpirtin e vet.

Pasuria e tij nuk matet me ar apo pasuri materiale. Ai është i pasur sepse ka gjetur thesarin e brendshëm: ndjesinë e thellë të kënaqësisë kur sheh të tjerët të qeshin, të qetë dhe të lumtur. Ai ka kuptuar një të vërtetë që shumica nuk e shohin: kur bën të tjerët të ndihen mirë, ai është duke krijuar një jetë të mirë për veten. Në zemrat e të tjerëve, ai ka ndërtuar një shtëpi për veten, një vend ku gëzimi i përbashkët është ushqim për shpirtin e tij.

Ai është i pasur në një mënyrë që nuk mund të kuptohet me sy të verbuar nga lakmia; ai është më i lumturi tek të pasurit dhe më i pasuri tek të varfrit. Ai ka zbuluar se pasuria më e madhe është dashuria që ai ka mbjellë dhe korrur në shpirtërat e të tjerëve. Në këtë mënyrë, ai është bërë njëfarë alkimisti, duke shndërruar çdo gjest të vogël në diçka të pavdekshme.

Njeriu i tillë e kupton se ne nuk jetojmë për të marrë, por për të dhënë. Në fund të ditës, nuk ka rëndësi sa shumë kemi grumbulluar, por sa zemra kemi prekur. Eshtë një rrugë e vështirë, por ai e përqafon me gjithë shpirt, sepse e di se ky është çmimi i vërtetë i lirisë së brendshme. Dhe në këtë përpjekje për të përhapur mirësi, ai e gjen kuptimin e vërtetë të jetës: të jetosh në mënyrë të tillë që prania jote të jetë një bekim, e jo thjesht një ekzistencë.

Kështu, ai ecën në këtë botë si një fllad i butë që lëviz mes shpirtërave të lodhur, duke mbjellë buzëqeshje, përqafime dhe fjalë të mira. Ai nuk lë pas statuja apo monumente, por gjurmë të padukshme në zemrat e njerëzve që takon. Dhe në fund të fundit, kjo është pasuria e vetme që nuk zhbëhet nga koha.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Jo çdo gjë që duket…

Në këtë botë ku gjithçka lëviz në spirale të pashmangshme, e mira dhe e keqja janë vetëm maska të përkohshme. Na mësojnë që të kërkojmë përfundime të lumtura, të shohim fillimet si parashikues të së ardhmes dhe të shmangim dhimbjen si një armike të jetës. Por a është kjo rruga e drejtë? Apo jeta, me gjithë paradokset e saj, na mëson të shohim përtej kësaj ndarjeje të thjeshtë?

Një rrugëtim që fillon me buzëqeshje mund të mbarojë me lot, dhe një tjetër që niset në errësirë mund të të çojë drejt një agimi që s’e ke imagjinuar kurrë. Të ecësh në këtë rrugë është si të kalosh nëpër një mjegull të trashë: nuk di se çfarë të pret përtej, por ke besimin se hapat që hedh, sado të rënduar nga frika apo dëshira, të çojnë drejt diçkaje që vlen.

Kush na mësoi se e mira është gjithmonë e ëmbël dhe e keqja gjithmonë e hidhur? Dhimbja nuk është gjithmonë e padrejtë – ajo na ndriçon zonat më të errëta të shpirtit, duke na mësuar ku jemi të thyeshëm dhe ku duhet të rritemi. Ajo i ngjan një thike kirurgjikale që pret për të shëruar. Në të njëjtën mënyrë, jo çdo kënaqësi është rrugë e drejtë. Shumë gjëra që na japin kënaqësi të çastit mbajnë në vetvete mbeturina boshllëku – një ëmbëlsi e gënjeshtërt që të mpin shpirtin dhe të len pa frymë.

Sa herë kemi gënjyer veten duke menduar se lumturia qëndron pas çdo fillimi të mirë? Sa herë kemi ndjerë dhimbje vetëm për të kuptuar më vonë se ajo dhimbje ishte nevojë – një shkundje që na duhej për të zgjuar? Mbase jeta nuk ka lidhje me "përfundime të mira" apo "të këqija", por me transformim të vazhdueshëm. Mbase ne duhet të shohim jo me sytë e pritshmërive, por me sytë e pranimit.

Ka dashuri që nisin si premtime të përjetshme dhe përfundojnë si kujtime që peshkojnë dhimbje. Dhe ka të tilla që lindin në kaos dhe ngjizen në diçka më të bukur se sa guxonim të ëndërronim. E gjithë jeta është një dialog mes të papriturës dhe pritshmërisë – një tregti delikate ku ne japim shpresë dhe marrim përvojë. Dhe përvoja shpesh është më e ashpër, por më e çmuar sesa çdo shpresë e brishtë që kemi mbajtur në duar.

Ashtu si një artist që pikturon mbi kanavacën e vet pa qenë kurrë i sigurt se cili do të jetë rezultati i fundit, edhe ne duhet të ecim me guxim, duke pranuar se ndonjëherë do të humbasim dhe ndonjëherë do të fitojmë. Por as humbja, as fitorja nuk janë fundi. Të dyja janë faza kalimtare në një udhëtim që nuk resht së na ndryshuari.

Dhimbja është një mësuese e rreptë. Ajo nuk të kursen, por të mëson. Ajo të zbulon veten tënde të vërtetë, përtej fasadave që ngremë për botën. Ajo të mëson të mos e kesh frikë thyerjen, sepse nga të çarat hyn drita. Kënaqësia, nga ana tjetër, është si një stinë pranvere: e bukur, por kalimtare. Nëse kapemi fort pas saj, harrojmë se çdo stinë kalon dhe çdo lulëzim shkon drejt zbehjes.

Prandaj, jo çdo gjë që të jep dhimbje është e keqe. Jo çdo gjë që të jep kënaqësi është e mirë. Sekreti qëndron në pranimin e të dyjave, ashtu si një melodi që bëhet e bukur jo vetëm nga notat e larta, por edhe nga heshtja midis tyre.

Jeta është një udhëtim pa hartë. Fillimet dhe fundet janë vetëm pika kalimi në një rrugë që nuk ka destinacion përfundimtar. Mbase e vetmja mençuri që mund të arrijmë është të jetojmë çdo çast ashtu siç është – pa u kapur fort pas fillimeve të ndritshme apo frikës nga fundet e errëta. Fundja, çdo gjë që përjetojmë është pjesë e së njëjtës histori: historia e një shpirti që mëson të dojë, të lëndohet, të rilindë dhe të vazhdojë përpara.

Dhe ndoshta kuptimi i vërtetë nuk qëndron në atë që përjetojmë, por në mënyrën si e përqafojmë çdo përvojë. Jo çdo fillim i mirë është garanci për lumturi, por çdo hap, qoftë i dhimbshëm apo i gëzueshëm, është një dhuratë. Sepse në fund të fundit, jeta nuk matet me përfundime, por me thellësinë me të cilën e kemi përjetuar çdo çast.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

"Mos e zgjidh shokun sipas ambientit, por zgjidh ambientin sipas shokut."

Në thellësinë e kësaj thënieje, sikur fshihet një urti e përjetshme, një fjalë që i drejtohet jo thjesht mendjes së kthjellët, por zemrës së paqetë dhe shpirtit që endet në kërkim të përkatësisë. E shoqëria, kjo nyje e pashmangshme që na lidh me botën, shpesh përmendet si zgjedhje sipërfaqësore, e kushtëzuar nga rrethanat dhe përkufizimet e vendit ku ndodhemi. Por në të vërtetë, sa herë kemi ndjerë se jemi mësuar të qëndrojmë mes njerëzve që nuk na përkasin, vetëm sepse jeta na i ka afruar si bashkudhëtarë të rastësishëm?

Një mik i vërtetë nuk është një produkt i rrethanave; është një thirrje e brendshme, një njohje e heshtur mes dy shpirtrave që kuptojnë njëri-tjetrin përtej maskave të përditshme. Është ajo qetësia që të pushton kur dikush të kupton pa fjalë, kur nuk ke nevojë të përshtatesh as të aktrosh për të qenë i pranuar. Por, sa shpesh kemi parë miqësitë të formohen për shkak të lehtësisë? Një ambient pune, një lagje, një kafene e përditshme – një kontekst që na mban të bashkuar, pa garanci që këto lidhje do t’i mbijetojnë distancës apo kohës.

Por çfarë ndodh kur përzgjedhim ambientin sipas shokut? Është sikur përzgjedhim një jetë sipas asaj që është e shenjtë për ne, sipas asaj që na bën të ndihemi të plotë. Ndoshta, atëherë, do të kërkonim më shumë ato vende që na japin mundësi të jemi vetvetja. Ndoshta do të shmangnim hapësirat ku shpirti ndihet i tkurrur, i kufizuar nga normat e imponuara, dhe do të kërkonim ato hapësira ku lirshëm mund të marrë frymë.

Një mik i mirë është si një pasqyrë që të tregon atë që je, por pa të gjykuar. Është ai që sheh brenda teje atë që ti ndoshta ende nuk ke guxuar të shohësh. Në praninë e një miku të tillë, ambienti bëhet i parëndësishëm – një detaj i vogël në krahasim me përvojën e përbashkët që ndan. Përkundrazi, kur rrethohesh nga njerëz të rastësishëm, pa një thelb të përbashkët, çdo ambient, sado i zbukuruar apo luksoz, ndihet i zbrazët. Shpirti që kërkon përputhje nuk mund të kënaqet me shoqëri të përkohshme, të sforcuara nga situatat.

Në këtë reflektim, gjendet një sugjerim i heshtur, por i fuqishëm: mos i lidhë zgjedhjet e tua me ato që jeta të ofron rastësisht; bëhu zot i asaj që e përzgjedh vetë. Sepse kur zgjedh dikë që rezonon me ty në thellësi, ti fillon të zgjedhësh edhe botën përreth me më shumë kujdes. Nuk është thjesht një zgjedhje njerëzish, por një mënyrë për të jetuar, për të krijuar një realitet që pasqyron atë që është më e vyer brenda teje.

Nuk është ambienti që duhet të të thotë se kush je ti – është miku i mirë ai që të ndihmon të kujtosh veten. Ambientet janë si një peizazh që mund të ndryshojë me stinët, por një miqësi e vërtetë është si një dritë e brendshme që nuk shteron. Prandaj, mos e ndërto shoqërinë sipas atyre që rasti të ka sjellë në rrugë, por kërko ata që rezonojnë me ty, dhe për ta krijo hapësira ku të jesh i lirë, ku çdo frymëmarrje ndihet si një çlirim.

Sepse fundja, miku i mirë është ai që e bën edhe vetminë më pak të vetmuar, ai që edhe heshtjen e kthen në muzikë, dhe ai që, edhe në ditët më të zymta, mbetet si një strehë e sigurt në shpirt. Kjo është zgjedhja më e rëndësishme: të gjesh jo thjesht njerëz, por ata njerëz që bëjnë çdo ambient të ndihet si shtëpi.

#ndalohetkopjimi 

#lejohetshpërndarja

Sprovat tregojnë thellësinë e njerëzve

Njeriu është një det pa fund, dhe dallgët e jetës janë provat që përplasen me brigjet e shpirtit të tij. Në çdo sfidë, në çdo rrëzim, në çdo përpjekje për t'u ngritur sërish, shfaqet ajo pjesë e thellë e qenies që shpesh mbetet e fshehur në qetësinë e përditshmërisë. Sprovat nuk janë mallkim, por pasqyrë. Ato të thyejnë dhe të ndërtojnë njëkohësisht, si skulptori që gdhend gurin derisa zbulon formën e përkryer brenda tij.

Kur gjithçka rrotullohet rreth një terri të pakapshëm, kur rrugët duken të zymta dhe ajri i jetës bëhet i rëndë, aty shfaqet forca e padukshme që njeriu as vetë nuk e dinte se e zotëronte. Zemra qëndron e krisur, por jo e thyer; mendja lëkundet, por nuk dorëzohet. Thellësia e vërtetë nuk qëndron në sigurinë e përjetshme, por në atë aftësinë e brishtë për të gjetur kuptim edhe mes kaosit.

Çdo dhimbje, çdo zhgënjim, çdo humbje është një gur themeli në ndërtimin e një shpirti më të lartë. Të tregon se sa i aftë je të duash, të falësh, të rritesh. Në momentet kur gjithçka duket e humbur, lind pyetja më e thellë: Kush jam unë në këtë stuhi? Dhe përgjigjja shpesh nuk është fjalë, por veprim—një hap i vogël përpara, një buzëqeshje e përftuar nga errësira, një fjalë e butë kur zëri i botës bërtet fort.

Njeriu nuk është ajo që duket kur gjithçka shkon mirë. Ai është më shumë ai që bëhet kur rrënohet dhe ndërtohet nga e para. Sprovat të çojnë përtej sipërfaqes, duke të tërhequr drejt rrënjëve të qenies, aty ku gjendet forca për të nisur sërish, për të dashur jetën pavarësisht plagëve që ajo lë pas. Dhe pikërisht aty, në atë vend të thellë dhe të panjohur, zbulohet thelbi: një shpirt i papërkulur që, edhe kur rrëzohet, nuk harron se di të fluturojë.

Në fund, njeriu kupton se sprovat nuk janë armiqtë e tij, por udhëzuesit më të mëdhenj. Ato nuk të pyesin kush dëshiron të jesh, por të tregojnë kush në të vërtetë je. Dhe ndoshta kjo është e vetmja filozofi që vlen: në thellësinë e çdo prove, zbulohet një njeri më i vërtetë, më i fortë dhe më i përulur ndaj misterit të ekzistencës.

#ndalohetkopjimi 

#lejohetshpërndarja 

Paqja si një rrugëtim ndërgjegjeje

Paqja nuk është thjesht një cak që pritet në fundin e një udhëtimi të gjatë. Ajo është një proces, një rrugëtim i brendshëm, një akt i pandërprerë i kthimit drejt vlerave që kemi harruar. Por kjo rrugë nis nga një vetëdije e thellë: nga vetëdija se realiteti që na rrethon është shpesh një iluzion i ndërtuar mbi thërrmija të interesave të fshehura, i paketuar bukur në lajme dhe ekrane me zë të butë e buzëqeshje të rreme.

Kur media bëhet zëdhënësi i frikës

Nëse njerëzit vazhdojnë t’i besojnë verbërisht mediave, pa i vënë kurrë në dyshim burimet, qëllimet e fshehura dhe agjendat, ata kthehen në vegla të manipulimit, të pafuqishëm për të gjykuar realitetin vetë. Mbyllja e televizorit nuk është një akt rebelimi i thjeshtë, por një akt shpëtimi për shpirtin. Një kthim në leximin e librave do të thotë të hapësh horizonte që nuk mund të bllokohen me një titull bombastik apo një kronikë të rreme. Libri është miku i vërtetë i mendjes; ai nuk imponon por fton, nuk manipulon por ndriçon.

Kur politika bie e vlerat ngrihen

Kthimi i respektit nga politikanët te mësuesit është një reformë e heshtur në vetvete. Politikani që flet për të mbushur sallat me duartrokitje është i dobët përballë mësuesit që mbush mendjen e të riut me dije dhe vlera. Shoqëria që nderon më shumë fjalën se sa veprën ka rënë në humnerën e spektaklit, ku vlerat maten nëpërmjet çmimeve dhe jo me përmbajtjen. Ç’vlerë ka pasuria nëse shoqëria mbetet e varfër shpirtërisht?

Kamata si pranga për shpresën

Kamata është nga vargonjtë që e mbajnë të robëruar njeriun e thjeshtë. Ajo kultivon frikë, përçarje dhe mban përjetësisht në ankth shpresën për një të nesërme më të mirë. Ndërkohë, tregtia e ndershme është oksigjeni i një ekonomie të lirë, një marrëdhënie besimi ku çdo shitje është një premtim i mbajtur dhe çdo blerje një shenjë mirënjohjeje.

Lidhjet e gjakut dhe pesha e drejtësisë

Kjo botë ka parë familje që shkëputen për një copë tokë, për një gardh të ndarë keq, për një vijë që thjesht kalon mes një shpati të vetmuar. A është toka më e vlefshme se gjaku? Përgjigja është e qartë për ata që kanë humbur gjithçka në betejat absurde për prona, vetëm për të kuptuar se asgjë nuk peshon më shumë se një lidhje zemre mes njerëzve që i përkasin njëri-tjetrit. Ndërkohë, drejtësia nuk mund të shihet si një pazar ku të drejtat shiten dhe blihen, por si një peshore që mat vetëm atë që është e drejtë dhe e denjë. Kur gjykatat të rikthejnë këtë dinjitet, shoqëria do të gjejë paqen që kërkon.

Shëndeti dhe dashuria për jetën

Mjeku duhet të jetë shërbëtori i jetës dhe jo tregtari i dhimbjes. Nëse xhepi i tij është i rëndë ndërsa zemra e pacientit është bosh, atëherë kemi ndërtuar një sistem që ia ka humbur rrugën. Kujdesi për jetën e tjetrit është akti më i pastër i dashurisë, dhe pa këtë dashuri, çdo përpjekje për paqe është thjesht një iluzion.

Kufijtë e lirisë dhe kuptimi i saj i vërtetë

Liria nuk është e pakufizuar; ajo nuk duhet të jetë një strehë për degjenerimin dhe as një justifikim për humbjen e moralit. E vërteta e lirisë qëndron në ekuilibër: në të jetuarit me dinjitet, duke respektuar lirinë e tjetrit dhe duke ruajtur pastërtinë e shpirtit. Familja është vendi ku kjo liri merr kuptim. Kur familjet forcohen, shoqëria bëhet më e qëndrueshme, dhe paqja e vërtetë fillon të lulëzojë.

Vlera mbi çmimin

Paqja nuk do të vijë për sa kohë vlerat vazhdojnë të maten nëpërmjet çmimeve. Çfarë vlen një diamant kur zemra është bosh? Çfarë rëndësie ka një pallat, nëse brenda tij mungon dashuria? Paqja do të mbizotërojë kur të mësojmë të vlerësojmë përmbajtjen mbi dukjen, kur të dashurojmë për atë që jemi dhe jo për atë që kemi.

Kur të ndalemi, të reflektojmë, dhe të zgjedhim vlerat mbi iluzionet, atëherë paqja nuk do të jetë më një ideal i largët, por një realitet i përditshëm. Paqja fillon me çdo zgjedhje të vogël: me çdo herë që mbyllim një televizor për të hapur një libër; me çdo herë që zgjedhim të falim dhe jo të hakmerremi; me çdo herë që ndihmojmë dikë pa kërkuar shpërblim. Ky është çasti kur zemrat e njerëzve do të bashkohen dhe paqja do të mbizotërojë si një gjendje natyrore e shpirtit.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Marrëdhënia më e mirë

Marrëdhënia më e mirë nuk është ajo që përshkohet nga dielli i përhershëm dhe buzëqeshje të lehta, por ajo që qëndron si një pemë e vetmuar në stuhi, kur era e fortë përpiqet t’i rrëzojë rrënjët. Është në ato çaste kur shpirtrat flasin pa fjalë, kur ngushtësia e dhimbjes ngjiz dy njerëz bashkë, jo si dy individë, por si një frymë e vetme.

Dashuria që matet vetëm në të mirat është si një reflektim në ujë të qetë – e bukur për t'u parë, por pa thellësi. Por kur jeta bëhet një udhëtim përmes territ, kur dëshpërimi troket dhe premtimet fillojnë të duken si fjalë të largëta, atëherë shfaqet vlera e vërtetë e një marrëdhënieje. Kur zemrat zgjedhin të qëndrojnë edhe atëherë kur çdo gjë tjetër rreth tyre bie, aty nis kuptimi më i thellë.

Marrëdhënia e mirë nuk është një arratisje nga dhimbja, por një hapësirë ku dhimbja gjen strehë dhe ku mësohet arti i të qëndruarit së bashku, pavarësisht asaj që mungon. Ndonjëherë heshtja është ajo që lidh më fort se fjalët, e ndonjëherë të mos largohesh kur gjithçka kërkon të ikësh është akti më i madh i dashurisë.

Kur sytë mbyllen nga lodhja e zhgënjimeve, e kur duart dridhen nga pesha e së papriturës, marrëdhënia e mirë është ajo që mban dorën e tjetrit, edhe kur vetë dora e vetë është bosh. Është një përballje e përbashkët me absurditetin e jetës, një rezistencë e heshtur ndaj humbjes.

Marrëdhënia më e mirë është një premtim i pavdekshëm që nuk matet me kohë, por me fuqinë për të mbijetuar në të. Nuk është përkryerja ajo që e mban në jetë, por e meta e pranuar, gabimi i falur, dhe mungesa e plotësuar përmes pranisë së sinqertë të tjetrit. Aty ku fjalët humbasin kuptimin, dhe vetëm qëndrimi ka peshë – aty, dashuria gjen formën e saj më të pastër.

Në fund, marrëdhënia më e mirë është ajo që mbijeton. Jo sepse ishte e lehtë, por sepse, pavarësisht gjithçkaje, ia vlejti.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi 

Bisedat 

Bisedat e bukura janë si lumenj të heshtur që rrjedhin në përjetësi. Ato nuk njohin kufij as hapësira, nuk varen nga koha e as nga stinët. Mund të lindin në një kafene të thjeshtë, nën dritën e vakët të një kandili, ose në mes të një biblioteke madhështore – dhe prapëseprapë, kuptimi që mbartin mbetet i njëjtë, sikur të kalonin nëpër shekuj. Fjalët e sinqerta, ato që shpojnë errësirën e shpirtit dhe ndezin një dritë të re, janë më të shtrenjta se çdo monedhë, më të fuqishme se çdo status politik dhe më të pavdekshme se çdo status social.

Ekonomia, politika, lavdia – të gjitha këto janë veç maska të përkohshme që shoqëria vendos mbi fytyrën e vet. Ato zbehen dhe shuhen si stinët që rrëzojnë gjethet nga pemët e jetës. Një pozicion i lartë mund të humbasë brenda natës, një pasuri mund të shkrihet si akulli nën diell. Por një bisedë ku zemrat hapen dhe mendjet fluturojnë përtej përditshmërisë mbetet, si një gur i çmuar që as koha, as harrimi s’e brejnë dot.

Bisedat e bukura janë strehë për ata që kërkojnë diçka më shumë se gënjeshtrat e përditshme. Janë oaze në shkretëtirën e ekzistencës, ku përkohshmëria mposhtet nga përjetësia e mendimit dhe ndjenjës. Sepse një fjalë e thënë nga shpirti e për shpirtrat nuk i përket më botës materiale; ajo bëhet pjesë e një universi tjetër, ku ajo që ka vlerë nuk matet me ar, por me thellësinë e kuptimit.

Nëse statusi ekonomik dhe politik është një veshje e rëndë që njeriu duhet ta mbajë për të përmbushur rolet e tij shoqërore, bisedat e bukura janë zhveshja e asaj veshjeje. Janë kthimi te vetja e vërtetë – ai version i njeriut që nuk përpiqet të imponohet, por të kuptojë dhe të jetë i kuptuar. Në ato çaste, nuk ka hierarki, nuk ka pushtet, vetëm zemra që dëgjojnë dhe fjalë që formojnë ura.

E bukura e këtyre bisedave është se ato mund të lulëzojnë kudo: mes të huajve që takohen rastësisht në një tren të largët ose mes miqve të vjetër që nuk kanë nevojë për shumë fjalë. Ato nuk kanë nevojë për dekorata, për asnjë titull, për asnjë miratim shoqëror. Janë të lira, si era që shfleton pa pyetur faqet e librave të braktisur. Dhe si era, ato shenjojnë zemrën me një prekje të lehtë, por të pashlyeshme.

Në fund, nuk është as pasuria e as fama ajo që kujtohet – janë momentet e ndriçimit, kur fjala u bë një pasqyrë në të cilën pamë veten tonë të vërtetë. Janë ato biseda që na kujtojnë se, përtej gjithçkaje, jemi veçse udhëtarë që kërkojmë të kuptojmë dhe të ndjehemi të kuptuar, sado të përkohshëm të jemi në këtë botë. Aty ku mendja dhe zemra takohen, aty qëndron e vetmja vlerë e përjetshme."

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Nëse kërkoni paqe, mos provokoni stuhi.

Unë jam njeri i paqes. Qetësia ime është si uji i një liqeni të thellë, ku çdo lëvizje është e butë, e menduar, e heshtur. Sjellja ime e zakonshme është ajo e një shpirti të urtë, që nuk kërkon të trazojë asgjë përreth. Në këtë qetësi unë gjej veten, si një gur i vendosur në vendin e tij, pa nevojë të lëvizë apo të përplaset me të tjerët.

Por kur zemërohem, një stuhi e panjohur shpërthen brenda meje. Atëherë, diçka tjetër më zgjohet—një forcë e errët dhe e papritur, e cila s'ka lidhje me qetësinë që dua të jem. Ky zemërim është si një flakë që ndizet papritur nga një fije shkrepëse e huaj. Ai nuk jam unë. Nuk është sjellja ime, por një reflektim i asaj që është hedhur mbi mua, një jehonë e jashtme e provokimeve të tjetrit. Ky reagim është një pasqyrë, një përgjigje ndaj asaj që kërkuat të shihni.

Atëherë, kush jam unë? Unë jam vetëm aty ku jam i vetëdijshëm, aty ku sjellja ime buron nga thelbi im më i pastër. Ajo që bëj në zemërim, ajo që ndodh në çastet kur më shtyjnë në skaje, nuk është e imja. Është si një stuhi në det—ajo nuk i përket ujit, por erës që fryn mbi të.

Mos më fajësoni për atë që bëhet reagimi im.
Reagimi im nuk është një vendim, por një pasojë—një reflektim i dhunës që provokuat, një valë që u rrit nga gurët që hodhët në ujërat e mia të qeta. Ju kërkoni përgjigje dhe kur ajo vjen, e bëni fajin tim. Por a s’jeni ju vetë zanafilla e saj?

Unë mbaj përgjegjësi vetëm për atë që lind nga vetëdija ime. Vetëm për ato veprime që zgjedh me qëllim, kur zemra dhe mendja janë të qeta. Gjithçka tjetër është një rrjedhë e padëshiruar, një anomali e krijuar nga trysnia juaj. Nuk jam unë ai që bën zhurmë në zemërim; ajo është hija e një sjelljeje që s’do të ekzistonte, po të mos kishte duar që ta zgjonin.
Prandaj, nëse kërkoni paqe, mos më provokoni stuhi. Nëse doni qetësi, mos hidhni gurë në brigjet e mia.

#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi

Këtu janë 32 pyetje të cilat nuk ka njeri që të mos i ketë kaluar të paktën në mendje. Ndoshta disa nga ju i kanë dhënë përgjigje, ka dhe prej atyre të cilët janë duke kërkuar përgjigje, ka dhe prej atyre të cilët nuk guxojnë të bëjnë pyetje të tilla apo të kërkojnë përgjigje.


Pse dhe Sepse

1)Pse njerëzit afrohen si dallgët, për një çast pranë dhe më pas humbasin në thellësi?

2)Pse një fjalë e ëmbël mund të shndërrohet në një teh të ftohtë?

3)Pse dashuritë më të mëdha shpesh treten në heshtje?

4)Pse dikush që të kupton sot bëhet i huaj nesër?

5)Pse zhgënjimi dhe shpresa shkojnë krah për krah, si binjakë të heshtur?

6)Pse kujtimet mbeten të freskëta, ndërsa njerëzit largohen si hije?

7)Pse një premtim përjetësie thyhet aq lehtë sa një gotë e brishtë?

8)Pse dhemb më shumë ajo që nuk u tha kurrë?

9)Pse njeriu shfaq fytyra të ndryshme, si maska në një teatër që nuk përfundon?

10)Pse na tundojnë më shumë ato gjëra që nuk i kemi?

11)Pse zhgënjimi është shpesh çmimi i sinqeritetit?

12)Pse mbyllemi në mure të padukshme, edhe kur na duhen krahë për t’u çliruar?

13)Pse zemrat thyhen edhe kur dëshirojnë të shërojnë njëra-tjetrën?

14)Pse të njëjtat duar që përqafojnë mund të largojnë?

15)Pse duhet të humbasim për të kuptuar vlerën e diçkaje?

16)Pse nevojitet dhimbja për të mësuar urtësinë?

17)Pse ndonjëherë ndiejmë vetmi edhe kur jemi të rrethuar nga njerëz?
18)Pse kujtojmë fjalë të vjetra në netët kur s’ka kush të na dëgjojë?

19)Pse frika nga e panjohura është më e madhe se dhimbja e së shkuarës?

20)Pse disa miqësi veniten pa arsye të dukshme, si gjethet në vjeshtë?

21)Pse gënjeshtrat nganjëherë duken më të lehta se e vërteta?

22)Pse kërkojmë falje, edhe kur nuk jemi fajtorë?

23)Pse njeriu arrin të plagosë ata që më shumë do?

24)Pse shpresojmë për të njëjtën gjë, edhe kur kemi dështuar më parë?

25)Pse e mira dhe e keqja jetojnë brenda të njëjtit shpirt?

26)Pse herë pas here zgjohemi me ndjesinë e një ëndrre të lënë përgjysmë?

27)Pse na mungojnë njerëzit vetëm pasi kanë ikur përgjithmonë?

28)Pse ndonjëherë zemra e di diçka që mendja nuk arrin ta kuptojë?

29)Pse shikojmë nga e kaluara kur kemi frikë nga e ardhmja?

30)Pse disa ndjenja janë aq të thella, sa fjalët i humbasin kuptimin?

31)Pse shkatërrojmë atë që ndërtojmë me përkushtim?

32)Pse duhet kohë për të falur dhe një çast për të dënuar?


1)Sepse njeriu është një botë e ndërlikuar, ku dallgët e emocioneve përplasen pa pushim.

2)Sepse fjalët janë veçse pasqyra të shpirtit, por jo gjithmonë shprehin të gjithë të vërtetën.

3)Sepse heshtja është një gjuhë më e thellë se çdo fjalë, dhe shpesh zemrat dinë të flasin në qetësi.

4)Sepse afërsia krijon një pasqyrim të përkohshëm të vetes në tjetrin, por çdo shpirt mbetet i pavarur.

5)Sepse zhgënjimi dhe shpresa janë dy faqe të së njëjtës monedhë, dhe njëra nuk mund të ekzistojë pa tjetrën.

6)Sepse kujtimet janë përpjekja jonë për të kapur diçka të përjetshme në një botë të përkohshme.

7)Sepse përjetësia është një iluzion i bukur që thyhet nga realiteti i përditshëm.

8)Sepse fjalët e pathëna bartin peshën e gjithë ndjenjave të parealizuara.

9)Sepse maskat janë mbrojtje e shpirtit të brishtë, por jo gjithmonë një mashtrim.

1]0)Sepse dëshira lind nga zbrazëtia e mungesës dhe tregon sa të paplotë jemi.

11)Sepse sinqeriteti është një dritë e fortë që ndonjëherë verbon ata që nuk janë gati ta shohin.

12)Sepse frika na shtyn të ndërtojmë mure, por edhe dëshira për të dashur na mban të gjallë.

13)Sepse dashuria është art i brishtë, dhe çdo zemër duhet të gjejë ritmin e vet për të vallëzuar.

14)Sepse duart mbajnë kontradikta: ngrohtësinë e përqafimit dhe lirinë e largimit.

15)Sepse humbja na mëson përmasat e vërteta të vlerës.

16)Sepse urtësia lind nga dhembja, ashtu si perlat krijohen nga plagët në thellësinë e oqeanit.

17)Sepse vetmia nuk varet nga prania e njerëzve, por nga harmonia me veten.

18)Sepse kujtimet e fjalëve të vjetra janë si yje në errësirë – na ndriçojnë kur nuk ka asgjë tjetër.

19)Sepse frika nga e panjohura është një thirrje për të mbrojtur atë që njohim.

20)Sepse miqësitë janë si stinët: disa vijnë për të na ndihmuar, e disa për të na mësuar të lëmë pas.

21)Sepse ndonjëherë e vërteta na frikëson më shumë se një gënjeshtër e butë.

22)Sepse falja është një mënyrë për të ruajtur paqen në shpirtin tonë.

23)Sepse ata që duam kanë pushtetin të na lëndojnë, pa dashje apo me qëllim.

24)Sepse shpresa është një dritë që nuk shuhet kurrë, pavarësisht sa herë rrëzohemi.

25)Sepse brenda çdo shpirti ka kontradikta që krijojnë harmoninë e jetës.

26)Sepse ëndrrat e lëna përgjysmë janë kujtime të asaj që ende kemi nevojë të gjejmë.

27)Sepse largimi i njerëzve na mëson vlerën e pranishmërisë së tyre.

28)Sepse zemra sheh përtej logjikës dhe e kupton atë që mendja e mohon.

29)Sepse e kaluara është një portë e sigurt, ndërsa e ardhmja mbart pasiguri.

30)Sepse disa ndjenja janë më të mëdha se çdo fjalë dhe i përkasin heshtjes.

31)Sepse njeriu është i brishtë dhe nganjëherë shkatërron atë që më shumë i frikësohet të humbasë.

32)Sepse falja kërkon maturi, ndërsa dënimi është një reagim i shpejtë i zemrës së lënduar.

Pra, gjithçka është një lojë e përkohshme: ne ndërtojmë ura, prishim mure, gjejmë dhe humbasim. Dhe brenda kësaj qerthullie pa fund, mësimi më i thellë është ky: Çdo përvojë, e ëmbël apo e hidhur, na zbulon diçka për veten tonë.

Në fund, çdo “pse” është një thirrje për të kuptuar dhe çdo “sepse” një përgjigje që mbart urtësi. Në këtë rrugëtim mes pyetjeve dhe përgjigjeve, mësojmë se asgjë nuk është e rastësishme dhe se çdo dhimbje, çdo gëzim dhe çdo humbje na çon më pranë vetes.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi 

Realitet i çuditshëm dhe i pafund

Disa qajnë nga uria që u gërryen barkun, e disa nga mbingopja që ua rëndon shpirtin. Është sikur një vorbull dëshirash të paplotësuara dhe teprish që zvetënojnë shpirtin në mënyra të ndryshme, por njësoj të dhimbshme. Dëshira për të pasur dhe dëshira për të shpëtuar nga ajo që ke – të dyja janë forma të së njëjtës dhembje ekzistenciale.

Disa lotojnë kur dëgjojnë një melodi që zgjon kujtime, ndërsa të tjerë vuajnë në heshtje, duke u përpjekur të shmangin zhurmën e muzikës që u përplas mendjen si një stuhi. Edhe tingulli mund të jetë bekim për një zemër dhe mallkim për një tjetër, sikur çdo notë të mbartë një peshë të padukshme që rri pezull midis dëgjimit dhe harresës.

Mallëngjimi për dikë që mungon është një boshllëk i pamatshëm, por edhe prania e atij që duam mund të bëhet një barrë e padurueshme. Ndjenjat sillen si dallgë: herë na lënë në bregun e vetmisë, herë na përmbytin me peshën e një shoqërie që nuk e dimë nëse e duam vërtet. Çfarë na bën të lumtur? Çfarë na bën të trishtuar? Padyshim, shpesh nuk dimë përgjigjen – as për veten, e as për të tjerët.

Disa lotojnë kur dashuria i lë si gjethe në vjeshtë, të thara e të harruara, ndërsa disa të tjerë qajnë kur dashuria i godet si një pranverë e papritur që i gjen të papërgatitur. Dashuria është një mister i dyfishtë: mungesa e saj na ndëshkon, por prania e saj na shtrëngon me pritshmëri dhe frikë. Duket sikur njeriu gjithmonë përpiqet të shpëtojë nga vetë ato gjëra që dikur i kërkonte me zjarr.

Dikush qan për humbjen e një pune që e mbante gjallë përditshmërinë e tij, ndërsa një tjetër qesh me lehtësimin e papritur pasi është pushuar nga ajo që e robëronte. Çfarë është liria? A është mungesa e detyrimeve apo mungesa e dëshirës për t'u ndier i përmbushur prej tyre? Ka nga ata që e përjetojnë qetësinë si paqe të brendshme, e ka nga ata që ndjejnë qetësinë si një boshllëk që i tmerron më shumë se zhurmat e jetës.

Frika e luftës i pushton disa, ndërsa të tjerët dridhen nga frika e një diagnoze që mund t’u ndryshojë të gjitha planet. Jeta na vë përballë luftërash të ndryshme: luftëra të jashtme që i përballojmë me armë dhe luftëra të brendshme që i përballojmë me heshtje. Por në të dyja rastet, ajo që na tremb më shumë është e panjohura – ajo çfarë ende s’ka ardhur, por për të cilën e dimë se s’jemi të përgatitur.

Ka lot në çdo gëzim: në çastin kur dikush na surprizon, në një martesë që përmbledh shpresa dhe frikë bashkë, në lindjen e një fëmije që sjell jetë të re, por dhe përgjegjësi të pafundme. Disa lotojnë sepse nuk mund të kenë fëmijë, e disa të tjerë sepse do të donin që të mos kishin. Nëse lumturia është një mirazh, a është trishtimi i vetmi realitet që na lidh me vetveten?

Kjo jetë ecën si një udhëtim ku lotët janë shoqërues të pashmangshëm. Secili bart dhembjet dhe gëzimet e veta, duke ecur përpara me sytë e njomur, pa e ditur se çfarë ndodh brenda syve të atyre që i kalojnë përbri. Ne jemi të gjithë të humbur në brengat tona, duke qarë secili në heshtjen e tij, sikur të ishim ujëra të ndryshëm që derdhen në të njëjtën det. Askush nuk e di plotësisht përse tjetri qan, sepse secili është tepër i preokupuar me lotët e vet.

Në fund, ndoshta jeta është pikërisht kjo: një lojë e përhershme kontrastesh dhe paradoksesh. Qajmë sepse ndihemi të gjallë, qajmë sepse nuk dimë si ta jetojmë këtë jetë. Lotët janë ura që na lidhin me të tjerët, por dhe muret që na ndajnë. Dhe ndoshta, në gjithë këtë rrëmujë emocionale, sekreti është thjesht të mësojmë të qajmë në mënyrë të bukur – jo nga dobësia, por si një mënyrë për të njohur veten e për të kuptuar të pakuptueshmen.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi 

Koha e humbur 

Nuk mund të quhet kohë e humbur ajo që humbi për arsye se ishte jashtë kontrollit tënd, forcave të tua.

Ka çaste në jetë kur rrjedha të përfshin dhe ndihesh si një lundërtar i vogël në mes të detit të stuhishëm, me vela të grisura dhe asnjë port në horizont. Të mëson të pranosh se jo çdo gjë është e jotja për ta mbajtur, as çdo rrugë e jotja për ta ndjekur deri në fund. Ka ditë që ikin pa fryt, netë që avullojnë si mjegull, dhe vite që mbesin veç si kujtime të palëkundshme në arkivin e shpirtit. Por si mund të quhet e humbur diçka që nuk kishe kurrë mundësinë ta zotëroje plotësisht? Çfarë kuptimi ka të vuash për një kohë që s'ishte asnjëherë në duart e tua?

Ne jetojmë në një iluzion se gjithçka mund të kontrollohet – vendimet, rrugëtimet, përfundimet. Dhe kur jeta na tregon se disa gjëra thjesht ndodhin, të papritura dhe të pashpjegueshme, shpesh ngatërrohemi dhe e quajmë këtë një dështim të vetvetes. "E humba kohën", themi. E megjithatë, në brendësinë e atyre momenteve dukshëm të kota, mund të fshehet një urtësi që nuk e kuptojmë në çast. Humbja mund të jetë mësuesja jonë më e mirë, dhe pritja — edhe kur duket e pakuptimtë — shpesh është pjesë e një ekuilibri më të madh që ende nuk jemi në gjendje ta përqafojmë.

A është koha vërtet e humbur nëse na mëson durimin, edhe nëpërmjet dhimbjes? A janë orët e zbrazëta të humbura nëse në to gjejmë një pasqyrë për të parë veten ndryshe? A nuk është vallë vetë humbja pjesë e jetës, po aq sa suksesi dhe arritjet? Ne kërkojmë të ndërtojmë, të krijojmë, të mbërrijmë diku. Por çfarë ndodh kur universi na thotë "jo", kur rrugët që donim të ndiqnim zhduken nën këmbët tona si rërë?

Nuk është lehtë të pranosh se disa ngjarje janë jashtë kontrollit tonë. Egoja jonë do që gjithçka të ketë një shpjegim, një arsye, një justifikim. Por disa gjëra ndodhin thjesht sepse ndodhin. Dhe në këtë rast, ndoshta koha nuk është humbur; ajo është thjesht një pjesë e pandashme e fatit tonë, një ndalesë e pashmangshme në udhëtimin e gjatë të ekzistencës. Në fund të fundit, edhe pritja e kotë për diçka që nuk vjen, edhe rrugëtimi drejt dështimit ka një vlerë. Jo çdo fitore është e dukshme, dhe jo çdo humbje është fundi i rrugës.

Ka një ndjenjë lirie kur kupton që nuk je gjithmonë përgjegjës për çdo gjë që ndodh. Është si të lesh valët të të bartin, pa luftuar kundër tyre. Nganjëherë, fuqia më e madhe që mund të tregojmë është pranimi i kufijve tanë. Të kuptojmë se nuk mund të kontrollojmë as gjithçka, as gjithmonë. Dhe ndoshta ky është mësimi më i thellë: të dorëzohesh jo si akt dorëheqjeje, por si një mënyrë për të qenë në paqe me rrjedhën e jetës.

Kohët e humbura janë shpesh ato që na mësojnë më së shumti për veten, për dëshirat që kurrë nuk i shprehëm, për frikërat që nuk i pranuam. Ato janë një pasqyrë që nuk gënjen. Ndoshta jemi më të brishtë seç duam të pranojmë, më të kufizuar sesa na pëlqen të besojmë. Por në atë brishtësi dhe në ato kufij ka një bukuri të rrallë. Sepse vetëm kur kuptojmë se nuk jemi zotërues të gjithçkaje, mund të fillojmë të jemi të lirë. Dhe vetëm atëherë mund të mësojmë se çfarë do të thotë të jetojmë me të vërtetë.

Nuk është e thënë që çdo humbje të shpjegohet. Disa gjëra thjesht janë. Dhe ndoshta mrekullia e jetës është pikërisht kjo: që në mes të gjithë pasigurisë, të gjitha gabimeve dhe humbjeve, ekziston ende një hapësirë për të shpresuar, për të dashuruar, për të ëndërruar. Nuk humbet asgjë që ka qenë pjesë e shpirtit, dhe asnjë çast nuk është plotësisht i kotë nëse i japim kuptim përmes mënyrës si e përjetojmë.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Nëse... atëherë...

Nëse dashuria është një gjendje e përhershme e shpirtit, atëherë ajo nuk është thjesht një takim i rastësishëm midis dy qenieve, por një mënyrë e të ekzistuarit, një akt që lartësohet përtej nevojës dhe dëshirës. Kjo është më shumë sesa rrjedhja e natyrshme e emocioneve: është një vendim, një zgjedhje për të parë njëri-tjetrin në dritën më të butë dhe në errësirën më të thellë, për të kuptuar dhe pranuar edhe fragmentet e thyera të shpirtit të tjetrit.

Nëse dashuria është e shëndetshme, atëherë nuk kërkon t’i shpëtojë vetmisë apo të mbushë boshllëqet që kemi brenda nesh. Ajo nuk vjen si një dorë shpëtimtare që të të tërheqë nga gremina, por si një udhëtare e durueshme që ecën pranë teje ndërsa ti përpiqesh të ngjitesh nga thellësitë e tua. Në një dashuri të shëndetshme, nuk është partneri/ja që i jep kuptim jetës tënde, por ai/ajo që ecën me ty, i/e lumtur që ti e ke gjetur kuptimin tënd vetjak. Nuk të mban peng, nuk të kufizon; përkundrazi, të zgjeron horizontet dhe të lejon të jesh gjithçka që mund të bëhesh.

Nëse dashuria është e vërtetë, atëherë ajo nuk e sheh tjetrin si një objekt posedimi, por si një qenie me botë të veçantë e të paprekshme. Të duash dikë nuk do të thotë të jesh pronar/e i/e tij; do të thotë të jesh dëshmitar i rritjes së tij dhe të pranosh ndryshimet që sjellin vitet, pa frikë dhe pa kushtëzime. Në një dashuri të vërtetë, nuk ka vend për ndëshkime apo përpjekje për të ndryshuar tjetrin sipas shablloneve tona. Të pranosh të duash do të thotë të pranosh edhe se tjetri nuk është gjithmonë versioni që ke ëndërruar – por kjo nuk të bën të largohesh, të dorëzohesh.

Nëse dashuria kërkon sakrificë, atëherë duhet të jetë një sakrificë që të liron dhe jo që të robëron. Një dashuri që të thërret për të lënë pas frikërat e tua, për të përballuar dritëhijet e mendjes, për të çliruar egoizmin dhe për të mësuar gjuhën e mirëkuptimit. Nuk duhet të jetë një luftë për pushtet; nuk është një sfidë që fiton ai që e lëndon më pak tjetrin. Përkundrazi, është një akt i përhershëm faljeje, një përqafim që i mban të bashkuara pjesët e thyera të shpirtit të dy njerëzve.

Nëse dashuria përmban gjithçka që është jeta, atëherë ajo duhet të dijë të jetë e qetë si mëngjeset e zakonshme, kur zgjohesh pranë dikujt dhe heshtja nuk është e sikletshme, por e shenjtë. Ajo është frymëmarrja e përbashkët në mesnatë, kur ëndrrat përzihen pa fjalë, dhe prekja e lehtë e një shpatulle që të siguron: "Jam këtu, mos ki frikë." Në ditët më të zakonshme, dashuria është një bisedë e gjatë për gjëra të vogla, një shëtitje në heshtje, apo gatimi i një vakti të thjeshtë. Dhe në ditët më të vështira, ajo është një dorë e shtrirë që të kujton se asgjë nuk është për t’u përballuar vetëm.

Nëse dashuria është gjithçka që duhet të jetë, atëherë ajo nuk kërkon përsosmëri. Ajo pranon gabimet dhe mungesat si pjesë të pandashme të qenies njerëzore. Ajo nuk pret që gjithmonë të jemi të qetë, të lumtur, apo të mençur. Ndonjëherë, dashuria është pranimi i gjendjeve më të brishta të qenies sonë – ajo qëndron edhe kur zemra lëkundet, kur fjalët mbyten në heshtje dhe kur mendimet janë një labirint i pashtegëtueshëm.

Nëse ka një të vërtetë të thjeshtë në këtë jetë, atëherë është se dashuria është gjithmonë në lëvizje, në transformim. Ajo nuk mbetet kurrë statike; ndryshon formë si uji, për t’iu përshtatur stinëve të jetës. Disa ditë është një dallgë e fuqishme, të tjera herë një lumë që rrjedh ngadalë. Disa herë të sfidon, të përplas me valët e saj, dhe herë të tjera të mbështjell me qetësinë e një liqeni të kthjellët. Por e rëndësishme është që ti dhe ajo, për të cilin ke zgjedhur të jesh dëshmitar i jetës, të mësoni të notoni së bashku, pa frikë se dallgët do t'ju largojnë.

Nëse dashuria është e sinqertë, atëherë ajo është gjithmonë një hap drejt vetëdijes. Ajo të mëson se nuk je gjithmonë në qendër, se edhe kur do fort, duhet të dish të tërhiqesh dhe të dëgjosh. Ajo të bën të kuptosh se partneri yt nuk është gjithmonë reflektim i dëshirave të tua, por një univers më vete, që meriton të zbulohet në të gjithë kompleksitetin e tij. Dashuria e shëndetshme të fton të lëshosh pritshmëritë dhe të përqafosh realitetin – të kuptosh se lumturia është një proces, jo një pikëmbërritje.

Nëse dashuria është si frymëmarrja e jetës, atëherë duhet të jetë e natyrshme, pa përpjekje të tepruara. Ajo nuk mund të jetë gjithmonë e zjarrtë, as gjithmonë e lehtë; por duhet të jetë e vërtetë. Në atë hapësirë ku dy njerëz zgjedhin të qëndrojnë bashkë, ata krijojnë një botë të re, një mikrokozmos ku ndodhin të gjitha – frika, gëzimi, lotët dhe buzëqeshjet. Nuk është gjithmonë e bukur, por është gjithmonë e vlefshme.

Nëse dashuria është arti më i madh i jetës, atëherë ajo është krijim i përditshëm. Çdo fjalë e ëmbël, çdo ndjesë e dhënë me sinqeritet, çdo kujdes i vogël janë penelatat e saj. Ajo ndërtohet nga momentet më të thjeshta – një përqafim i papritur, një filxhan çaji i bërë pa kërkesë, një letër e shkruar në fshehtësi për t'u lexuar një ditë të zakonshme. Është kujtesa se për t’u dashur nuk ka nevojë për të bërë gjëra të mëdha, por për të qenë aty – i pranishëm, i vërtetë, dhe mbi të gjitha, i përulur përballë mrekullisë që është vetë jeta e ndarë me dikë tjetër.

Nëse dashuria është gjithçka që kemi në fund të ditës, atëherë le të jetë një port ku dy shpirtra kthehen gjithmonë, pas udhëtimeve të gjata e të lodhshme nëpër botë. Një vend ku nuk ka nevojë për fjalë të mëdha, ku mjafton të jesh. Në fund të fundit, ndoshta dashuria nuk është një destinacion, por një udhëtim që zgjedhim ta bëjmë bashkë. Një rrugë ku mësojmë se si të qëndrojmë, të falim, dhe mbi të gjitha, si të duam pa frikë dhe pa kushte.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi 

O njeri, ku po shkon?

O njeri, ku po shkon? Për ku je nisur me aq ngut? Çfarë është ajo që kërkon pa reshtur, sikur e ardhmja të të detyronte të vrapoje drejt saj, duke tërhequr zvarrë edhe shpirtin tënd të lodhur? A e di vetë ku po shkon, apo je thjesht i shtyrë nga rrjedha e botës, nga një detyrim i heshtur që as ti vetë nuk e kupton?

Shikon përreth, por nuk sheh më. Ke humbur aftësinë të vështrosh me sy të pastër, të admirosh për një çast një flutur që endet në ajër, një fije bari që përkundet nën peshën e erës. Jeta rrjedh, dhe ti je bërë si një i verbër që nuk arrin ta shquash bukurinë e vogël të përditshmërisë. Çfarë kërkon, o njeri? A është pasuria? Një karrierë? Një vend i ngrohtë që të të garantojë siguri? Dhe nëse i arrin këto, a je i sigurt se do të jesh i lumtur?

Kujton shpesh të kaluarën? Çfarë mbetet prej saj? Një varg kujtimesh të përziera, disa të ëmbla si një muzgu pranveror, të tjera të hidhura si shiu i pafund i nëntorit. Mendon për njerëzit që ishin dhe nuk janë më, për bisedat që nuk u bënë kurrë, për përqafimet e vonuara, për ëndrrat që ngelën përgjysmë. Dhe ndoshta, në gjithë këtë rrëmujë kujtimesh, vret mendjen: a ishe ndonjëherë vërtet i lumtur? Apo lumturia është thjesht një iluzion që e kuptojmë vetëm kur ka kaluar?

O njeri, çfarë kërkon në rrugëtimin tënd të pafund? Në një botë ku çdo hap që hedh duket se të largon më shumë nga vetja, a ndalon ndonjëherë për të pyetur kush je? Apo të frikëson ajo pyetje, sepse thellë-thellë, nuk e di përgjigjen? Je një udhëtar i humbur në një pyll hijesh, duke ndjekur shtigje që shpesh të kthejnë në të njëjtin vend. Thua se kërkon kuptim, por ndoshta kuptimi nuk është diçka që e gjen, por diçka që e krijon vetë.

A je lodhur, o njeri? A ndjen peshën e barrave që mban mbi supe, të barrave të padukshme të frikës, pritshmërive, fjalëve të pathëna? Po, ndoshta të duket se duhet të jesh gjithmonë i fortë, gjithmonë i gatshëm për betejën e radhës, por ndoshta e vërteta është se ke nevojë për të mësuar të dorëzohesh ndonjëherë. Ndonjëherë, fuqia e vërtetë qëndron në pranimin e dobësisë.

Koha rrjedh si një lumë i ftohtë dhe ne jemi thjesht kalimtarë në brigjet e saj. Kujt i përket gjithë ky nxitim? Mos vallë kemi harruar se asgjë nuk është me të vërtetë e jona? Jo paratë, jo shtëpitë, as trupat tanë. Çdo gjë është një dhuratë e përkohshme, dhe një ditë do të na ikë nga duart, ashtu si rëra që rrëshqet nga grushti i shtrënguar. Çfarë mbetet atëherë? Çfarë do të lëmë pas?

Mbase e vetmja gjë që ka vlerë është dashuria. Jo dashuria si një fjalë e madhe dhe e zbrazët, por si ato gjestet e vogla: një buzëqeshje e çiltër, një dorë e shtrirë në kohë nevoje, një fjalë e butë në mes të furtunës. Sepse në fund, asgjë tjetër nuk do të ketë rëndësi. Do të kujtojmë vetëm se si bëmë të tjerët të ndihen dhe si na bënë të ndihemi ata.

O njeri, ku po shkon? Ndoshta përgjigjja është që nuk duhet të shkojmë askund. Ndoshta jeta nuk është një garë që duhet fituar, por një rrugëtim që duhet përjetuar. Dhe nëse një ditë, mes zhurmës dhe kaosit, ndalon për një moment dhe dëgjon zemrën tënde të rrahë, ndoshta do të kuptosh se tashmë ke mbërritur. Ndoshta nuk ke nevojë të kërkosh më larg, sepse gjithçka që ke kërkuar ka qenë gjithmonë brenda teje.

Pyet veten, o njeri: Ku po shkoj? Dhe a kam qenë ndonjëherë larg vetes?

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi 

Ka sezone që nuk ndjekin kurrfarë ritmi

Ka brenda nesh stinë të padukshme, që nuk u binden as kalendarëve, as lëvizjes së diellit, as rregullit të botës. Janë sezone të zgjatura përtej përjetësisë, ku dhimbja dhe dashuria bashkëjetojnë në një qetësi të dhunshme, si dy të huaj të heshtur në një dhomë. Janë çaste që zgjasin si një jetë dhe jetë që shkrihen në çaste, duke na lënë të pyesim veten se çfarë kuptimi ka kjo ndalesë e përkohshme që quajmë ekzistencë.

Ka mëngjese të zbehta, ku as drita nuk di të lindë siç duhet, dhe çdo ngjyrë duket e rraskapitur nga barrë e ditëve të ngjashme. Ka mbrëmje që mbërrijnë pa paralajmërim, të zbrazëta, sikur të ishin fundi i një ëndrre të pashpjeguar. Ka netë kur ora nuk lëviz dhe ankthi bie mbi shpirt si një batanije e rëndë, duke na përmbytur në një heshtje që gumëzhin më shumë se çdo bisedë.

E në këto hapësira pa kohë, ne presim. Por çfarë presim, askush nuk e di. Ka orë të gjata pritjeje pa asnjë emër në horizont, dhe telefonata që nuk do të vijnë kurrë, si premtime të harruara. Shkrime që do të mbeten përgjithmonë në bllokun e shënimeve, të pashprehura, sepse disa fjalë janë më të rënda se çdo zë. Ka rrëfime që nuk do të thuhen kurrë, jo nga frika, por sepse mungon ai që duhet t’i dëgjojë.

Ka dashuri që lindin në kohën e gabuar, si lule që çelin në mes të dimrit. Dhe ka njerëz që mbërrijnë në jetën tonë kur zemra nuk është më gati për ta. Dashuritë e mëdha nganjëherë gabojnë në përzgjedhjen e tyre, duke shkelur në rrugë të panjohura, aty ku një hap i gabuar shkatërron gjithçka. Por ka edhe dashuri të egra, që djegin çdo kujtim me të njëjtin zjarr që mund të ngrohë. Dhe pastaj ka urrejtje që janë aq të përziera me dashurinë, saqë nuk mund t’i dallosh ku fillon njëra dhe mbaron tjetra.

Kujtimet shpesh tradhtojnë. Ka kujtime që na largohen si hije dhe harresa që na mbajnë më afër se ç’mund të na mbante ndonjëherë kujtesa. Ka gënjeshtra që janë më të buta se të vërtetat e hidhura dhe takime imagjinare që janë më të bukura se çdo takim i prekshëm. A nuk janë ndonjëherë ëndrrat më të vërteta se realiteti? Dhe projektet e dashurisë më të plota se vetë dashuritë që i përjetojmë? Në fund, disa ndarje janë më të ëmbla se njëmijë takime, dhe disa sherre kanë një bukuri që pajtimi nuk e njeh.

Dhe kështu, jetojmë në kontraste të përhershme – mes asaj që është dhe asaj që mund të kishte qenë. Mes një "unë" që kërkon të mbijetojë dhe një "ti" që mbetet gjithmonë përtej. Ka gjithmonë një të pamundur që lind me çdo dashuri, si një dënim i paracaktuar që peshon mbi shpresën. Por edhe në këtë pamundësi të dhimbshme, ka një bukuri të fshehtë, një ndjesi se, përmes gjithë kaosit dhe pikëllimit, jemi ende gjallë.

Dhe në këtë jetë të përthyer, ku fundet duken si fillime dhe fillimet si funde, ku çdo dashuri është një aventurë drejt humbjes, ndoshta gjejmë një kuptim. Ndoshta nuk ka përgjigje për çdo pyetje, por ka bukuri në kërkim. Dhe ndoshta, vetëm ndoshta, gjithçka që nuk mundëm të kemi është pikërisht ajo që na mban të gjallë.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Shpesh rrugëtimi i jetës bëhet një reflektim i përhershëm mbi fytyrat e kaluara dhe plagët që këto fytyra lanë pas. Mendon për ata që të tradhtuan në çaste kur më së shumti kishe nevojë për një dorë, për ata që dikur u betuan për besnikëri dhe u zhdukën sapo errësira pushtoi horizontin tënd. E njëkohësisht mendon edhe për ata që të formuan, të përplasën me të vërteta të pamëshirshme dhe të shtynë drejt thellësive të vetes sate, atje ku as ti nuk doje të zhyteshe. Dhe në këtë reflektim lind pyetja e përhershme: Pse? Pse braktisja? Pse tradhtia? Pse iluzionet?

E lodh mendjen të gjesh përgjigje që të qetësojnë shpirtin e trazuar, sikur në to të gjesh shpëtimin nga një e ardhme që varet në fije të padukshme. Por thellë e di se përgjigjet nuk janë premtime, nuk janë garanci. Ato janë thjesht iluzione të shpresës, ngushëllime që ti i jep vetes nëpër netët e gjata, ku vetmia bëhet shoku yt më besnik. E prapë, ecën përpara, sikur kjo shpresë e kotë të jetë drita që do ti japë kuptim gjithçkaje.

Jeta të ngatërron në një labirint të pafund misteresh, me kthesa të papritura dhe hije që të ndjekin pas çdo cepi. Ndihesh sikur po ecën mes pasqyrash të thyera, ku asgjë nuk është ashtu si duket. Maskat që dikur të ishin fytyra të dashura tani të shfaqen si mashtrime të rafinuara. Dhe ç’është më e frikshmja? Ato maska që dikur të dhanë ngrohtësi e premtime janë aty, në këtë labirint të zymtë, duke të vështruar nga errësira. Si arritën të fshihen pas fasadës së dashurisë? Si lejoje që t’i besoje verbërisht? Këto mendime të brenë shpirtin si krimba të padukshëm. E di se asnjë tradhti nuk është aq e dhimbshme sa ajo e atyre që i deshe me gjithë zemër.

Ecën nëpër këtë errësirë, duke mos u ndalur, duke mos pranuar të humbësh. E vetmja gjë që të shtyn përpara është një shpresë e vakët, një shenjë drite e largët që bëhet qëllimi yt përfundimtar. Ndjek atë dritë me gjithë fuqinë e shpirtit, edhe pse ndonjëherë ndien se je duke e humbur veten në këtë kërkim të pashtershëm. Bëhet e qartë se kjo ndjekje është vetë jeta që po jeton, një obsesion që të thith si një vorbull pa fund. Sa më shumë kërkon kuptimin, aq më shumë kupton se je duke e lënë jetën të kalojë si rëra mes gishtave.

Ndërkohë, nga thellësitë e labirintit të jetës dëgjon ulërima dhe rënkime. Zëra viktimash që ranë në të njëjtat kurthe si ti, të mashtruar nga e njëjta shpresë, të rraskapitur nga e njëjta luftë. Por ti nuk mund dhe nuk duhet ta dëgjosh ankimin e tyre. Jo. Ti duhet të dëgjosh vetëm atë zë të brendshëm që të thërret përpara, atë intuicion të vagullt që është e vetmja busull në këtë rrugëtim kaotik.

Labirinti vazhdon të ndryshojë përpara syve të tu, ashtu si maskat që herë pas here ndriçohen nga flakë të zbehta, duke marrë forma të reja. Nuk mund t’u zësh besë. Nuk mund të kapësh dorën e asnjërës prej tyre, sepse pas çdo fytyre të njohur fshihet një tradhti e re, një mashtrim që pret të të zërë në befasi. E në këtë luftë për t’i mbijetuar kurtheve, je vetëm.

Vitet kalojnë. Këmbët të rëndohen. Çdo hap bëhet një betejë më vete, por ti nuk ndalesh. Shpreson ende se në fund të këtij labirinti të pafund do të gjesh një përgjigje për pyetjet që të kanë torturuar. Por në çastet më të errëta të vetmisë, kuptimi fillon të të rrëshqasë nga duart. A është jeta kjo ndjekje e pafund e përgjigjeve? Dhe nëse është, çfarë vlere ka ajo nëse pyetjet e tua janë thjesht pretekste për të harruar se po jeton? Kuptimi më i hidhur që të zbulohet është ky: vetë kërkimi është një kurth, një mashtrim i madh që të bën të harrosh se jeta kalon ndërkohë që ti kërkon kuptimin e saj.

Dhe atëherë, kur trupi yt është lodhur aq shumë sa nuk mund të bëjë më asnjë hap, kur sytë fillojnë të mbyllen nga rraskapitja, ti kupton të vërtetën më të madhe: Drita që ke ndjekur gjithmonë ka qenë brenda teje. Labirinti nuk ishte asgjë më shumë se një iluzion i krijuar nga mendja jote, një rrugëtim që duhej për të kuptuar se nuk kishte asgjë për të kërkuar jashtë vetes.

Dhe kështu, kur mbyll sytë për herë të fundit, arrin të shohësh dritën. Jo dritën që shpresove të gjeje në fund të labirintit, por një dritë më të qetë, më të thellë – dritën e pranimit. Pranimin se jeta nuk është një mister për t’u zgjidhur, por një përvojë për t’u ndier. Dhe kështu, në errësirën më të plotë, më në fund gjen paqen që kërkoje gjatë gjithë atyre viteve.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi 

Ajo çfarë je, në thelb

Ajo çfarë të përvëlon shpirtin nuk është thjesht një mendim, por rrënjë e fshehtë, e thellë, që të ka kapluar pa leje. Është ajo peshë e padukshme që të rëndon zemrën, edhe kur qesh; ajo zhurmë e heshtur që të flet në mesnatë, kur bota mbyll sytë, por mendja jote vazhdon të endet, e pangopur dhe kureshtare. Çdo ndjenjë që të përshkon, çdo mendim që të përndjek, nuk janë thjesht çaste të kaluara, por gurë themeli që ndërtojnë brenda teje një qytet të padukshëm – të përbërë nga kujtime, pengje, shpresa dhe frikëra.

Ajo çfarë të zgjon herët, pa alarm, është diçka më shumë se zakon; është një thirrje e brendshme, një ndjenjë që të tërheq drejt diçkaje që ende nuk e ke kuptuar plotësisht. E njëjta gjë që të zgjat dorën në mes të kaosit të ditës dhe të thotë: "Shiko këtu! Kjo është ajo për të cilën jeton." E janë këto çaste të vogla zgjimi që përcaktojnë fytyrën tënde të vërtetë, përtej maskave të përditshme që vesh për t'u dukur i qetë apo i fortë.

Ajo çfarë të lë pa gjumë, nuk është thjesht një shqetësim kalimtar, por një forcë e fuqishme që vjen nga brenda teje, që përplas valët e saj deri sa t’i japësh kuptim. E çdo gjë që të ngel e paplotësuar, çdo fjalë e pa thënë dhe çdo veprim i lënë pezull, bëhet një plagë e padukshme që të shoqëron si një hije. Këto plagë nuk janë dobësi – janë kujtimet e luftërave të tua të brendshme, dëshmia se je përpjekur, edhe kur nuk ke arritur aty ku deshe.

Në fund, ajo çfarë mbetet, ajo çfarë nuk të lë të ikësh pa u përballur me të, është esenca jote më e thellë – gjithçka që ke dashur dhe gjithçka që ke humbur. Është ajo që përpiqesh të mbartësh me vete, edhe kur forcat të shterojnë, edhe kur koha të ikën nga duart si rëra. Njeriu është ai që ndjen, ai që kujton, ai që ëndërron, por mbi të gjitha ai që nuk mund të heqë dorë nga vetvetja, sado i munduar të jetë.

Ajo çfarë të vë përballë vetes në çastet më të qeta e më të errëta, ajo çfarë të sfidon pa mëshirë kur je vetëm me veten, është në të vërtetë çfarë je. E gjithë jeta është një përpjekje për t'i dhënë kuptim asaj ndjenje që të kaploi në heshtje, pa fjalë, por me peshën e një të vërtete të pashmangshme.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

"Askush nuk fiton, askush nuk humbet."

Lufta dhe paqja janë dy pole të kundërta, si nata dhe dita, por në thelb nuk janë gjë tjetër veçse reflektime të shpirtit të njeriut. Lufta lind nga frika, nga dëshira për pushtet, nga përpjekja për të zotëruar atë që nuk mund të mbahet me duar – të tjerët, territoret, historinë. Dhe paqja? Ajo është ajo gjendja e brishtë, një pushim i përkohshëm midis dy frymëmarrjeve të rënda të njerëzimit, një interval mes dy tragjedive, si një pëshpëritje shprese në një botë të zhurmshme.

Në fund të çdo lufte, çfarë mbetet? Askush nuk fiton, askush nuk humbet. Fitorja dhe humbja janë iluzione të shpikura nga mendja e etur për justifikim. Ushtari kthehet në shtëpi me trupin e lodhur, por shpirti i tij mbetet përgjithmonë në fushën e betejës. Çdo fitore që ai feston ka në themel një dhembje të pashprehur. Humbësi? Ai thjesht është një pasqyrë tjetër e të njëjtës tragjedi – i rrëzuar në tokë, i shtrirë përballë një qielli që nuk ndryshon asgjë, qoftë në triumf apo humbje. Dhe në atë qiell të heshtur, fitorja dhe humbja treten në të njëjtin asgjësim, në të njëjtin boshllëk që pret çdo fund.

Lufta nuk është thjesht një akt politik apo strategjik. Ajo është një plagë në vetë qenien e njeriut, një luftë e brendshme që pasqyrohet jashtë në fushëbeteja të pafundme. Ne luftojmë jo vetëm për të mposhtur të tjerët, por për të gjetur kuptim në veten tonë. Dhe sa më shumë që luftojmë, aq më të humbur ndjehemi. Në atë moment kur mendojmë se kemi fituar, e kuptojmë se diçka e rëndësishme është humbur: pafajësia, shpresa, besimi te njeriu. Lufta të vesh me pluhur dhe të zhvesh nga çdo iluzion për drejtësinë. Sepse askush nuk mund të dalë prej saj i paprekur – edhe ata që i mbijetojnë, kthehen si hije të vetvetes.

Në paqe, shpesh gjejmë po të njëjtën dhembje. Sepse paqja është një kujtim i përhershëm i asaj që është humbur. Për të kuptuar paqen, duhet të jesh njohur me luftën, dhe ata që e njohin luftën rrallëherë e ndiejnë paqen në tërësinë e saj. Është si një fllad i ftohtë pas një nate të stuhishme – i bukur në fillim, por gjithmonë me një hije frike se stuhia mund të kthehet. Paqja kërkon më shumë guxim se lufta, sepse të luftosh është instinkt njerëzor,, por të falësh është fuqi hyjnore.

Ajo që njerëzit harrojnë është se lufta nuk përfundon me një armëpushim; ajo vazhdon në mendje, në zemra, në historitë që tregohen dhe ato që heshten. Plagët që lë pas lufta nuk shërohen lehtë, dhe ndonjëherë ato plagë janë të padukshme – janë në shikimet e fëmijëve që kanë parë më shumë se ç’duhet, në heshtjen e nënave që kanë humbur bijtë, në duart e baballarëve që nuk kanë më asgjë për të ndërtuar.

Por, megjithatë, në këtë absurditet të pafund, jeta vazhdon. Dhe ndoshta kjo është shpresa e vetme që kemi. Sepse ashtu siç lufta është e pashmangshme, edhe paqja është e mundur – jo si një gjendje e përhershme, por si një moment që duhet kapur dhe përjetuar thellë, sikur të ishte fryma jonë e fundit.

Në fund të fundit, lufta dhe paqja nuk janë asgjë tjetër veçse dy fytyra të së njëjtës monedhë. Ne ecim në një vijë të hollë midis tyre, gjithmonë duke u përpjekur të kuptojmë se cili është kuptimi i gjithë kësaj përpjekjeje të përjetshme. Dhe ndoshta kuptimi nuk gjendet as në fitoren e betejës, as në heshtjen që pason. Ndoshta kuptimi qëndron në vetë rrugëtimin – në përpjekjen për të mos humbur njerëzillëkun, qoftë në kaosin e luftës apo në qetësinë e rremë të paqes.

Sepse në fund, askush nuk fiton, askush nuk humbet. Ne thjesht jemi, për aq kohë sa jemi. Dhe kjo është e vetmja gjë që mund të quhet e vërtetë. Nëse kuptojmë këtë, ndoshta nuk do të kemi më nevojë për asnjë luftë tjetër. Dhe ndoshta – vetëm ndoshta – do të mund të jetojmë në paqe me veten dhe botën, duke e pranuar se fitorja më e madhe nuk është triumfi mbi të tjerët, por falja e vetes dhe të tjerëve për të gjitha betejat e humbura.

#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi

A jemi të vjedhur?

Jetojmë në një kohë e cila po na vjedh kohën,
por jo vetëm atë – po na e vjedh edhe përjetimin e saj. Orët kalojnë përpara syve tanë si hije që zvarriten nëpër mure të padukshme, e ne, të hutuar mes përditshmërisë dhe ankthit të nesërm, harrojmë të marrim frymë me kuptim.

Celularët na kanë vjedhur shoqërinë, duke e kthyer komunikimin në gjeste bosh, mesazhe të ftohta dhe like të pavlera. Bisedat nuk kanë më zë, vetëm klikime në ekran. Çfarë mbetet nga miqësitë kur afërsia është shndërruar në një iluzion digjital?

Pritja para semaforit na vjedh minutat e punës, por më keq, ajo na vjedh durimin për të pritur jetën. Ne rendim gjithnjë, sikur në cakun e çdo rruge fshihet diçka e shenjtë, por në këtë nxitim kemi humbur të tashmen, këtë çast që nuk kthehet më.

E njësoj, rradhët nëpër zyra po na vjedhin durimin, duke na mësuar se koha jonë nuk ka vlerë dhe se për çdo gjë duhet sakrificë – edhe për të drejtat më themelore. Sa shpesh bëhemi spektatorë të jetës sonë, duke pritur një leje, një vulë, një mundësi?

Spitalet po na vjedhin shëndetin, jo vetëm me sëmundje, por me frikë dhe dëshpërim. Në to mësojmë se trupi është një gjë e brishtë, dhe për çdo frymë që marrim, duhet të jemi mirënjohës. Por a na mësojnë këto dhoma të bardha të jetojmë me më shumë kujdes? Apo vetëm të druhemi nga e pashmangshmja?

Papunësia na vjedh karakterin, duke na futur nëpër labirinte të pafundme mendimesh për vlerën dhe dobësinë tonë. A është njeriu vërtet më pak i denjë kur nuk punon? Apo është sistemi ai që e zhvlerëson qenien njerëzore, duke ia kushtëzuar ekzistencën me prodhim dhe konsum?

Qeveritë po na vjedhin gjakun, duke na konsumuar me premtime të rreme dhe përgjumur me shpresa të kota. Në çdo zgjedhje shohim ëndrra që vdesin dhe besimin që venitet, derisa më në fund na mbetet vetëm një lodhje e rëndë – një lodhje që as revoltë nuk mund të ngjizë më.

Të huajt po na vjedhin pasuritë, por ndoshta edhe më keq – po na vjedhin krenarinë për atë që është e jona. Kur gjithçka shitet, çfarë mbetet nga identiteti ynë? Apo ndoshta e kemi humbur atë në momentin kur filluam të matim gjithçka me vlerën e parasë?

Hipokritët na vjedhin sinqeritetin, duke na bërë të dyshojmë tek çdo akt i mirë. Në një botë ku maskat janë më të çmuara se fytyrat, ç’vlerë ka më ndershmëria? A mos vallë bëhemi edhe ne pjesë e këtij teatri, duke harruar se ku përfundon roli dhe ku fillon vetvetja?

Injorantët na vjedhin udhëheqjen, sepse janë ata që nuk kanë frikë të marrin vendime, pa pyetur për pasojat. Dhe kështu, të mençurit heshtin, të urtët largohen, dhe në krye mbeten ata që as nuk duan, as nuk dinë të udhëheqin.

Pseudo-patriotët po vjedhin historinë, duke e shkruar sipas nevojës së momentit. E vërteta bëhet një relike e largët, e deformuar nga retorika e interesit. Çfarë ndodh kur humbasim rrënjët tona? A mund të ecim përpara pa e njohur me ndershmëri të shkuarën tonë?

Pseudo-fetarët na vjedhin fenë, duke e kthyer atë në një dogmë bosh dhe një mjet manipulimi. Besimi, që dikur ishte një udhëzim drejt përulësisë dhe dashurisë, tani përdoret si justifikim për ndarje dhe urrejtje.

Bankat po na vjedhin jetën, duke na shndërruar në numra, në kredi dhe borxhe. Paratë që fitojmë me mund na ikin më shpejt se frymëmarrja, dhe përherë jemi borxhlinj – jo vetëm para bankave, por edhe para vetes, për ëndrrat e parealizuara.

E djajtë po na vjedhin shpirtrat, jo si në përralla me flakë dhe dhimbje, por përmes tundimit të përhershëm për më shumë – më shumë pushtet, më shumë sukses, më shumë përfitim. Dhe kështu, humbasim atë që është më e rëndësishme: qetësinë brenda nesh.

Dhe në fund, kur gjithçka tjetër është vjedhur, njerëzit fillojnë të vjedhin veten e tyre. Ata mashtrojnë dëshirat e tyre, fyejnë ëndrrat e veta, duke u përpjekur të përshtaten në botën që u kërkon të jenë diçka që nuk janë. A është kjo, vallë, vjedhja më e madhe? Të harrosh se kush je për të kënaqur një botë që kurrë s’do të kënaqet? Apo është ky çmimi për të jetuar sot – të humbësh veten, që të mos të të humbasin të tjerët?

Dhe kështu, mbetemi në një labirint të pafund, ku gjithkush merr diçka nga ne, dhe ne përpiqemi të mbajmë atë që mundemi. Në fund, çfarë mbetet? Ndoshta vetëm një pyetje: nëse gjithçka na është vjedhur, atëherë çfarë jemi në të vërtetë? Një zbrazëti që kërkon kuptim, apo një dritë që, pavarësisht gjithçkaje, refuzon të shuhet?

#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi

Aty ku flet e nuk të dëgjojnë, aty ku tingulli i fjalëve të tua shuhet në ajër, si një frymë e padukshme që kurrë nuk arrin në veshët e të tjerëve. Ndihesh sikur po përpiqesh të mbjellësh lule në një tokë të shteruar, ku as uji e as drita nuk kanë vlerë. Dhe, ndërsa fjalët e tua humbasin në zbrazëti, e kupton se nuk është mungesa e zërit ajo që të rëndon, por mungesa e zemrës që duhet t’i dëgjojë. Çfarë kuptimi ka të flasësh, kur je veçse një jehonë e huaj në një dhomë ku askush nuk kërkon të dëgjojë?

Aty ku hanë e nuk të japin, tryeza është e mbushur, por shpirti i tyre është bosh. Çdo kafshatë që marrin duket si një tjetër pjesë që të rrëmbejnë ty, një tjetër boshllëk që të lënë brenda. Një shoqëri që ha, por nuk ndan, është si një lumë që nuk lëshon asnjë pikë ujë për tokën përreth, duke tharë çdo shpresë për gjallëri. Të qëndrosh aty është një formë vetëflijimi—një heshtje e pranuar, një urie shpirtërore që shkon përtej urisë së barkut.

Aty ku troket e nuk të mirëpresin, trokitja është një kërkesë e heshtur për pranim—një thirrje për lidhje, për shtëpi, për një vend ku të ndjesh se je i mirëseardhur. Por kur dera që troket mbetet e mbyllur, ose hapet vetëm për të treguar ftohtësinë përtej saj, ndjen një plogështi që të përshkon deri në palcë. Sa herë duhet të trokasim në dyer të gabuara para se të kuptojmë se jo çdo derë është për ne? Ndonjëherë, përgjigjja më e ndershme është ajo që nuk jepet—ajo që të mëson se nuk është faji yt që nuk ta hapën.

Aty ku ulesh e nuk të flasin, në heshtjen e të tjerëve fshihet një refuzim që dhemb më shumë se fjalët e hidhura. Të ulesh në praninë e njerëzve që nuk të shohin, që nuk ndjejnë nevojën për të të përfshirë, është sikur të zhytesh në një pellg të ftohtë, ku je i vetmi që po fundosesh. Heshtja e tyre nuk është vetëm një mungesë zëri, por një shpërfillje ekzistence. Aty, mëson të kuptosh se jo çdo pranëvënie krijon përkatësi. Disa heshtje janë si mure të padukshme, që të ngrenë para fytyrës dhe të thonë se je i tepërt.

Aty je i tepërt, aty nuk është vendi yt, as shoqëria jote. Të qëndrosh në një vend ku e ndjen veten të tepërt është si të përpiqesh të frymosh në ajër të rënduar. Nuk është vetëm përjashtimi që të rëndon, por boshllëku që mbetet pas, kur kupton se ke dhënë gjithçka dhe ke marrë asgjë. Çdo moment i kaluar aty është një tjetër grimcë energjie që të tretet, një tjetër hap drejt një rrugë pa kthim, ku i humbur bëhesh përfundimisht për veten tënde. Dhe kështu, kupton se nuk është vetëm zgjedhje largimi—është domosdoshmëri.

Prandaj largohu sa më parë nga ai vend sepse përndryshe do konsumohesh i gjithi pa kuptuar. Largimi nuk është gjithmonë një dorëzim. Ndonjëherë është akti më i madh i dashurisë për veten. Të largohesh nga një vend që të mbyt nuk është frikë, por guxim—guximi për të mos lejuar që rrënjët e tua të thahen në një tokë të huaj. Ndonjëherë, vetëmbijetesa qëndron në ikjen pa kthim, në refuzimin për t’u bërë hije e jetës tënde. Nuk është egoizëm të zgjedhësh veten mbi të tjerët, kur të tjerët kanë zgjedhur të mos të zgjedhin ty.

Shoqëria më e mirë është libri! Në faqet e një libri, nuk ka dyer që mbyllen, as shikime që të lënë jashtë. Librat nuk kërkojnë leje, nuk kërkojnë përshtatje. Aty gjen një strehë që nuk të pyet kush je, nga vjen, apo sa vlen në sytë e të tjerëve. Fjalët brenda tyre janë gjithmonë të gatshme të të dëgjojnë, të të flasin, të të japin një copëz nga universi që mbajnë brenda. Aty, në botën e librave, kupton se nuk je kurrë vetëm—je gjithmonë në shoqëri me mendime, ide, ëndrra dhe zemra që rrahin përtej kohës dhe hapësirës. Dhe kështu, librat bëhen miqtë më të dashur—ata që të mësojnë të qëndrosh i fortë edhe kur bota të përjashton.

Sepse në fund, nuk është me rëndësi të gjesh një vend ku të përkasësh me çdo kusht, por të gjesh një vend ku mund të jesh i lirë. Dhe ndonjëherë, ai vend nuk është në mesin e njerëzve, por në faqet e një libri, në hapësirat e mendimeve të tua, në qetësinë e një mëngjesi të heshtur. Aty ku asgjë nuk të kërkon të ndryshosh për të qenë i pranueshëm—aty je ti, ashtu siç je.

#ndalohetkopjimi 

#lejohetshpërndarja

Leximi dhe shkolla

Cili është dallimi midis leximit kur je në shkollë dhe leximit jashtë saj?
A është leximi vetëm një detyrë e imponuar nga nota dhe provime, apo një akt i lirë që fton shpirtin drejt dritës? A duhet ta kufizojmë atë brenda kornizave të mureve të shkollës, duke e bërë një zakon që shuhet sapo të dalim nga bankat, apo duhet të mbetet ai ritual i përjetshëm, si frymëmarrja e shpirtit tonë?

Shkolla, me gjithë rëndësinë e saj, shpesh krijon iluzionin se libri është një detyrim që i përket fëmijërisë dhe adoleshencës, një etapë kalimtare, e cila mbaron sapo mbyllet dera e fundit e arsimit formal. Por leximi është më shumë se kaq: është një përpjekje e përhershme për të zbuluar veten, për të dialoguar me botën dhe për t'u çliruar nga burgjet e paditurisë. Kur lexon në shkollë, shpesh kërkon t’i japësh përgjigje pyetjeve të të tjerëve; por kur lexon për vete, përqafon pyetjet e tua, madje gjen kënaqësi në ato për të cilat nuk ka përgjigje.

Pse, pra, në kulturën tonë, leximi jashtë shkollës paragjykohet ose, më keq, harrohet? Ndoshta sepse, për shumë njerëz, librat shihen si mjete utilitare, si mjete për të fituar një punë, një status apo një certifikatë, dhe jo si dyer që hapin botë të reja brenda dhe jashtë vetes. Ndoshta sepse, në një realitet të mbushur me angazhime të përditshme dhe luftë për mbijetesë, koha për reflektim shihet si luks, dhe jo si nevojë jetësore.

Por çfarë e ndalon dikë të lexojë dhe të ketë një bibliotekë të vogël në shtëpi? Ashtu si çdo shtëpi ka një sobë për të ngrohur trupin, përse të mos ketë edhe libra për të ushqyer shpirtin? Një bibliotekë është pasuri e përhershme, një miqësi e heshtur që të ndjek në çdo hap të jetës. Aty, mes rreshtash dhe fletësh, gjen veten kur e humb rrugën dhe një ngushëllim kur jeta të braktis.

Leximi nuk është luks dhe as diçka që duhet bërë vetëm nga të rinjtë. Çdo njeri, në çdo moshë, ka nevojë të lexojë, sepse mendja që nuk sfidohet venitet, dhe shpirti që nuk ushqehet me fjalë të reja dhe të bukura ngurtësohet. Leximi është ushqim i brendshëm, i cili të formëson si individ dhe të përgatit për të jetuar në mënyrë të vetëdijshme dhe dinjitoze, si për veten, ashtu edhe për familjen dhe shoqërinë.

Një popull që nuk lexon është i destinuar të shuhet, jo domosdoshmërisht fizikisht, por shpirtërisht. Një popull i tillë bëhet pre e propagandës dhe manipulimit, sepse çdo fjalë e thënë nga të tjerët merret si e mirëqenë, për të vërtetë. Injoranca nuk është vetëm mungesë e informacionit; ajo është mungesë e aftësisë për të menduar në mënyrë kritike dhe për të pyetur. Dhe kur një shoqëri pushon së pyeturi, ajo pushon së ekzistuari.

Librat janë si fenerë në errësirë. Ata të mësojnë se si të mos kënaqesh vetëm me atë që duket në sipërfaqe, por të kërkosh kuptimin e fshehur pas çdo ngjarjeje, pas çdo dhimbjeje dhe çdo gëzimi. Përmes leximit kupton që jeta nuk është bardh e zi, por një mozaik i ndërlikuar nuancash dhe zgjedhjesh. Vetëm përmes dijes mund të ndërtojmë një shoqëri që nuk ka frikë nga e vërteta, por e përqafon atë, edhe kur është e dhimbshme.

Në fund të fundit, leximi nuk është vetëm një akt individual; është një përgjegjësi kolektive. Çdo libër i lexuar dhe i përvetësuar është një hap drejt një bote më të mirë. Një njeri që lexon dhe reflekton bëhet një qytetar më i mirë, një prind më i dashur, një mik më i kuptueshëm dhe një shpresë për brezat që vijnë.

Prandaj, mos lexo vetëm për të marrë një diplomë apo për të mbushur boshllëqet e kohës së lirë. Lexo që të jetosh më thellë, që të kuptosh më shumë, që të bëhesh një dritë për të tjerët. Ashtu si trupi kërkon ushqim dhe gjumë për të mbijetuar, shpirti kërkon libra për t’u zgjuar dhe për t’u ndriçuar. Leximi është forma më e pastër e lirisë, sepse të çliron nga prangat e padijes dhe të jep guximin për të parë përtej asaj që është evidente.

Në këtë botë të trazuar, ku koha rrjedh shpejt dhe harresa na përpin, le të jetë leximi akti ynë i qëndrueshmërisë. Le të jetë biblioteka jonë një tempull i heshtur, ku të rikthehemi sa herë të ndihemi të humbur. Dhe le të mbetet libri shoku ynë më besnik, në çdo stinë të jetës, deri në fund.

#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi

Miq të Librit!

E di që ky shkrim për disa mund të jetë i gjatë dhe tepër i lodhshëm. Por do doja të ndaleshit për ta lexuar dhe ta shpërndani sa më shumë.

Ky shkrim është shprehja e një dhimbjeje që më ka kapluar nga ngjarjet fundit, ngjarje me të cilat jemi mësuar të gjithë. Por do doja që secili prej nesh të reflektojë dhe të nxitë përmirësimin e vendit duke filluar nga vetja.

Në tokën tonë, ku shpirtrat enden të hutuar mes hijesh të trishtueshme, jeta shpesh mban erë plumbi dhe gjaku. Njerëzit, të lodhur e të thyer, shikojnë sytë e njëri-tjetrit me frikë e mosbesim, sikur secili prej nesh të jetë një kërcënim në pritje, një potencial për dhimbje. Në rrugët ku dikur dëgjohej jehona e zërave të qeshur e të zhurmshëm, sot mbizotëron heshtja e frikshme, ndërsa prindërit shikojnë me ankth fëmijët, pyesin veten nëse do të kthehen mbrëmjeve nga shkolla të sigurtë.

Shtëpitë kanë mure të trasha, por zemrat kanë humbur ngrohtësinë e dikurshme. Çdo ditë, lajmet njoftojnë për një trup të rënë, për një jetë të shuar pa kuptim, një vrasje aksidentale, një viktimë të pafajshme që ishte aty, thjesht në vendin e gabuar, në kohën e gabuar. Dhe sytë tanë, që janë mësuar tashmë me tragjedinë, shikojnë me indiferencë ose me dhimbje të përmbajtur; një dhimbje që po bëhet gjithnjë e më e zakonshme, më e brendësuar, një shenjë që e mbajmë si një plagë të fshehtë që nuk shërohet kurrë.

Në këtë realitet, krimi është bërë i pranishëm si një hije e pandashme. Bandat kriminale nuk janë më vetëm emra në lajme, ata janë shfaqur mes nesh, kanë kapur rrënjët e shtetit dhe e përdorin atë si një instrument të fuqisë së tyre. Ata ecin me arrogancë dhe pa frikë në të njëjtat rrugë që dikur ishin të fëmijëve që luanin. Këta njerëz, që sundojnë me dhunë e frikë, janë bërë zotër të territoreve të qytetit, dhe qytetarët e zakonshëm janë kthyer në të burgosur në vendin e tyre, të nënshtruar, të detyruar të nënshtrohen e të heshtin.

Ligji, i cili supozohet të mbrojë të pafajshmit, është kthyer në një mbulesë të hollë. Shpeshherë, ai është i shurdhër ndaj thirrjeve të dhimbshme të atyre që kërkojnë drejtësi, duke u kthyer në një formalitet bosh për t'i dhënë një iluzion sigurisë. Drejtësia nuk arrin tek ata që vuajnë, dhe shumë herë ata që duhet të mbrohen, janë të lënë në mëshirën e fatit. Kështu që njerëzit, të zhgënjyer nga premtimet e zbrazëta, të braktisur nga ata që duhej të ishin mbrojtësit e tyre, zgjedhin të heshtin, të ndrydhin dhimbjen e tyre, e disa të dorëzohen, duke kërkuar shpëtim në harresë.

Vrasjet dhe vetëvrasjet janë bërë një refren i përditshëm, një lloj rituali tragjik që nuk na befason më. Çdo humbje është një tjetër çarje në shpirtin e shoqërisë, një plagë që nuk shërohet kurrë plotësisht. Çdo jetë e humbur është një zë i heshtur përjetë, një ëndërr e shuar që nuk do të ketë më kurrë një shans të dytë. Dhe kjo gjendje e pashpresë na bën të pyesim veten: si kemi arritur këtu? Si mund të jetojmë me këtë humnerë përreth nesh? Dhe a ka shpëtim nga kjo natë e gjatë?

Në errësirën e një realiteti të tillë, është e lehtë të biesh në dëshpërim, të ndjesh se gjithçka është e kotë. Por, përmes dhimbjes e humbjes, ndoshta duhet të kujtojmë se është e rëndësishme të mos harrojmë, të mos i lëmë kujtimet e atyre që nuk janë më të treten në pluhurin e kohës. E ndoshta, përmes kujtimit, mund të krijojmë një të ardhme që nuk përsërit të njëjtat gabime.

Ky vend ka nevojë për më shumë sesa reforma e fjalë boshe; ka nevojë për një ndryshim të vërtetë, për një shërim të thellë që nuk arrihet thjesht me rregulla e dënime. Duhet një ndjeshmëri e re, një ndërgjegje që buron nga vetë populli, një forcë për t’u ngritur mbi frikën dhe për t’u përballur me hijet që na kanë mbërthyer kaq gjatë. Ne kemi nevojë për shpresë, por një shpresë që është e përzjerë me veprim, që shndërrohet në vepra dhe jo vetëm në ëndrra të bukura.

Në një shoqëri ku vrasjet dhe vetëvrasjet janë kthyer në lajme të zakonshme, ndoshta duhet të kujtojmë që çdo jetë ka vlerë të pamasë, çdo shpirt është i çmuar. Nëse nuk e kuptojmë këtë, nëse nuk e përqafojmë këtë të vërtetë të thjeshtë, atëherë do të jemi të humbur përjetësisht në errësirën që vetë kemi ndërtuar.

Në një tokë të tronditur nga dhimbja, ku qiejt shpesh janë të mbuluar me re të errëta dhe shpirtrat duken të lodhur, është e lehtë të ndjehemi të hutuar, të ngatërruar mes kufijve të shpresës dhe dëshpërimit. Është e lehtë të zhytemi në një humnerë ku çdo frymëmarrje është e mbushur me pasiguri dhe frikë, ku çdo hap duket sikur na çon më afër rrezikut. Realiteti ynë, një përzierje e gjallë mes të djeshmes dhe të sotmes, na bën të pyesim veten nëse do të ketë ndonjë të nesërme më të ndritur.

Njerëzit ecin nëpër rrugë të frikësuar, jo vetëm nga kriminelët që enden të lirë, por edhe nga ajo që secili prej nesh është bërë: një shoqëri e heshtur, e shtypur nga e keqja, e mësuar të ulë kokën. Kur një nënë shikon djalin e saj që del nga shtëpia, e pret kthimin e tij me një ankth që nuk ia shpreh dot askujt. Çfarë mund t’i thotë? "Kujdes!" “Mos u përziej në telashe!” Po si mund të kujdeset kur rreziku është kudo, kur telashja është bërë natyra e përditshme e kësaj jete? A është ai një fajtor në sy të këtij realiteti të ashpër, apo thjesht një viktimë e pashmangshme?

Në këto kohëra të errëta, ku dhe vetë dashuria duket e kërcënuar, shpesh pyesim veten: ku është kuptimi i gjithë kësaj? Ku e kemi humbur rrugën? Si arritëm në këtë pikë ku vdekja e një të pafajshmi bëhet thjesht një statistikë tjetër, një numër në faqet e gazetave, një shenjë e lënë në një mur të ftohtë? E vërteta është e trishtë dhe e pamëshirshme: kemi humbur ndjeshmërinë për njëri-tjetrin, kemi harruar të ndjejmë dhimbjen që ndan të njëjtën rrugë, të njëjtën ajër.

Këto plagë të shoqërisë tonë nuk mund të shërohen vetëm me ligje apo me dënime. Ne duhet të fillojmë nga vetja, duke kërkuar brenda nesh një guxim të thellë, një forcë për t'i thënë "Jo!" dhunës, për t'u mbështetur në njëri-tjetrin dhe për të gjetur rrugën drejt drejtësisë së vërtetë. Në vend që të bëhemi spektatorë të një tragjedie të vazhdueshme, të një historie që përsëritet pa fund, duhet të marrim përgjegjësi për të thyer këtë cikël të dhunës e të frikës. Shpirti i njeriut kërkon paqe, kërkon siguri, por për këtë paqe ne duhet të luftojmë, jo me armë, por me ndriçimin e shpirtit, me humanizëm e dhembshuri për njëri-tjetrin.

Në këtë shoqëri ku dhuna dhe krimi janë bërë normë, nevojitet një revolucion i heshtur, një ndryshim në rrënjë, një forcë që nuk del nga urrejtja, por nga dashuria për të pafajshmit, për ata që nuk kanë zë, për ata që u mohohet e drejta për të jetuar. Ky revolucion nuk është një betejë që fiton me forcë fizike, por një betejë për shpirtin, për ndërtimin e një ndërgjegjeje të re që sfidon egërsinë dhe pashpirtësinë.

Në këtë rrugë, ndoshta do të kemi momente të pafuqisë, momente kur duket se gjithçka është e humbur, kur ndjehemi të braktisur nga shpresa. Por në ato çaste të errëta, duhet të gjejmë forcë te kujtimet e të gjithë atyre që kanë rënë pa faj, që janë bërë viktima të një sistemi që i ka harruar. Çdo jetë e humbur është një kujtim që duhet ta mbajmë të gjallë, një thirrje për të luftuar për një të ardhme ku njëri-tjetri nuk shihet si kërcënim, por si bashkëudhëtarë.

A kemi humbur çdo gjë? Apo ka ende një dritë në fund të kësaj errësire që duket e pashmangshme? A mund të ringjallet shpresa në një tokë ku dheu është larë me gjak të pafajshëm? Ndoshta, nëse secili prej nesh fillon me një ndryshim të vogël në shpirtin e vet, në mënyrën se si i trajton ata përreth, nëse kujtojmë të kujdesemi për të tjerët, të tregojmë dhembshuri dhe mirësi, atëherë ndoshta kemi ende një shans.

Në fund të fundit, jemi vetëm njerëz, dhe dhimbja e tjetrit duhet të na thërrasë. Mjafton një akt dashamirësie për të ringjallur një shpresë të zbehtë. Në një botë ku ka kaq shumë të keqe, çdo akt i thjeshtë mirëkuptimi, çdo përpjekje për t’i thënë dikujt "Jam këtu për ty," është një fije drite që mund të ndihmojë në çarjen e kësaj errësire të përhapur. Sepse ndryshimi fillon nga ne. Nga zëri ynë, nga zemrat tona, nga vendimi për të mos heshtur, për të luftuar për një të ardhme më të mirë, ku çdo jetë ka kuptim, ku çdo ëndërr ka vlerë.

Dhe nëse një ditë kjo luftë e heshtur jep frytet e saj, ndoshta mund të kujtojmë se shpresa nuk është kurrë e humbur. Edhe në terrin më të thellë, ka gjithmonë një dritë që pret të ndizet, një frymë që pret të rilindë. Një ndryshim që pret të vijë nga ne.

Nëse ky realitet na mëson diçka, ajo është se ky vend ka nevojë për ne, për guximin dhe përkushtimin tonë të përbashkët. Po, e dimë, sfidat janë të mëdha dhe dhimbjet të pashlyeshme, por brenda secilit prej nesh ekziston një forcë që askush nuk mund ta shuajë: forca për të ëndërruar për një Shqipëri më të mirë, për një atdhe ku brezat që vijnë të mos rriten me frikë, por me krenari.

Ndryshimi nuk do të vijë si një mrekulli e papritur, as nga diku tjetër. Ndryshimi fillon nga secili prej nesh. Çdo akt i vogël mirëkuptimi, çdo përpjekje për të qëndruar të ndershëm, çdo vendim për të mos toleruar padrejtësinë, është një hap drejt një të ardhmeje më të ndritur. Ky është një rrugëtim i gjatë, por nëse ecim përpara së bashku, me besim dhe me përkushtim, mund të jemi ne ata që e formësojnë një realitet të ri.

Prandaj, le të mos e humbasim shpresën. Le të mos lejojmë që trishtimi të na marrë forcën. Ky vend mund të ndryshojë, dhe ndryshimi fillon me ty, me mua, me ne. Nëse duam një të ardhme më të mirë për të gjithë, duhet të fillojmë sot, me hapa të vegjël por të vendosur, duke ndërtuar gur mbi gur për një Shqipëri më të sigurt, më të drejtë dhe më të denjë për të gjithë ne.

....

"Në këtë baltë ku dhimbja ulëret 

ku shpresa tretet në hijet pa dritë,

secili prej nesh një dritë të ndez,

të ngjallë jetën, të shuajë frikë.

Me zemër të fortë dhe shpirt të ndritur,

hap pas hapi, të gdhendim të ardhmen tonë,

se ndryshimi fillon brenda nesh,

për një Shqipërinë, për një fron."

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi