Fabula

Ndershmëria e shtirur

Në një pyll të dendur, kafshët vendosën të mblidheshin për një kuvend. Ato ishin lodhur nga përçarja dhe dyshimet mes njëra-tjetrës, ndaj menduan se ishte koha të flisnin për ndershmërinë dhe të pastrohej ajri nga fjalët e këqija. Dhelpra, e njohur për zgjuarsinë e saj, ishte e para që mori fjalën.

"Unë jam një shëmbëlltyrë e ndershmërisë," tha dhelpra, duke rrotulluar bishtin e saj me krenari. "Por kini kujdes nga ujku! Ai fshihet si bari, por, në të vërtetë, është mashtrues i rrezikshëm. Po e them për të mirën tuaj."

Ujku ngriti kokën dhe ia ktheu me buzëqeshje të hidhur: "Më akuzon mua? Po ariu është ai që vdes për pushtet! Ai shet të drejtën për një dorë mjaltë dhe mundohet të duket sikur është gjithmonë në anën e ndershme!"

Ariu përplasi putrën në tokë, si për t’i dhënë peshë fjalës së tij: "Mos dëgjoni ujkun! Unë jam një kafshë që mbaj premtimet. Nëse kërkoni fajtorë, shikoni sorrat që zhurmojnë gjithë ditën dhe përhapin veç zi!"

Sorra, duke lëvizur krahët e zinj, kundërshtoi menjëherë: "Unë flas të vërtetën, po askush nuk më dëgjon! Kujdes nga macja, ajo përkëdhel me një dorë dhe me tjetrën të rrëmben gjithçka. Më pas bën sikur është e pafajshme."

Macja uli kokën për një çast dhe u përpoq të dukej e sinqertë. "Po të isha aq dinake sa thoni, do kisha mbretëruar në këtë pyll. Unë jam e butë si qengji, por ju nuk e shihni këtë. Shikoni më mirë hutin, që mbron moralin, por vetëm sa për t’u dukur më i mençur!"

Huti i vjetër, që dëgjonte gjithë kohën i heshtur, vendosi të fliste përfundimisht. Ai fshiu syzet me kujdes dhe me një zë të ngadaltë tha:

"Ah, sa bukur gjykojmë të tjerët kur duam të mbulojmë gabimet tona! Secili nga ju ka bërë moral dhe ka hedhur fajin mbi një tjetër, por kurrë s’e shikon dot veten në pasqyrë. Ju vëni maska ndershmërie vetëm për t’u dukur më të pastër, ndërkohë që përçmoni tjetrin për të njëjtat mëkate që fshihni vetë."

Pylli ra në heshtje. Dhelpra, ujku, ariu, sorra dhe macja ulën kokat, secili duke menduar për fjalët e hutit. Askush nuk tha më asnjë fjalë. Të gjithë kishin kuptuar se më shumë se fajet e të tjerëve, po i mbulonin gabimet e veta. Por asnjë nuk pati guximin të pranojë hapur se ndershmëria që tregonin ishte vetëm një maskë.

Mesazhi:

Njerëzit shpesh fajësojnë të tjerët për të shmangur përballjen me të metat e tyre. Në vend që të shtiremi të sinqertë dhe të ndershëm për të mbuluar gabimet, është më e ndershme të shohim veten në pasqyrë dhe të pranojmë përgjegjësinë. Ndershmëria e vërtetë nuk kërkon maska, por guxim për të pranuar të vërtetën, qoftë ajo edhe e pakëndshme.

......

Dhelprat dhe qengji në pazar"

Një herë e një kohë, në një fushë të gjelbëruar, një grup kafshësh organizoi një pazar të madh, ku secila prej tyre do të shkëmbente mallra për të mbijetuar. Qengji i ri, i pafajshëm dhe entuziast, vendosi të sjellë leshin e tij të parë në treg, duke menduar se gjithçka ishte e thjeshtë dhe e drejtë.

Në hyrje të pazarit, ai hasi një dhelpër të hijshme me një buzëqeshje të shkëlqyer dhe një shall kadifeje rreth qafës. Dhelpra e përshëndeti me përulësi dhe i tha:

— "Lesh i freskët? Mrekulli! Pikërisht çfarë më duhej. Por, e sheh, në këtë pazar gjërat nuk janë aq të thjeshta. Duhet të dish të tregtosh me zgjuarsi. Po të jap këtë vargëz me gurë vezullues, dhe ti më jep një pjesë të leshit tënd."

Qengji, i magjepsur nga vezullimi i gurëve, pranoi menjëherë pa menduar dy herë. Por sapo largohej nga tezga e dhelprës, një korb i zymtë, që rrinte në një degë afër, thirri:

— "Budalla! Ato gurë janë thjesht qelq i vjetër, as që vlejnë për asgjë!"

Qengji ndjeu një ngërdheshje të lehtë në zemër, por e injoroi paralajmërimin dhe vazhdoi të tregtonte. Tezga pasuese i përkiste një dhelpre tjetër, kësaj radhe me një kapelë elegante dhe një parfum të shtrenjtë që kundërmonte në ajër.

— "Po kërkon kripë?" pyeti dhelpra e dytë. "Kam kripë nga mali i largët. Të jap një qese të plotë për pak më shumë lesh."

Qengji, duke menduar se i duhej kripë për dimrin e gjatë që po afrohej, pranoi menjëherë. Por kur mbërriti në shtëpi dhe e hapi qesen, gjeti brenda vetëm rërë të thatë.

Ditët kalonin dhe qengji u kthye disa herë në pazar, çdo herë duke mbetur me më pak lesh dhe me më shumë zhgënjim. Ndërkohë, dhelprat filluan të shëtisnin me xhupa të leshtë e të rinj, duke qeshur e shkëlqyer.

Në fund, qengji qëndroi para pasqyrës së një liqeni të vogël dhe pa që leshi i tij kishte marrë fund. "Kam mbetur i zhveshur," mendoi ai me hidhërim, "dhe gjithçka që kam në këmbim janë vetëm qelqe, rërë dhe gënjeshtra."

Ndërsa po meditonte mbi marrëzitë e tij, një bretkosë plakë kaloi pranë dhe i tha:

— "Ah, i gjorë qengj! Nuk të mjafton të kesh zemër të mirë në këtë botë. Në pazar, duhet të kesh edhe zgjuarsi, përndryshe dhelprat të marrin gjithçka."

Nga ai moment, qengji e kuptoi që tregtia nuk ishte vetëm për mallra, por edhe për vëmendje e mendjemprehtësi. Por atë leksion e mësoi shumë vonë – dhelprat ishin larguar, të ngopura e të veshura me leshin e tij, ndërsa ai mbeti i zhveshur dhe me diçka të çmuar më pak: pafajësinë.

Morali: Në pazar – ashtu si në jetë – nuk mjafton të jesh i ndershëm dhe i mirë. Ata që tregtojnë me dhelpëri do të të qethin, nëse nuk i ke sytë hapur.

....

Dhelprat dhe harku i yjeve

Një natë, dy dhelpra po shëtisnin në një lëndinë dhe panë në qiell një hark të ndritshëm yjesh. Njëra prej tyre, e re dhe e guximshme, tha:

— Do të bëhem e para dhelpër që arrin te harku i yjeve! Kur të më shohin të gjithë lart, do më adhurojnë për madhështinë time.

Shoqja e saj, një dhelpër më e vjetër, e shikoi dhe tha:

— Mos u mashtro nga shkëlqimi. Disa yje duken afër, por janë më larg nga sa duket.

Por dhelpra e re nuk e dëgjoi. Ajo filloi të kërcejë gjithnjë e më lart, duke u përpjekur me dëshpërim të prekte harkun në qiell. Çdo herë që hidhej, i dukej sikur ishte shumë pranë, por në fakt gjithçka mbetej po aq larg.

E lodhur dhe me shpirtin e mbushur nga zemërimi, dhelpra u kthye nga shoqja e saj dhe i tha:

— Më ke zili sepse nuk guxove ta provoje vetë. Më mirë të ndjek ëndrrën, sesa të rri poshtë dhe të shikoj.

Dhelpra e vjetër buzëqeshi lehtë dhe u përgjigj:

— Ëndrrat janë të çmuara, por mendjemadhësia të bën të kërcesh përtej asaj që mund të arrish. Mos e ngatërro krenarinë me guximin.

Dhelpra e re vazhdoi të kërcente gjatë gjithë natës, derisa mëngjesi e zuri pa arritur gjë. Në fund, yjet u zhdukën dhe ajo mbeti vetëm në një lëndinë të zbrazët.

Morali: Mendjemadhësia të shtyn të ndjekësh iluzione, ndërsa urtësia të mëson të kuptosh kufijtë dhe të zgjedhësh rrugën e duhur.

......

Qose Dritëshkurtëri

Në një fshat të humbur, të mbuluar nga pluhuri i shekujve dhe nga një ndjenjë madhështore injorance, jetonte një njeri që quhej Qose Dritëshkurtëri. E po, emri i përshtatej aq mirë saqë kishte filluar të bëhej sinonim i të gjithë atyre që ishin armik i gjithçkaje përveç vetes. Qose ishte një burrë me parime të ngulitura thellë (me lopatë, në të vërtetë), dhe ato parime ishin këto: gjithçka është gabim, gjithkush është gabim, dhe vetëm ai e dinte se ç’ishte e vërteta – edhe pse s’kishte asnjë ide çfarë ishte e vërteta.

Qose i kalonte ditët duke u përplasur me fshatarët që guxonin të mendonin diçka ndryshe nga ai. Qoftë edhe për një çikëz në formën e një farfuritjeje idesh të reja. Ai ishte skeptiku i përjetshëm, kundërshtari profesionist, refuzuesi dinamik dhe karagjozi i fshatit. Qose nuk kishte asgjë për të thënë që kishte kuptim, por gjithnjë ishte i gatshëm të thoshte gjëra të cilat, sipas tij, ishin më të ndritura se vetë dielli.

Një herë, pasi dëgjoi se një fqinj kishte filluar të lexonte libra të rinj, Qose u rrotullua si dhelpër me mendimin: "Lexim? Çfarë marrëzie! Leximi është vetëm një humbje kohe, e kuptojnë të gjithë këtë!" Ai e tha me një ton që kishte përzierje ironie dhe sikleti, duke u përpjekur të mbulojë faktin se në të vërtetë, vetë s’kishte lexuar kurrë një libër. Por fshatarët qeshën, ashtu siç qeshin me një qyqar të rënë kokëposhtë.

Një tjetër herë, në fshat arriti një specialist i bujqësisë për të ndihmuar fshatarët me teknika të reja për kultivimin e tokës. Çfarë skandali i madh për Qosen! "Ç’janë këto teknika moderne?!" - bërtiti ai me një ton që dukej sikur vinte nga një dramë antike e thyer. "Toka jonë ka qenë pjellore që kur kanë lindur katragjyshët tanë! Pse na duhen këto idiotësi?" Dhe kështu, me plot krenari, vazhdoi të mbjellë domate që mbyteshin në baltë dhe patate që as për këlyshë nuk do të ishin të ngrënshme. Ama krenar mbetej!

Ah, dhe pastaj erdhi festa e vitit, ku fshati vendosi të bëjë një tubim për t’i diskutuar çështjet kryesore të komunitetit. Ata ftuan një grup studentësh që vinin me ide për përmirësime. Qose, si gjithnjë, zuri vendin e parë në rreshtin e parë, me një fytyrë të mbushur me dyshime dhe një vetull të ngritur në shenjë përbuzjeje. Çdo ide që sugjerohej, ai e përcillte me një “Pffff, s’ka për të funksionuar kurrë!” ose një “Po këto janë dokrra që vetëm fëmijët i besojnë!” Dhe, sigurisht, çdo herë që dikush i kërkonte të shpjegonte përse mendonte kështu, ai tundte kokën dhe përgjigjej: “Nuk e di, por e ndjej.” Po, ja kështu e ndjente ai, sikur truri i tij punonte me valët e ndonjë radio të prishur.

Një ditë, fshatarët u mblodhën dhe vendosën t’i japin fund marifetit të Qoses. Sa herë që ai përpiqej të futej në debat dhe të fliste kundër diçkaje, ata i përgjigjeshin me një lloj serioziteti të shtirur që e çonte atë në kulmin e tërbimit. Dikush i tha: “Qose, me siguri ti ke të drejtë! Ashtu sikur ke pasur të drejtë kur ke thënë se arat tona janë të njëjta me ato të para njëqind vjetësh!” Dhe një tjetër i mbështeste: “Sa më pëlqen mendimi yt kundër teknologjisë! Vërtet, këto mjete moderne janë për dembelët!” Kështu, ata u përpoqën të ushqejnë egon e tij, derisa ai filloi të dyshonte në vetë argumentet e tij. Sa herë që ata i jepnin të drejtë, fillonte të mendonte se mos e kishte gabim. Iu kthye heshtjes – një luks që nuk e kishte shijuar kurrë më parë.

Në fund, Qose, ndoshta për herë të parë në jetën e tij, filloi të mendonte për arsyen e tij të kundërshtimit pa arsye. A kishte ndonjë qëllim, ndonjë esencë, ndonjë thelb? Apo ndoshta kishte qenë një pasion i zbrazët për të qenë në kundërshtim, vetëm për të pasur zërin më të lartë në dhomë? Ah, të mendoje për këto gjëra ishte një sfidë shumë e madhe për të. Në fund të fundit, e vetmja gjë që arriti të bëjë ishte të ndihej konfuz dhe të rrinte në një qoshe, pa guxuar të kundërshtonte më askënd. Sepse, kur të gjithë ishin dakord me të, ai ndjeu për herë të parë se, ndoshta, gjithë kjo kundërshti nuk kishte asnjë kuptim.

#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi

Lilo Rrengu 

Në një qytet të vogël, të famshëm për të vërtetat e gjysmëharruara dhe për njerëzit që ashtu-ndryshe, po jetonin njëri në kurriz të tjetrit, vepronte një tregtar, mjeshtër i madh i artit të mashtrimit. Quhej Lilo Rrengu, dhe siç e thoshte vetë emri i tij, ishte mjeshtër në ndërthurjen e gënjeshtrave me një farë shkëlqimi që vetëm të ndershmit më të përkushtuar mund ta imitonin. Kështu, Lilo kishte ngritur biznesin e tij të vogël mbi një themele të forta: gënjeshtra dhe një buzëqeshje që mund të zinte vend kudo.

Lilo, si përbindëshi i dhelprës që ishte, i shiste mallrat e tij me të njëjtën paturpësi si një predikues fetar. Ai kishte një dyqan ku gjithçka shkëlqente – jo sepse ishte e re apo cilësore, por sepse çdo produkt ishte lyer me një shtresë llaku që mbulonte pluhurin dhe skarcitetin e vjetër. Mallrat e tij, që dikur ndoshta ishin bërë në ndonjë kohë të ndritshme, tani ishin relike të harlisura të viteve që kishin kaluar me shumë halle, por në sy të njerëzve që kishin frikë të kontrollonin dy herë, ato dukeshin si thesare të gjetura.

Strategjia e Lilos ishte aq e thjeshtë sa që lëshonte krisma për ironi: shtirej sikur ishte shembulli i ndershmërisë dhe drejtësisë. Kur ndonjë fshatar hynte në dyqan dhe hezitonte, Lilo mbante një fjalim të rrjedhshëm për ndershmërinë e tij të pathyeshme. “E dini ju, unë nuk mund ta mashtroj asnjë blerës!” thoshte ai me një ton dramatik. “Çmimet e mia janë kaq të ulëta sa më thyen zemra!” Dhe kjo zemra e tij ishte aq e thyer nga çmimet, saqë mbledhja e fitimeve nga të gjithë të gjorët që shkelin pragun e dyqanit ishte detyrim moral. Një masë e drejtësisë, sipas tij.

Epo, Lilo kishte edhe truket e veta për të ruajtur reputacionin. Ai kishte edhe mallra “të ndershme” të fshehura në një qoshe të largët të dyqanit – për njerëzit e zgjuar që kërkonin cilësi. Ishin mallra të stërlodhura që për një arsye a një tjetër nuk dukeshin aq të keqe sa pjesa tjetër. Ama, askush s’i vinte re, se ndërkohë Lilo qëndronte pranë produkteve të tij më të dobëta, duke i promovuar ato si “blerja e jetës suaj.” Po kështu, ai kishte disa fjalë të koduara që përdorte për të krijuar besim të verbër tek klientët. Kur një blerës pyeste për ndonjë produkt, Lilo e kapte produktin me një dorë  dhe thoshte: “Kjo? Kjo është me vlerë të madhe. Mezi i gjejmë këto sende!”

Dhe fshatarët e ndershëm, që kishin më shumë besim se nuhatje, e shihnin Lilon me një adhurim të mjerë. Ai ishte njeriu që gjithmonë dinte t’i “ndihmonte”, që gjithmonë u thoshte “të vërtetën”, që u bënte “zbritje” për hir të mirësisë së tij të paskajshme. Dhe ja, me këto “zbritje”, ata merrnin në duar mallra që në të vërtetë kushtonin më shumë se ç’vlenin – për shembull, një shishe uthulle të prishur që Lilo e quante “lëng i rrallë për shëndetin”. Një kovë me miell të vjetër shitej si “pluhur që i jep jetë çdo brumi.” Dhe të mjerët fshatarë iknin të gëzuar, me buzëqeshje budallai, pa e kuptuar kurrë se ishin bërë viktima të zotit të artit të mashtrimit.

Por një ditë, fshatin e vizitoi një tregtar i ndershëm, një tip që për çudi vërtet e dinte kuptimin e vlerës. Ky tregtar i huaj vërejti se fshatarët kishin blerë produkte që në qytetin e tij as mbeturinat nuk do t’i pranonin. Ai nisi t’u tregonte fshatarëve dallimet mes një produkti cilësor dhe atij të Lilos. Dhe, për herë të parë, ata filluan të kuptojnë. Hyrën në dyqan dhe vunë re se çdo “mrekulli” që kishte premtuar Lilo ishte, në të vërtetë, një grumbull rreckash.

Lilo i pa që po hynin në dyqan me fytyra të errësuara dhe e kuptoi se fundi i rrengut të tij po afrohej. Me një të qeshur nervoze, ai nisi të shpjegonte se gjithçka që kishte bërë ishte për hir të dashurisë për fshatin. “Unë kam sakrifikuar gjithçka për ju!” bërtiti ai, duke u munduar të mbulojë frikën me atë tonin melodramatik të tij. Ama këtë herë, nuk pati asnjë ndikim.

Fshatarët më në fund e kishin kuptuar që njeriu që shtirej i ndershëm nuk ishte gjë tjetër veçse një gjarpër i veshur me kostum ndershmërie. E dëbuan nga fshati, duke i thënë që herën tjetër, kur të dëshironte të bënte rolin e ndershmit, të paktën të gënjente më mirë! Kështu, Lilo u zhduk në rrugët e harresës, ndërsa fshatarët e ruajtën këtë histori si një kujtesë të hidhur se ndonjëherë, pas buzëqeshjes së ëmbël të tregtarit të ndershëm, fshihet një i pabesë që mezi pret t’u rrëmbejë gjithçka që kanë.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Egoisti 

Ah, egoisti i pashoq – ai që e quan veten diell, ndërsa të gjithë të tjerët rrotullohen si planetë të mjegulluar e të përulur rreth tij, plot mirënjohje që janë ndriçuar nga gjenialiteti i tij. I përjashtuar nga çdo ndjenjë e mirëfilltë për të tjerët, ky personazh është një mrekulli më vete: një përzierje e habitshme e vetëvlerësimit të skajshëm dhe mungesës absolute të empatisë. Për të, bota është një vend i tmerrshëm, jo sepse njerëzit janë të keqinformuar, të pangopur apo të pabesë – jo, problemi i vetëm është se ai, egoisti, nuk po merr gjithë vëmendjen dhe lavdërimet që beson se i takojnë.

Po kush është ky egoist? Epo, ai është artisti që shkruan poezi të thella për “vetminë” dhe “të qenit i pakuptuar” dhe pastaj bën zhurmë çdo pesë minuta që të gjithë ta vërejnë duke recituar vargjet e tij. Ai është menaxheri në zyrë që gjithmonë merr lavdërime për punën e ekipit dhe në çdo sukses është i pari që ngrihet në këmbë për të marrë përgëzimet, ndërsa në dështim zhduket në errësirë. Një mik? Ai nuk e njeh këtë term. Për të, njerëzit janë vetëm disa statuja të vendosura përreth për ta nderuar, për ta mbushur me komplimente të pafundme dhe për ta ngushëlluar kur bota, sipas tij, nuk ia kupton madhështinë.

Le të hedhim pak dritë mbi mëngjesin e një egoisti. Ai zgjohet dhe menjëherë mundohet të kujtojë ëndrrën e mbrëmshme – për të parë nëse ndoshta, vetëm ndoshta, ishte aq brilante sa të ketë inspiruar ndonjë teori të re për jetën dhe gjithësinë. Në fakt, as nuk i intereson fare të pyesë për ëndrrat e të tjerëve. Të mësosh për jetët dhe mendimet e të tjerëve është humbje kohe. Pse? Sepse vetëm ëndrrat e tij vlejnë.

Kur flet për “miqtë”, zakonisht mendon për ata njerëz të pashpresë që janë aq të dobët sa duan t'i bëjnë shoqëri kësaj qenieje madhështore. Në fund të fundit, nuk është keq që ka gjithmonë disa njerëz të gatshëm të thurin lavde për idetë dhe sukseset e tij. Mbi të gjitha, egoisti ka shumë pak interes për kënaqësitë ose dhimbjet e njerëzve rreth tij, përveç kur ato mund t’i shërbejnë si lëndë djegëse për historitë e tij të pavdekshme mbi sfidat e tij personale – të vetmen gjë që ia vlen të merret seriozisht.

Një ditë tipike për këtë person të përqendruar vetëm tek vetja është e mbushur me monologë. Në bisedat e tij – nëse mund t’i quajmë të tilla – çdo temë kthehet përsëri te një emër i përveçëm: i tij. Nëse dikush flet për arritjet e tyre, ai pret me durim (domethënë, s’ka durim fare, por i duhet të përmbahet) dhe, kur të gjithë heshtin për një çast, nis të tregojë historinë e tij të “madhe”. Në fund të fundit, arritjet e tij janë domosdoshmërisht më të mëdha, më të ndritshme dhe natyrisht më të rëndësishme për botën.

Por, të kthehemi në thelbin e egoistit tonë, se ku janë “vlerat” e tij, nëse i ka ato fare. Ideali i tij është “Të shkel mbi këdo, vetëm që të jem lart”. E si mund ta bëjë ndryshe? Ky është qëllimi suprem, synimi më fisnik që njeriu mund të ketë! Të tjerët duhet të pranojnë me krenari që po jetojnë në epokën e tij, që frymojnë ajrin e të njëjtit planet ku jeton ky gjeni. Sigurisht, ai e di fare mirë që kjo është e vërtetë dhe, po të mos ekzistonte ai, bota do ishte një vend i mjerueshëm, i ftohtë, i ngurtë. Ai është, në sytë e tij të ndritshëm, shpëtimtari që bota e pabesë refuzon të pranojë.

Kur dikush përpiqet t’i tërheqë vëmendjen për egocentrizmin e tij, ai buzëqesh me një shprehje që përkthehet thjesht: “Sa të vegjël jeni, që nuk mund ta kuptoni madhështinë time”. Fjalët e të tjerëve i duken vetëm përpjekje qesharake për të zbehur atë që ai përfaqëson. Dhe çdo kritikë që mund të dëgjojë shkon në një vesh dhe del në tjetrin – po, sigurisht që del nga veshët e tij të përkryer të cilët nuk janë ndërtuar për të dëgjuar fjalë negative për vetveten.

Nëse po prisni një fund të lumtur ose ndonjë reflektim të thellë që e çon egoistin tonë në një udhë të re, më vjen keq t’ju zhgënjej. Egoisti nuk ndryshon; për të, ndryshimi do ishte thjesht një pranim se bota nuk rrotullohet rreth tij, dhe kjo për të është një absurditet i papranueshëm. Fundja, gjithmonë do ketë dikë që do të ngatërrohet dhe do t’i japë ndonjë lavdërim. Në fund të fundit, egoisti është një monument i gjallë i absurditetit të njeriut. Pa të, bota do ishte më e thjeshtë, ndoshta edhe më e lumtur. Por, hej, ku do të shkonin gjithë këto shprehje krenarie dhe gjithë kjo dramë madhështore?

Po, për egoistin tonë, bota është një vend ku ai qëndron mbi gjithçka, e nëse të tjerët nuk e kuptojnë, atëherë problemi është i tyre. Sepse për të, të jetosh në këtë botë nënkupton një gjë: të shkelësh me krenari mbi shpatullat e të gjithëve që guxojnë të kenë një moment të vetëm lavdie pa të.

#lejohetshpërndarja 

#ndalohetkopjimi

Loti i plastikës

Një mëngjes të kthjellët, ndërsa dielli lindte mbi Tiranën e pluhurosur, televizioni kombëtar ndërpreu lajmet për të raportuar një humbje tragjike: një figurë e njohur e artit kishte ndërruar jetë. Politikanët shqiptarë, si gjithmonë, ndjenë peshën e madhe të përgjegjësisë morale.

I pari që reagoi ishte deputeti Besnik Kolltuku. Me një fytyrë të ngurtë e plot dhembshuri të stisur, postoi në Facebook:
"Zemra më është thyer në mijëra copëza. Kjo është një humbje për gjithë kombin. Ngushëllimet e mia më të sinqerta për familjen."

Në sfond, këshilltari i tij po kërkonte në Google biografinë e të ndjerit, sepse Besniku nuk kishte as idenë kush ishte. "Ishte artist, apo sportist, shef?" pyeti ai. "Nuk ka rëndësi," ia ktheu Besniku. "E rëndësishme është që lotët e mi të duken realë."

Në anën tjetër të qytetit, ministrja e Kulturës, Alma Dekori, kishte thirrur kamerat për një homazh të improvizuar. Me një buqetë lulesh të freskëta (që sapo i kishin sjellë nga lulishteja pranë zyrës), ajo qëndroi para një portreti të madh të të ndjerit dhe nisi fjalimin e saj.
"Ky njeri ka lënë gjurmë të pashlyeshme në kulturën tonë kombëtare," tha ajo, ndërsa loti plastik rrëshqiti si me skenar në faqen e saj të majtë. Kameramani ndali për një çast. "Ministre, mund ta përsërisim lotin? Nuk e kapëm mirë."

Ndërkohë, kryeministri vetë, me një dorë në zemër dhe tjetrën duke mbajtur një tekst të shkruar nga PR-i i tij, postoi një mesazh në Twitter:
"Një engjëll iku nga kjo botë. Shqiptarët humbën një ikonë. Do të shpallim tre ditë zie kombëtare." (Dikush i kujtoi se në të njëjtën ditë kishte planifikuar një miting elektoral. "Ah, e zgjidhim me një minutë heshtje në fillim," tha ai.)

Ndërsa kombi "vajtonte", në korridoret e pushtetit bëhej gara se kush do të dukej më i prekur. Në fakt, shumë politikanë e shihnin këtë tragjedi si mundësi për të shtuar disa pikë simpatie. Dikush madje sugjeroi ngritjen e një memoriali, që rastësisht do të përfshinte edhe një pllakë me emrin e donatorit (vetë ai).

Në fund të ditës, shqiptarët ishin mësuar tashmë me këto skena. Në rrjetet sociale, meme-t filluan të qarkullojnë: politikanë që derdhnin lot krokodili, të krahasuar me aktorët më të mirë të Hollivudit. E ndërsa vendi mbytej në retorikë të zbrazët, një qytetar shkroi me ironi:
"Me kaq lot sa po derdhni, po mbushni depozitat. Të paktën do kemi ujë për dimrin!"

#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi

"Mos luaj rolin e dhelprës me dikë që është rritur si ujk."

Mos e përziej jetën tënde në artin e maskave, sepse maska është vetëm një formë tjetër e fytyrës së zbrazët, dhe çdo zbrazëti, në fund, mbushet me diçka më të errët sesa ajo që ishte më parë. Po ta fillosh këtë lojë me dhelprën brenda teje, kujdes nga ata që kanë lindur nën hijen e pyjeve, në ajrin e fortë të maleve, ku kthetrat i bëhen më të mprehta dhe heshtja më e thellë.

Sepse ujku nuk ka nevojë të aktrojë. Ai është. Nuk i duhet të manipulojë, sepse gjaku e thërret më shpejt sesa çdo fjalë e gënjeshtër. Ai nuk fshihet pas hijes së një buzëqeshjeje dinake; buzët e tij të holla flasin për një uri të pandalshme, një uri që nuk ka nevojë për gracka, por për ndjekje të drejtëpërdrejtë, pa mëshirë dhe pa lodhje. Dhe ti, që ke luajtur me gënjeshtrat e tua, a ke pyetur veten ndonjëherë çfarë ndodh kur dhelprës i merret era dhe ujku e ndjek deri në fund?

Ka njerëz që jetojnë të zhytur në artin e zbutjes së botës. Janë mësuar të mashtrojnë butësisht, me një elegancë të përkryer. Ata nuk luftojnë, ata tundojnë. Ata nuk thyejnë, por përthyhen, si kallamat në një stuhi që kalon. Por ka të tjerë që janë bërë nga elementë më të thjeshtë, më të ashpër, të përzier me gurin dhe baltën. Ata nuk bien; ata shembin gjithçka që qëndron mes tyre dhe dritës së hënës, një dritë që e kanë ndjekur gjithë jetën.

Mos luaj rolin e dhelprës me ta. Sepse kur të lodhesh nga loja jote dhe të mendosh se fitove, ata janë ende aty, duke të parë. Heshtja e tyre nuk është shenjë pranimi; është paralajmërim. Nuk është shenjë dobësie; është durim. Dhe, në fund, ujku nuk fiton sepse ishte më i shpejtë apo më i zgjuar. Ai fiton sepse kurrë nuk hoqi dorë nga natyra e tij.

A e kupton, atëherë, se çfarë ndodh me dhelprën që harron veten në lojë? Ajo e humb atë që e bëri të veçantë – shkathtësinë, mendjemprehtësinë, aftësinë për të dalë nga gracka. Në përpjekje për të manipuluar një krijesë të egër, bëhet vetë gracka e saj.

Mbase, në fund, është më mirë të pranosh veten sesa të përpiqesh të bësh një tjetër të harrojë atë që është. Sepse ujku nuk ndryshon; as pylli nuk e braktis. Dhelprat mund të jenë të zgjuara, por ujku e di se uria nuk mposhtet me mashtrime – ai kërkon vetëm të vërtetën e pastër të gjuetisë. Dhe ndoshta kjo është arsyeja pse ata që përpiqen të luajnë lojëra harrojnë se, në fund, gjahu gjithmonë do të jetë ata.

Prandaj, përpara se të veshësh atë maskë dhe të hysh në këtë lojë të rrezikshme, pyete veten: A është më mirë të jesh dhelpër apo të qëndrosh larg atyre që asnjëherë nuk kanë pasur nevojë të fshihen?

#lejohetshpërndarja
#ndalohetkopjimi