Tuesday, June 16, 2020

Sensibilia

Vazhdimi i pjesës së dytë 

SENSIBILIA 

(3)

Unë do t'i jap emrin "sensibilia" për ato objekte që kanë të njëjtin status metafizik dhe fizik si të dhëna sensi , pa qenë domosdoshmërisht të dhëna për çdo mendje. Kështu që lidhja e një _sensibile_ me një sens-datum është si ajo e një burri: një burrë bëhet burrë duke hyrë në lidhjen e martesës, dhe në mënyrë të ngjashme një _sensibile_ bëhet një datë kuptimi duke hyrë në marrëdhënien e njohjes. Është e rëndësishme të keni të dy termat; sepse dëshirojmë të diskutojmë nëse një objekt i cili është në të njëjtën kohë një sens-datum mund të ekzistojë akoma në një kohë kur nuk është një datë kuptimi. Nuk mund të pyesim : " A mund të ekzistojnë të dhënat _sens_ pa një të dhënë fizike? " sepse kjo është si të pyesni : "A mund të ekzistojnë burrat pa u martuar? " Ne duhet të pyesim : "A mund të ekzistojë _sensibilia_ pa një të dhënë?" dhe gjithashtu : "A mundet një_sensibile_ e veçantë të jetë njëkohësisht një data-sense, dhe në një tjetër jo?" Në qoftë se nuk kemi fjalën _sensibile_ si dhe fjalën "sens-datum" , pyetje të tilla janë të përshtatshme për të na ngatërruar në enigmat logjike të parëndësishme. Do të shihet se të gjitha senset e të dhënave janë _sensibilia_. Është një pyetje metafizike nëse të gjitha _sensibilia_ janë të dhëna sensi , dhe një pyetje epistemologjike nëse ekzistojnë mjete për të infektuar _sensibilia_ të cilat nuk janë të dhëna nga ato që janë. Disa vërejtje paraprake, për tu forcuar në vazhdimësi, do të shërbejnë për të sqaruar përdorimin që unë propozoj të bëj të _sensibilia_. Unë i konsideroj të dhënat -sens- si jo mendore, dhe si, në të vërtetë, pjesë e lëndës aktuale të fizikës. Ekzistojnë argumente për tu shqyrtuar, për subjektivitetin e tyre, por këto argumente më duken vetëm për të dëshmuar subjektivitetin _fiziologjik_, d.m.th varësinë shkakësore nga sensi - si psh: organet, nervat dhe truri. Pamja që një send na paraqet varet nga këto, në të njëjtën mënyrë siç varet nga mjegulla apo tymi që lëshon goma e djegur. Të dy varësitë janë të përfshira në thënie se pamja që paraqet një pjesë e materies kur shikohet nga një vend i caktuar është një funksion jo vetëm i pjesës së materies, por edhe i mediumit ndërhyrës. (Shprehjet e përdorura në këtë thënie - "materia", " pamje nga një vend i caktuar", "pamja", " mediumi ndërhyrës " - të gjitha do të përcaktohen në rrjedhën e këtij punimi.) Ne nuk kemi mjetet që të tregojmë duke konstatuar sesi gjërat shfaqen nga vendet që nuk kapen nga truri, nervat dhe organet e sensit, sepse nuk mund ta lëmë trupin; por vazhdimësia e bën jo të arsyeshme të supozojmë se ata paraqesin pamjen e shumëfishtë në vende të tilla. Mirëpo një paraqitje e tillë do të përfshihej midis _sensibilia_. Nëse themi të pamundurën se do të kishte një trup të plotë njerëzor por pa mend brenda tij, të gjitha ato _sensibilia_ do të ekzistonin, në lidhje me atë trup, i cili do të kishte të dhënë kuptimi nëse do të kishte një mendje në trup. Ajo që mendjes i shton _sensibilia_, në fakt, është vetëdija _merely_: gjithçka tjetër është fizike ose fiziologjike.

#NdalohetKopjimi 
#Lejohetshpërndarja 
#Librikomenti