Këta anglezë nuk janë një racë filozofësh: Bakoni përfaqëson një atentat ndaj shpirtit filozofik në përgjithësi, Hobbes?, Hume dhe Locke një poshtërim dhe një zhvleftësim të konceptit të "filozofit për më shumë se një shekull. Kundër Humes u lartësua dhe u ngrit Kanti; qe Locke ai për të cilin Schelling mundi të thoshte: "Je mèprise Locke"; në luftën kundër shushatjes anglo-mekiniciste të botës Hegeli dhe Shopenhauri ishin të një mendjeje (bashkë me Gëten), ata dy vëllezër-gjeni armiq të filozofisë që prireshin drejt poleve të kundërta të shpirtit gjerman duke i bërë një padrejtësi atij kriteri, ashtu siç dinë të bëjnë në të vërtetë vetëm vëllezërit. Ajo që mungon dhe që ka munguar gjithmonë në Angli, e dinte mjaft mirë ai gjysmë aktor dhe rektor, ajo kokë e zbrazët dhe e turbullt e Carlyles, që përpiqej të fshihte
prapa ngërdheshjeve të forta atë që dinte për veten, domethënë atë që i mungonte Carlyles: një forcë të vërtetë mendore, një thellësi të vërtetë të shikimit intelektual, me një fjalë filozofia. Një racë e tillë jo filozofike është e dallueshme nga fakti si i përmbahet rreptësisht krishtërimit: ajo ka nevojë për disiplinën e tij "për të moralizuar" dhe për të qytetëruar.
Anglezi, më i mbyllur, më sensual, me vullnet më të fortë dhe më shtazor se gjermani, pikërisht për këtë; si më mosbesues nga të dy,
eshtë edhe më i devotshëm giermani: në të vërtetë ai ka ende më shumë "nevojë" për krishtërimin. Për njerëz me nuhatje më të hollë, madje edhe ky krishtërim anglez ka një erë të çuditshme vërtetësisht angleze, me 'spleen' dhe me teprime alkoolike, kundër të cilave, me shumë të drejtë shfrytëzohet si rrugëdalje: helmi më i hollë kundër atij më të rëndë. Në të vërtetë, tek popujt e pagdhendur një helmim i stërholluar është një përparim, është një hap para drejt shpirtëzimit. Ngathtësia dhe serioziteti fshataresk i anglezëve gjen në gjuhën e krishterë të veprimeve, në lutjet dhe në këngën e psalmeve maskimin më të dùrueshëm: ose më saktë, ato shprehen dhe interpretohen përsëri; dhe për atë kope pijanecësh dhe të shthururish që, dikur nën urdhërimin e metodizmit dhe kohët e fundit edhe si "Ushtri e shpëtimit, ka mësuar përsëri hungërimat morale, një dhembje penduese mund të përfaqësojë me të vërtetë shfaqjen relativisht më të lartë të “ndjenjës njerëzore" ndaj së cilës mund të lartësohet: kjo mund të pranohet pa vështirësi. Por ajo që edhe tek anglezi më njerëzor të fyen është mangësia e tij e muzikalitetit, për të folur në mënyrë metaforike (por edhe jashtë metaforës): tek
lëvizjet e shpirtit të tij dhe të trupit të tij nuk ka asnjë kohë dhe asnjë vallëzim, por as edhe dëshira për kohë dhe për vallëzim, për “muzikë".
Të dëgjohet kur flet; të vërehen anglezet më të bukura kur ecin (në asnjë vend të rruzullit tokësor nuk ka pëllumba dhe mjellma më të bukura), në fund, dëgjoi kur këndojnë!
Por unë po kërkoj shumë!...
Niçe
